Ως «αρχές» της πολιτιστικής του πολιτικής με «κατεύθυνση» την «πολιτιστική ανάπτυξη», το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζει την «εγγύηση της αυτονομίας και της δημιουργικότητας», την «καταπολέμηση των πολιτιστικών ανισοτήτων» και την «προβολή της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της σύγχρονης Ελλάδας». Σαν «πεπραγμένα» της προηγούμενης τετραετίας για την «επίτευξη» αυτών των «αρχών», το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζει τα εξής:

• Το Γ΄ ΚΠΣ για τον Πολιτισμό: Πρόκειται για την πλέον εξόφθαλμη στήριξη των «πολιτιστικών ανησυχιών» του κεφαλαίου σε επίπεδο κατανομής κονδυλίων (βλ. Μέγαρα Μουσικής).
• Βιβλιοθήκες: Ακόμη φωνάζουν οι εκδότες για το «φιάσκο» των σχολικών βιβλιοθηκών που υπολειτουργούν ή είναι κλειστές και που βέβαια δεν έγιναν στο σύνολο των σχολείων.
• «Μείζονες αισθητικές και πολιτιστικές παρεμβάσεις», με παραδείγματα την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας (βλ. το «ράβε - ξήλωνε» του Συντάγματος και της Ομόνοιας), το «έργο του Καλατράβα» στο ΟΑΚΑ και τις εκθέσεις στο Μετρό (μεταξύ αυτών και με την έκθεση των λιγοστών αρχαίων ευρημάτων, που γλίτωσαν από τους «μετροπόντικες»! Αυτές και αν είναι «μείζονες» παρεμβάσεις).
• Επικράτεια Πολιτισμού: Με προγράμματα τύπου «Νέα Βαλκάνια», για να «εμπεδωθεί» η ιμπεριαλιστική «ειρήνη».
• Κάρτα Πολιτισμού: Το «φρέσκο» και εξόφθαλμα προεκλογικό «συσσίτιο», με «παροχές» που είτε δε στοιχίζουν τίποτα στο κράτος (πρόσβαση σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους) ή με ελάχιστα μειωμένο εισιτήριο για τον κινηματογράφο... αλλά εκτός Σαββατοκύριακου, που πηγαίνει ο περισσότερος κόσμος.
• «Τμήμα Κινηματογράφου» στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: Η υπόσχεση του υπουργού Πολιτισμού, που συνεχίζει τον εμπαιγμό πάνω στο ζήτημα του πάγιου αιτήματος για Ακαδημία Κινηματογράφου. Ενα «πυροτέχνημα» που «σκάει» στον «ουρανό» της δημαγωγίας επί δεκαετίες.
• «Εκσυγχρονισμός» του Ασφαλιστικού των δημιουργών: Ακόμη ένας εμπαιγμός, με όλους τους φορείς των δημιουργών να έχουν ξεσηκωθεί για τα αντιασφαλιστικά σχέδια της κυβέρνησης. Πάνω σ' αυτό να θυμίσουμε τη σκανδαλώδη κατάργηση από την κυβέρνηση του 2% επί της τιμής πώλησης των ηλεκτρονικών υπολογιστών προς τους δημιουργούς ως ελάχιστη αποζημίωση για τα πνευματικά τους δικαιώματα. Κατάργηση, η οποία μάλιστα είναι αναδρομική και χαρίζει δεκάδες δισεκατομμύρια δραχμές σε μια «χούφτα» εταιρίες του κλάδου!
• «Προβολή» της «σύγχρονης Ελλάδας στο εξωτερικό» με παράδειγμα την Πολιτιστική Ολυμπιάδα. Ενα «αμαρτωλό» πρόγραμμα από την αρχή έως το τέλος, με σχετικά πρόσφατο παράδειγμα «προβολής» στο εξωτερικό το «κιτς» «υπερθέαμα» με τους «άθλους του Ηρακλή» στη Μόσχα.

Για την επόμενη τετραετία το ΠΑΣΟΚ υπόσχεται... την «ολοκλήρωση» των «πεπραγμένων» της προηγούμενης! Σε αυτό το μέρος των θέσεών του υπάρχει και μια πρόταση για «ενθάρρυνση της λαϊκής δημιουργίας», χωρίς όμως να λέει πώς και τι εννοεί με τον όρο. Κάνει λόγο για επέκταση των Παιχνιδιών Πολιτισμού, δηλαδή τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΥΠΠΟ, τα οποία στηρίζονται πάνω στους χιλιάδες συμβασιούχους επιστήμονες του υπουργείου, οι οποίοι, με όρους καθαρά εργασιακής ομηρίας, προσπαθούν να διασώσουν και να αναδείξουν την πολιτιστική μας κληρονομιά και για τους οποίους δε λέει λέξη το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Μιλάει για «πολιτιστικό εθελοντισμό», έτσι ώστε τα παραπάνω να γίνονται και τελείως «τζάμπα». Μιλάει για «ενίσχυση των νέων δημιουργών», μέσω υποτροφιών και χρηματοδότηση καταλόγων εκθέσεων! Μιλάει για πολιτιστική υποδομή για παλιννοστούντες και μετανάστες, γι' αυτούς δηλαδή που πρώτα «φρόντισε» να «γκετοποιήσει» και να κυνηγά, μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Βέβαια, δεν «ξεχνά» να κάνει λόγο για «ενίσχυση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης», η οποία ξεκινά από την «τόνωση» της ευρωπαϊκής πολιτικής και καταλήγει στην καθιέρωση της «ολυμπιακής εκεχειρίας». Πρόκειται για ρητή δήλωση εφαρμογής της πολιτιστικής πολιτικής της ΕΕ στο πλαίσιο της «ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας», δηλαδή την ισοπέδωση της πολιτιστικής διαφορετικότητας και την υπαγωγή της στην «οικονομία της αγοράς».

Στην πρόσφατη ομιλία της προς τους καλλιτέχνες, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, ανέδειξε τη βασική αιτία της συγκεκριμένης πολιτικής: «Είναι φανερό ότι τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Βρυξέλλες υπάρχει μια ανησυχία ότι οι αντιθέσεις των λαών σε επιλογές της ΕΕ, που εκφράζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όσο και οι ανταγωνιστικές αντιθέσεις ανάμεσα στα κράτη - μέλη της ΕΕ πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω μιας ενιαίας συνείδησης, που, κατά τη γνώμη μας, αυτή η συνείδηση συγκρούεται απ' ευθείας με το ρόλο του πολιτισμού και τις αξίες του πολιτισμού. Η έννοια του πολιτισμού στην ΕΕ ταυτίζεται απολύτως με τη διαμόρφωση ενός είδους βιομηχανίας πολιτισμού, που συνδέεται, επίσης, απολύτως με τη βιομηχανία παραγωγής και διακίνησης οπτικοακουστικών ειδών».

Η σύνδεση του Πολιτισμού με την «αγορά» προωθείται και με τον «προνομιακό» χώρο του Τουρισμού. Ετσι, το ΠΑΣΟΚ θα «υποστηρίξει τη στροφή της τουριστικής αγοράς προς πολιτιστικά γεγονότα ή προϊόντα» και την «προβολή των πολιτιστικών συγκριτικών προϊόντων της Ελλάδας». Αναλόγως, θα «αναδείξει» «νέα σημεία τουριστικής ζήτησης και προορισμού» και την τουριστική ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Αυτή η «θρησκευτική» προσήλωση στην «αγορά» και τα «προϊόντα» της, στο πλαίσιο του γενικότερου «αγοραίου» χαρακτήρα του πολιτικού συστήματος και του τυχοδιωκτισμού της άρχουσας τάξης, δε θα σημάνει το άνοιγμα της πολιτιστικής κληρονομιάς στην κοινωνία, αλλά την εμπορευματοποίηση της πρώτης και την «πελατοποίηση» της δεύτερης.

Η απουσία ρητής αναφοράς στη χρηματοδότηση του Πολιτισμού αφήνει να εννοηθεί - εμμέσως πλην σαφώς - ότι τα σχετικά κονδύλια από τον τακτικό προϋπολογισμό θα παραμείνουν καθηλωμένα, ενώ θα συνεχιστεί η επιλεκτική χρηματοδότηση, μέσω των κοινοτικών και των «παράλληλων» εθνικών κονδυλίων. Να θυμίσουμε, ωστόσο, ότι τα επικουρικά χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ για τον Πολιτισμό, εκτός από ανεπαρκή, έχουν και ημερομηνία λήξης. Ισως κάτι άλλο να τα αντικαταστήσει ή να παραταθούν τα ίδια - όπως αποφασίστηκε κατά το διάστημα της Ελληνικής Προεδρίας την περσινή άνοιξη - σε κάθε περίπτωση, όμως η ΕΕ έχει αποφασίσει και προωθεί την ενίσχυση της «πολιτιστικής βιομηχανίας» με όλα τα μέσα, που το κάνει και με άλλους κλάδους. Σ' αυτό το πλαίσιο, η «σύγχρονη Αριστερά της ευθύνης» (!) όπως αυτοαποκαλείται το ΠΑΣΟΚ στο πρόγραμμα για τον Πολιτισμό, βλέπει το κράτος το πολύ πολύ σε ρόλο «ρυθμιστή»: «Η παρέμβαση της Πολιτείας είναι αναγκαία εμπρός όχι μόνο στις στρεβλώσεις της πολιτιστικής βιομηχανίας, αλλά και στους αποκλεισμούς που λαμβάνουν χώρα». Ο ρεφορμισμός στα «καλύτερά» του...

Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ για τον Πολιτισμό «πατά γερά» στις αντιδραστικές «επιταγές» της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Είναι βαθιά συντηρητικό σε ιδεολογικό επίπεδο και άκρως επικίνδυνο για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι στο χέρι του λαϊκού κινήματος και προς το συμφέρον του να το κάνει ανενεργό.