Σάββατο 19 Ιούνη 2004, στο πρώην θέατρο «Αλίκη» στο Πεδίον του Αρεως. Μέχρι πριν λίγες μέρες το θεατράκι ήταν ένας από τους πλέον γνωστούς χώρους χρήσης παράνομων ουσιών.

Εκείνη όμως τη βραδιά το θεατράκι έλαμπε. Οπως έλαμπαν οι γονείς και τα παιδιά των θεραπευτικών κοινοτήτων που είχαν έρθει για την πρώτη αποφοίτηση του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) για το 2004. Ενενήντα ένα (91) παιδιά - άλλος χάνοντας τα λόγια κι άλλος με καταθέσεις ψυχής - έλεγαν ξανά το μεγάλο «Ναι» στη ζωή. Μένοντας «καθαροί» περισσότερο από τέσσερα χρόνια έπαιρναν και το τυπικό «πτυχίο» απ' το ΚΕΘΕΑ της επανένταξης στη ζωή τους.

Για όσους μετέχουν για πρώτη φορά σε μια εκδήλωση αποφοίτησης οι συγκινήσεις είναι δυνατές. «Ηταν η πρώτη φορά που για τρεις ώρες δεν κοίταξα ούτε μια φορά το ρολόι μου» ομολόγησε στο χαιρετισμό του στο τέλος της εκδήλωσης ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας Πασχάλης Μπουχώρης, που παραβρέθηκε στην εκδήλωση ως εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή και του υπουργού Υγείας Ν. Κακλαμάνη.

Οταν τελείωσε η εκδήλωση, μια νεαρή κοπέλα - ας την ονομάσουμε Αλίκη - αποχαιρέτησε το διευθυντή του ΚΕΘΕΑ Χ. Πουλόπουλο. «Αυτή, εξήγησε ο Χ. Πουλόπουλος, ήρθε εδώ με πενθήμερη άδεια απ' τις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού για την αποφοίτηση. Μέσα απ' το πρόγραμμα που εφαρμόζουμε στις φυλακές, έκανε μεγάλα βήματα. Τώρα βρίσκεται στο στάδιο της επανένταξης. Και επιπλέον κατάφερε να μπει και στο ανοιχτό πανεπιστήμιο επαρχιακής πόλης».

Η παρέμβαση του ΚΕΘΕΑ μέσα στις φυλακές βασίζεται στις ομάδες αυτοβοήθειας και στοχεύει στην κινητοποίηση των εξαρτημένων ώστε να μειώσουν τη χρήση και να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα υγείας τους. Η δυνατότητα για την παρακολούθηση εναλλακτικών προγραμμάτων εκτός φυλακής προσκρούει σε πολλά εμπόδια και κυρίως στην αδυναμία των δικαστών να τους παραπέμψουν στα αντίστοιχα προγράμματα.

Ετσι το ΚΕΘΕΑ αξιοποιεί τους νόμους 1729/87 και 2331/95 που δίνουν τη δυνατότητα σε όσους έχουν παρακολουθήσει και ολοκληρώσει το πρόγραμμα μέσα στη φυλακή να διακόψουν με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών την κράτησή τους και να ενταχθούν σε θεραπευτική κοινότητα, όπου η παραμονή τους θεωρείται χρόνος έκτισης ποινής.

Στις γυναικείες φυλακές του Κορυδαλλού λειτουργούν μονάδες υποδοχής και επανένταξης. «Κάθε μήνα προσεγγίζουμε 35 άτομα, ενώ στο στάδιο της επανένταξης βρίσκονται πια 20 μέλη» λένε οι υπεύθυνοι των μονάδων Ανδρέας Κρεμύδας και Παναγιώτης Στούπας.

Κι όταν η κουβέντα έρχεται στη φυλακισμένη φοιτήτρια οι δύο θεραπευτές καμαρώνουν: «Εκτός απ' το Πανεπιστήμιο έχουμε επιτυχίες και στο Λύκειο ακόμα και με "εικοσάρια"»!

Τα παιδιά που μπαίνουν στα προγράμματα ακολουθούν την «κατ' οίκον διδαχή» και παίρνουν μέρος στις εξετάσεις με πολύ καλές επιδόσεις σε αρκετές περιπτώσεις.

Η έναρξη της τελετής αποφοίτησης έγινε από το Νίκο Παρασκευόπουλο, πρόεδρο του ΚΕΘΕΑ. «Προσπαθώ να μιλήσω αυθόρμητα, αυτό σημαίνει ότι ίσως να μη μπορέσω να σταθώ στο ύψος των περιστάσεων, αλλά έχω και εγώ την υποχρέωση να εκτεθώ, είπε. Ηταν πριν 2 - 3 αποφοιτήσεις όταν ένα από τα παιδιά που αποφοιτούσε είχε πει: "Οσο περιμένω να φτάσει η σειρά μου προσπαθώ να βρω τις λέξεις που θα με εκφράσουν. Τώρα που ήρθε η σειρά μου νιώθω ότι αυτές οι λέξεις δεν υπάρχουν". Ετσι νιώθω και εγώ όταν προσπαθώ να εξηγήσω σε φίλους και γνωστούς για το τι πρόκειται να συμβεί εδώ πέρα. Δεν μπορώ να βρω τα λόγια για όλους αυτούς που θέλουν να κάνουν κάποια βήματα, να αλλάξουν τον εαυτό τους, να αλλάξουν τον κόσμο. Η ελληνική κοινωνία δε θέλει να ακούει ότι υπάρχει διέξοδος. Ομως υπάρχει. Οσο για τους γονείς αυτών των παιδιών είναι λίγο να πούμε ότι είναι ήρωες, γιατί πρώτα απ' όλα είναι παράδειγμα για όλους τους γονείς».

Τα παιδιά της «Διάβασης», της «Πλεύσης», της «Ιθάκης», της «Στροφής», της «Εξόδου», της «Παρέμβασης», του «Νόστου», της «Αριάδνης», μοιράστηκαν μια από τις ομορφότερες στιγμές της ζωής τους με εκείνους που «δεν έπαψαν στιγμή να πιστεύουν σ' αυτούς», με εκείνους που «μοιράστηκαν τον ίδιο πόνο και έδωσαν τον ίδιο αγώνα», με όσους «άντεξαν» και όσους τους βοήθησαν «να σταθούν πάλι όρθιοι», να «σπάσουν τα "δεκανίκια"». Γονείς, αδέλφια, φίλοι, το προσωπικό των θεραπευτικών προγραμμάτων, ήταν όλοι εκεί, μαζί τους. Αυτή τη φορά για να μοιραστούν τη μεγάλη νίκη στη μάχη με τη ζωή. «Δεν ξεχνώ και σέβομαι ό,τι πέρασα. Ομως τώρα είναι καιρός να συνεχίσω», είπε δακρυσμένος ο Γ. και έδωσε το πρώτο ευχαριστώ στον εαυτό του, όπως και τα περισσότερα παιδιά, μιας και για πολλούς από αυτούς «είναι η πρώτη μάχη που την πήγα μέχρι τέλος» και «αυτός ο αγώνας με έχει κάνει να αγαπήσω τον εαυτό μου και σήμερα κάνω ένα όνειρο πραγματικότητα».

Ενώ η Μ. συμπλήρωσε: «Πριν τέσσερα χρόνια κοιτούσα με ανοιχτό το στόμα το βουνό που έπρεπε να ανέβω για να κερδίσω τη ζωή μου. Σήμερα είμαι ευγνώμων για το δρόμο που μου έδειξαν». Την ίδια αγωνία για το αν θα καταφέρουν να κερδίσουν πίσω τη ζωή τους εξέφρασε και ο Π.: «Οταν ήμουν τον πρώτο μήνα στην Κοινότητα και είχα βρεθεί στην αποφοίτηση κάποιων άλλων παιδιών, έλεγα "σιγά μην τα καταφέρω". Και σήμερα είμαι εδώ καθαρός, ζωντανός».

Για να συνεχίσει η Κ. «Πλέον έχω ένα σπίτι παραπάνω, την Κοινότητα και μια οικογένεια μεγαλύτερη. Η ζωή είναι μπροστά μας». Ακόμη πιο «δυνατές» ήταν οι λίγες γραπτές κουβέντες ψυχής που έστειλε η Ε. με ένα γράμμα της, η οποία δεν μπόρεσε να βρεθεί στην αποφοίτησή της, μια και τώρα «ζω έναν νέο κύκλο στη ζωή μου. Ενα νέο μέλος ήρθε να συμπληρώσει την οικογενειακή ευτυχία. Μέσα από το Πρόγραμμα έμαθα να ζω. Αυτή τη φορά όμως με τον άντρα μου και το παιδί μου».

Ωστόσο, και οι ενενήντα ένα δεν παρέλειψαν να θυμηθούν και να δώσουν κουράγιο σε όσους «πέρασαν τα ίδια» και συνεχίζουν να δίνουν τη μάχη για τη ζωή τους, δίνοντας υπόσχεση: «Η "Ιθάκη" θα υπάρχει πάντα μέσα μου»...