Τελικά, η - καλλιτεχνική - Ευρώπη ποτέ δεν πεθαίνει! Εκεί που λες ότι ξεψυχά νάτη και ανασταίνεται. `Η, τέλος πάντων, προσπαθεί να αναστηθεί. Σε περίοδο που γέμισε ο κόσμος πολυεθνικές (κυρίως αμερικάνικες) πολυαίθουσες και - μοιραία - απέραντο αριθμό χυδαίων εμπορικών ταινιών για τα κινηματογραφικά super market, αρκετοί Ευρωπαίοι δημιουργοί, στη συγκεκριμένη περίπτωση Ισπανός, επιμένουν στον καλό πολιτικό κινηματογράφο.

Η ταινία «ανοίγει» το φάκελο Γκαλίντεζ ενός Βάσκου «εθνικιστή» που εξαφανίστηκε «μυστηριωδώς» το 1956! Ο Γκαλίντεζ, νομικός, πανεπιστημιακός (υπαρκτό πρόσωπο), μετά τον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, ζούσε εξόριστος στη Δομινικανή Δημοκρατία και τις ΗΠΑ. Τόσο η ζωή του όσο και ο θάνατός του καλύπτονται από ένα πέπλο μυστηρίου. Αποκήρυξε τα κομμουνιστικά του «πιστεύω» με αντάλλαγμα την πανεπιστημιακή του καριέρα; Ηταν πράκτορας της CIA και του FBI; `Η ακριβώς γιατί δε δέχτηκε να κάνει τίποτα από τα παραπάνω, θανατώθηκε και το πτώμα του εξαφανίστηκε (ποτέ δε βρέθηκε);

Η ταινία δε «θέλει» να δώσει απαντήσεις. Προσπαθεί, και το καταφέρνει, να «γνωστοποιήσει» όλες τις γνωστές και άγνωστες παραμέτρους της συγκεκριμένης υπόθεσης. Τα συμπεράσματα, αποφαίνεται, θα τα βγάλουν οι ιστορικοί - και όσοι άλλοι ενδιαφέρονται για την αλήθεια! Αυτή (η ταινία) προσπαθεί να δικαιώσει δραματουργικά όλα τα ερωτήματα και όλες τις εκδοχές. Και το κάνει με τον καλύτερο τρόπο. Χωρίς να παρασυρθεί στην περιοχή του θρίλερ, παρότι η «ιστορία» έχει και τέτοιες παραμέτρους. Χωρίς παράλληλα να αποστασιοποιηθεί από τη δράση και το μυστήριο!

Και ενώ δεν παίρνει «θέση» για τον Γκαλίντεζ, γίνεται πολύ αποκαλυπτική - και καταγγελτική - για το ρόλο της Αμερικής, των μυστικών υπηρεσιών, της CIA, του FBI και των κατά τόπους δικτατόρων εκείνης της περιόδου (Τρουχίλιο, Μπατίστα, Φράνκο). Η ταινία δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το ρόλο αυτών των μηχανισμών. Μάλιστα προχωράει στο βάθος του χρόνου αποκαλύπτοντας ότι αυτή η υπόθεση έχει πολύ μάκρος και πολύ βάθος. Φτάνει πριν τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, όταν η Αμερική δεν ήταν, ακόμα, αυτό που είναι σήμερα: Μια ξεδιάντροπη ιμπεριαλιστική δύναμη.

Το σημαντικό (καλλιτεχνικά) είναι ότι όλα τα παραπάνω δίνονται με άψογο καλλιτεχνικό τρόπο. Ολα, σκηνοθεσία, φωτογραφία, υποκριτική, μουσική, μοντάζ, τα διακρίνει μια μοναδική συνέπεια. Δεν υπάρχουν υπερβολές. Εχεις την αίσθηση ότι συμμετέχεις και εσύ στο άνοιγμα του φακέλου. Και κάθε σελίδα που γυρίζεις είναι μια έκπληξη. Μια καινούρια εμπειρία.

Παίζουν: Σάφρον Μπάροουζ, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Εντουαρντ Φερνάντεζ, Γκιγιέρμο Τολέδο κ.ά.