Το κρουαζιερόπλοιο γλίστρησε σιγά - σιγά μέσα στο λιμάνι και με αργές μανούβρες πλεύρισε στην προκυμαία απ' όπου κινούσαν τα 192 σκαλοπάτια της «Σκάλας Ποτέμκιν» και έφτανε ψηλά στην πλατεία. Σε τούτη τη Σκάλα, διαλογίστηκα: Ματοκύλισαν οι τσαρικοί το λαό της Οδησσού, όταν ήρθε γιομάτος ενθουσιασμό κι ελπίδες να υποδεχτεί τους ναύτες του Θωρηκτού «Ποτέμκιν».

Σαν το κρουαζιερόπλοιο πόδισε, κατεβήκαμε, και σιγοπερπατώντας μετά το «Ναύσταθμο» βγήκαμε στη δεντροφυτεμένη λεωφόρο, την «Πριμόρσκι Μπουλβάρ», και στην πλατεία «Βακουλιντσούκ» αφήσαμε λίγα λουλούδια στο άγαλμα του ηρωικού καθοδηγητή της εξέγερσης του «Ποτέμκιν». Στη συνέχεια, περάσαμε στη Λεωφόρο «Λαιστότσκιν» και επισκεφθήκαμε το θέατρο «Οπερας και Μπαλέτου», χτισμένο στα 1884 σε ρυθμό Αναγέννησης και Μπαρόκ.

Ο αρχιτέκτονας στις δυο πλευρές της στοάς, στην είσοδο, συνταίριασε αγάλματα με θέματα παρμένα από τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, στο αέτωμα ήταν ζωγραφισμένο το άρμα της Μελπομένης, και στις «εσοχές» τοποθέτησε προτομές Ρώσων συγγραφέων.

Η Οπερα έβλεπε στην πλατεία Πούσκιν, με τον πλουμιστό κήπο και την προτομή του ποιητή. Φεύγοντας από δω σιμώσαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο με το στημένο άγαλμα του «Λαοκόοντα» και προχωρήσαμε στο Μουσείο του Στόλου της ΕΣΣΔ. Σιγά - σιγά φτάσαμε στην «πλατεία των ναυτών του Ποτέμκιν», με το Μνημείο των πεσόντων ναυτών στην εξέγερση του θρυλικού «Ποτέμκιν». Στα πολύ παλιά χρόνια η Οδησσός ήταν αποικία των Ελλήνων κι αφού πέρασε από διάφορους κατακτητές, γύρω στον 3ο μ.Χ. αιώνα άρχισε να ξεπέφτει, ώσπου στα 1789 κατέλαβε την περιοχή ο στρατηλάτης Α. Σουβόροφ και η Αικατερίνη Β΄ διέταξε να την ανακαινίσουν και να την κάνουν λιμάνι. Από τότε η πόλη ήταν ένα κέντρο σπέκουλας των σιτεμπόρων, που ανάμεσά τους ήταν και Ελληνες. Για το «αλισβερίσι» ανάμεσα στους Ελληνες και Ρώσους σιτέμπορους μας δίνει μια εικόνα ο Γεώργιος Σουρής στο ποίημά του «Εγώ στη Ρωσία».

...«Ο έμπορος με ήθελε να κλέβω το κιλό

το χέρι μου μακρύτερο και γρήγορο να γίνει

μα τόσο έμαθα καλά τους Ρώσους να γελώ

όπου εμπρός στα μάτια μου με κλέβανε εκείνοι».

Μα αν η Οδησσός τον καιρό των τσάρων ήταν ένα μεγάλο λιμάνι κερδοσκοπίας, μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση στα 1917, η ιστορία έπαιξε το δικό της παιχνίδι και το «εμπορικό λιμάνι» έγινε μια μνημειακή ιστορική πολιτεία γιομάτη θέλγητρα και σαγήνη, ένας αξιόλογος τουριστικός πόλος.

Ετσι, σήμερα, ο επισκέπτης δεν έρχεται για σπέκουλα, αλλά να δει το καινούριο πρόσωπο της Οδησσού, να ζήσει την ιστορία της και να απολαύσει τις χαρές κι ομορφιές της. Οσο για τους Ελληνες τουρίστες, ο ερχομός σε τούτη την πόλη έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί τους συνδέουν ιστορικοί δεσμοί. Η Οδησσός είναι η πόλη που στα 1814 στην ψυχή του Νικόλα Σκουφά ξεπήδησε η φλόγα για τη λευτεριά της πατρίδας του από τον τουρκικό ζυγό. Μαζί του συναχτήκαν και οι σιτέμποροι Εμμανουήλ Ξάνθος και Αθανάσιος Τσακάλωφ. Αυτοί οι τρεις Ελληνες πατριώτες οργάνωσαν τη «Φιλική Εταιρία», που έπαιξε σημαντικό ρόλο στον ξεσηκωμό του 1821. Το χτίριο όπου γίνονταν οι μυστικές συναντήσεις των Φιλικών βρίσκεται ανάμεσα στη Λεωφόρο Καρλ Μαρξ και Λεωφόρο Ειρήνης αρ. 18.

Οι Σοβιετικές Αρχές διατήρησαν και συντήρησαν αυτό το χτίριο που επισκεφτήκαμε με μεγάλη συγκίνηση. Μεγάλο πράμα να βλέπεις σε μια άλλη χώρα να διατηρούν με τόση αγάπη και στοργή μια «χρυσή σελίδα» από την ιστορία της πατρίδας σου. Σαν τέλεψε η ξενάγησή μας στην πόλη, μερικοί από την ομάδα μας, ιδίως οι γυναίκες ρίχτηκαν στα μαγαζιά για ψώνια. Συνηθισμένο φαινόμενο σ' αυτά τα τουριστικά ταξίδια.

Ευκαιρία μου λέει ο φίλος μου Ορέστης να σου δείξω το σπίτι όπου γεννήθηκα. Θα μας πάει η ξεναγός, δεν είναι πολύ μακριά από δω ο δρόμος Κράσνι Πιριουλάκ.

Καθώς ο φίλος μου αντίκρισε το σπίτι με τον αριθ. 2 ένιωσε συγκινημένος. Εφερε στο νου του τα παιδικά χρόνια που τρεχοβολούσε ανέμελα δίχως να υποψιάζεται πως μια μεριά θα ερχόταν εδώ σαν επισκέπτης. Ιδιαίτερα χάρηκε που οι Σοβιετικοί το είχαν ανακαινίσει και το είχαν βάψει με όμορφα χρώματα, όπως είχαν κάνει και για όλα τα σπίτια απ' τη μια και την άλλη πλευρά του δρόμου. Απορροφημένος από τις θύμησες που ξεπετιόνταν στο νου του, ξαφνιάστηκε όταν η ξεναγός μας είπε πως είναι ώρα να γυρίσουμε στο κρουαζιερόπλοιο να φάμε και να ξαποστάσουμε, γιατί το απόγευμα θα πηγαίναμε στο «Μέγαρο Φιλαρμονικής», όπου η μπάντα του στρατού θα έδινε μια καλλιτεχνική παράσταση με μουσική, τραγούδια και διάφορα νούμερα για το κατευόδιό μας.

Μετά το τέλος αυτής της αποχαιρετιστήριας εκδήλωσης κινήσαμε για το κρουαζιερόπλοιο που θα πήγαινε στη Γιάλτα. Κατεβαίνοντας τη «Σκάλα Ποτέμκιν», για ν' ανέβω στο κρουαζιερόπλοιο ένιωσα πως άφηνα κάτι από την ψυχή μου στην Οδησσό... κάτι που αργότερα θα γινόταν μια γλυκιά θύμηση κι έντονη νοσταλγία!, να ξαναζούσα εκείνες τις στιγμές!