Κυριακή 23 Μάη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 5
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η τέχνη, δύναμη και αντίσταση της κοινωνίας

Παρασκευάς Καρασούλος
Παρασκευάς Καρασούλος
Μια δημιουργική πνοή στο ελληνικό τραγούδι και συνάμα μια ελπιδοφόρα προοπτική - εναλλακτική πρόταση στο λόγο, στη μουσική και την ερμηνεία - κομίζει το cd «Δεύτερη Ακρόαση της Μικρής Αρκτου». Με αφορμή το δίσκο, συζητάμε με τον καλλιτεχνικό διευθυντή και στιχουργό της «Μικρής Αρκτου», Παρασκευά Καρασούλο.

--Δεκαεπτά τραγούδια, δημιουργίες και ερμηνείες νέων καλλιτεχνών συνθέτουν το δίσκο της Δεύτερης Ακρόασης της Μικρής Αρκτου. Ο δίσκος είναι καρπός μιας γόνιμης, δημιουργικής «διαδρομής» με συνοδοιπόρους εκατοντάδες νέους καλλιτέχνες. Μιλήστε μας γι' αυτήν τη διαδρομή, που ξεκίνησε με την Πρώτη Ακρόαση νέων ερμηνευτών.

-- Η Πρώτη Ακρόαση της Μικρής Αρκτου που πραγματοποιήθηκε το Μάιο του 2002 απευθυνόταν σε νέους ερμηνευτές. Θέλαμε να διερευνήσουμε τη δυνατότητα συνέχειας του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού, αφού η κυρίαρχη δισκογραφική αγορά είχε απελπιστικά κλειστές τις πόρτες της σε κάθε νέα πρόταση. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Οχι μόνο λόγω της ευρύτατης συμμετοχής νέων ερμηνευτών, αλλά κυρίως, γιατί ανακαλύψαμε πως οι νέοι σήμερα ασχολούνται σοβαρά με την «υπόθεση τραγούδι». Εχουν ισχυρή μουσική παιδεία, παρακολουθούν μαθήματα φωνητικής, γνωρίζουν το παρελθόν και το παρόν του καλού ελληνικού τραγουδιού. Η Πρώτη Ακρόαση δημιούργησε σχεδόν αυτόματα και την ανάγκη να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Θεωρήσαμε πως οι νέοι ερμηνευτές θα παρέμεναν άοπλοι χωρίς νέο και ισχυρό ρεπερτόριο, χωρίς τη διαπίστευση καινούριου υλικού νέων δημιουργών. Η Δεύτερη Ακρόαση, λοιπόν, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2003, απηύθυνε ένα διπλό κάλεσμα: Σε νέους δημιουργούς (συνθέτες, στιχουργούς, τραγουδοποιούς) και σε νέους ερμηνευτές. Παραλάβαμε εργασίες 600 νέων δημιουργών, ακούσαμε 5.000 τραγούδια. Η συμμετοχή ήταν ευρύτατη και πανελλαδική. Επιλέξαμε τελικά 17 καινούρια, πρωτότυπα τραγούδια, 15 νέων δημιουργών, τα οποία και ερμήνευσαν 11 νέοι ερμηνευτές που συμμετείχαν στην Πρώτη και τη Δεύτερη Ακρόαση. Το cd που κυκλοφόρησε με τίτλο «ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΚΡΟΑΣΗ της Μικρής Αρκτου» πριν από ένα μήνα, αποτυπώνει όλο αυτό το ταξίδι, αλλά ταυτόχρονα αποδεικνύει την ελπιδοφόρα προοπτική, πως υπάρχουν και σήμερα σημαντικοί νέοι καλλιτέχνες, που γράφουν υπέροχα τραγούδια και οι οποίοι ακουμπούν πάνω στην τέχνη του τραγουδιού, στις αγωνίες, στις συγκινήσεις και τα όνειρά τους.

«Το τραγούδι έγινε ΠΑΣΟΚ»

Οι δημιουργοί - ερμηνευτές του CD της Δεύτερης Ακρόασης
Οι δημιουργοί - ερμηνευτές του CD της Δεύτερης Ακρόασης
--Με την εμπειρία του καλλιτεχνικού διευθυντή της «Μικρής Αρκτου», που εκτός από τη μουσική δραστηριοποιείται και σε άλλους τομείς πολιτισμού, αλλά και έχοντας υπογράψει ο ίδιος τους στίχους σημαντικών τραγουδιών, ποια είναι η γνώμη σας για το σημερινό πρόσωπο του ελληνικού τραγουδιού;

-- Νομίζω πως είναι κοινό μυστικό πλέον πως το ελληνικό τραγούδι τα τελευταία χρόνια ...κουράστηκε. Το ελληνικό τραγούδι υπήρξε σημαντική αιχμή της πολιτιστικής μας ταυτότητας, όσο διατηρούσε μια ανατρεπτική και αυθεντική σχέση με τα κοινωνικά δεδομένα στον τόπο μας. Αυτός ήταν ο ιστορικός του ρόλος ως ιδιαίτερης και μαζικής τέχνης στη χώρα μας. Οι Ελληνες αγαπήσαμε το τραγούδι, ως έκφραση της αγωνίας μας, της συγκίνησής μας, αλλά και των κοινωνικών και αισθητικών μας αιτημάτων. Και πάντα θέλαμε τους πρωταγωνιστές του (δημιουργούς και ερμηνευτές) σκεπτόμενα πολιτικά και καλλιτεχνικά υποκείμενα, αυτονομημένα από τις κάθε λογής εξουσίες και κατεστημένα. Τα τραγούδια και οι πρωταγωνιστές τους υπήρξαν, για πολλές γενιές, άξονες αισθητικής αναφοράς και αρκετές φορές και αντιπαλότητας. Τα τελευταία χρόνια, η πολιτική και κοινωνική κατάσταση στη χώρα δημιούργησαν προϋποθέσεις καθεστωτικής αφομοίωσης του τραγουδιού και των πρωταγωνιστών του. Ξαφνικά, όλο το ελληνικό τραγούδι έγινε ΠΑΣΟΚ και θλιβερό show. Η λογική του αστικού εκσυγχρονισμού διέτρεξε όλο το χώρο, τα πρόσωπα, ακόμα και τις θεματικές των τραγουδιών που γράφτηκαν σ' αυτήν τη 15ετία. Δεν είναι τυχαίο γεγονός η σπάνια καταγραφή τραγουδιών με θέματα κοινωνικού προβληματισμού ή έστω υπαρξιακής προβληματικής. Τα περισσότερα τραγούδια καταναλώθηκαν σε μια ερωτομανή θεματική, αναλώσιμη και σχεδόν πανομοιότυπη. Κι αν υπήρξαν άλλα τραγούδια, δεν ακούστηκαν, είτε γιατί δεν είχαν βροντερή φωνή για να ακουστούν, είτε γιατί το σύστημα, κινητοποιώντας αυθόρμητα όλους τους ενδιάμεσους κρίκους του, δεν το επέτρεψε. Το έντεχνο ελληνικό τραγούδι, σιγά σιγά, μεταλλάχτηκε σε «καλό παιδί» του καθεστώτος. Ανέλαβε το ρόλο του πρόσχαρου διασκεδαστή. Και απέτυχε. Γιατί αυτό το ρόλο, του διασκεδαστή των εξασφαλισμένων μικροαστών, τον διατηρούσε, χρόνια τώρα, η μη καλλιτεχνική όχθη του εμπορικού τραγουδιού, ήξερε καλύτερα να τον εκπροσωπεί και δε σταμάτησε ποτέ να εκσυγχρονίζει τον τρόπο λειτουργίας της. Το ίδιο το καλλιτεχνικό τραγούδι, λειτουργώντας ως καθεστωτικό όχημα, κούρασε τη σχέση του με την κοινωνία. Αυτοαπαξιώθηκε. Οχι ευτυχώς στο σύνολό του, αλλά στην κυρίαρχη εικόνα. Γι' αυτό, άλλωστε, κι εμείς προκρίναμε ως επείγουσα την ανάγκη ανανέωσης της φυσιογνωμίας του, της σχέσης του με την κοινωνία και τους νέους, αλλά και του ίδιου του καλλιτεχνικού του δυναμικού.

«Δεν κέρδισαν τον πόλεμο...»

--Σε μια περίοδο που οι μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες συνεχίζουν να ασελγούν στο σώμα του ελληνικού τραγουδιού και σε «δοκιμαστικούς σωλήνες» εκκολάπτονται κλωνοποιημένα «μουσικά» κακέκτυπα, η «Μικρή Αρκτος» καταθέτει μια διαφορετική πρόταση. Τι κομίζει; Ποιος είναι ο στόχος σας;

-- Βασικό μας κίνητρο υπήρξε και εξακολουθεί να είναι, η ανάγκη μας να συνεχίσει το ελληνικό τραγούδι να λειτουργεί ως τέχνη, προβάλλοντας καλλιτεχνικές αγωνίες και αιτήματα, να συνεχίσει το ζωντανό του διάλογο με την κοινωνία και τον κόσμο, σε μια εποχή γρήγορα μεταβαλλόμενη και γι' αυτό εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Μπορεί να μην αρέσει στους Αμερικάνους αυτό, αλλά στην Ελλάδα συντηρήθηκε μέσω της προφορικής παράδοσης (κι εδώ το έντεχνο ελληνικό τραγούδι έπαιξε καθοριστικό ρόλο) η ιστορική συνέχεια της ελληνικής πολιτιστικής ιδιαιτερότητας, της ξεχωριστής της φυσιογνωμίας. Είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη - μαζί με την Πορτογαλία - που διατηρούμε εθνικό τραγούδι αξιώσεων. Διεκδικούμε δικό μας Λόγο να υπάρχουμε, όχι δανεικά σχήματα ή κλωνοποιημένες εκδοχές ζωής και τέχνης. Δεν ευχαριστεί ιδιαίτερα αυτό την αμερικάνικη μουσική βιομηχανία, κι έκαναν ό,τι πέρναγε από το χέρι τους τα τοπικά της φερέφωνα (αναφέρομαι στα εδώ παραρτήματα των πολυεθνικών δισκογραφικών εταιριών), για να σταματήσουν αυτήν τη διαδρομή.. Δεν κέρδισαν όμως τον πόλεμο. Μόνο κάποιες μάχες. Οι νέοι δημιουργοί εξακολουθούν να μελοποιούν σημαντικούς ποιητές μας, γράφονται τραγούδια ακόμα για τον κόσμο που αλλάζει, δε θέλουν όλοι οι καλλιτέχνες να γίνουν γρανάζια ενός άψυχου και άχαρου συστήματος. Εξακολουθούν να υπάρχουν μονάδες δημιουργών, που αγωνίζονται, που σέβονται αυτό που κάνουν και γι' αυτό τους σέβεται και το κοινό. Πιστεύω πως το μέλλον βρίσκεται στις μικρές ανεξάρτητες ελληνικές εταιρίες, που συγκροτούν νέα καλλιτεχνικά αιτήματα, που μπορούν να στεγάσουν τις αγωνίες των νέων καλλιτεχνών, που νοιάζονται να συνδεθούν με το μέλλον χωρίς να αγνοούν το παρελθόν. Δύσκολος δρόμος, αλλά πολύ γοητευτικός.

--Σ' έναν κόσμο που σπαράζει εξαιτίας της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας, η δημιουργία, το τραγούδι ειδικότερα παραμένει μάλλον βουβό... Εξάλλου, είναι γνωστό πως τις τελευταίες δεκαετίες έχει υποχωρήσει ο πολιτικός λόγος από το ελληνικό τραγούδι. Μήπως ήρθε η ώρα να υψώσει τη φωνή του; Σε Ευρώπη και Αμερική δημιουργοί και συγκροτήματα μέσα από έργα τους αρθρώνουν λόγο πολιτικό και παίρνουν θέση...

-- Το τραγούδι που αγαπήσαμε στην Ελλάδα, αυτό που καταχωρήθηκε ως έντεχνο ελληνικό τραγούδι, είναι εκείνη η μορφή τέχνης, που παραμένει νέα, ατίθαση και ζωντανή. Ακόμα κι όταν αυτή η κοινωνία μπορεί και να κουράζεται ή να αναδεικνύει στοιχεία γήρανσης, η τέχνη πρέπει να αποδεικνύει τα αποθέματα δύναμης και αντίστασής της. Πόσο μάλλον το τραγούδι, το πιο επικοινωνιακό κομμάτι της σύγχρονης τέχνης. Το τραγούδι ακουμπά και εκφράζει την καθημερινότητα, τις συγκρούσεις, τις αγωνίες και τα βαθιά αισθήματα των ανθρώπων. Αρα, έχει αυτονόητα πολιτικό στόχο. Ηταν μεγάλη η χαρά μας, όταν διαπιστώσαμε, μέσω των Ακροάσεων που διοργανώσαμε, πως οι νέοι καλλιτέχνες εξακολουθούν να διατηρούν αυτήν την εικόνα και αυτήν την ανάγκη στα τραγούδια τους. Αυτήν την τέχνη θέλουν να υπηρετήσουν. Ακούγοντας τα τραγούδια τους, θα διαπιστώσετε και εσείς πως δεν είναι ακίνδυνες αναπνοές κουρασμένων νέων, αλλά ζωντανές, δυνατές ανάσες, έτοιμες να ανανεώσουν τη σχέση όλων μας με το τραγούδι και τη δύναμή του. Δεν ξέρω αν στο μέλλον θα υπάρξει στρατευμένο τραγούδι όπως το γνωρίσαμε στο παρελθόν. Θέλω να πιστεύω, όμως, πως όσο το τραγούδι αναφέρεται στη ζωή και στα προβλήματά της, δεν μπορεί παρά να είναι βαθύτατα πολιτικό. Δε μου αρέσει καθόλου η εικόνα του καλλιτέχνη - διασκεδαστή, του συμβασιούχου υπαλλήλου των πολυεθνικών δισκογραφικών εταιριών, του κρατικοδίαιτου καλλιτέχνη ή του προσαρμοζόμενου στις ανάγκες των τηλεοπτικών καναλιών Καραγκιόζη. Δε νομίζω πως έχει ενδιαφέρον μια τέτοια προοπτική για κανένα. Και σίγουρα δεν υπονοεί καλλιτεχνική ιδιότητα ή καλλιτεχνικό αίτημα. Εγώ εξακολουθώ να πιστεύω στη γοητεία της αυτόνομης καλλιτεχνικής υπόστασης, μια γοητεία που την ανατρέφει η ελευθερία, η ανατροπή, η δημιουργικότητα και η ευαισθησία. Και κυρίως, η θέση και η παρουσία του ίδιου του καλλιτέχνη μέσα στη ζωή. Δεν μπορεί ένας καλλιτέχνης σήμερα να είναι σιωπηλός συνοδοιπόρος της βαρβαρότητας ή να μην παίρνει θέση σε έναν πόλεμο που σιωπηλά διατρέχει όλο τον πλανήτη. Πρέπει ως καλλιτέχνες να ζούμε και να γράφουμε όπως σκεφτόμαστε, γιατί αλλιώς μοιραία θα βρεθούμε στη δυσάρεστη θέση, να σκεφτόμαστε και να γράφουμε όπως ζούμε.


Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ