Δίχως να το καταλάβω βρέθηκα πάλι ανάμεσά τους. Χριστούγεννα είναι η γλώσσα των νεκρών. Επιστρέφουν οι αγαπημένοι με την ομορφιά τους, τα αστεία τους, με το λόγο τους που γεννιέται μέσα στη φάτνη και που τον στέλνουν τα φυλλώματα του ουρανού.

1. Είμαι στο υπόγειο του ποιητή Νίκου Καρούζου. Τον ρωτάω -αν είναι ποτέ δυνατόν- για την εξέλιξη των χρωμάτων. Οπως πάντα με καλοσύνη μου απαντά: «Εμείς ολοένα φεύγουμε μα οι μήνες/ ολοένα ξανάρχονται στο παράθυρο.../ Τι μας κάνει να πιστεύουμε/ πως ο διάβολος είναι βαθύφωνος;/ Υπάρχει στο ερειπωμένο γαλάζιο κι ανασταίνει/ την κόκκινη σημασία της άβυσσος./ Είν' οι σκονισμένες ηλιαχτίδες/ τα ωραία μαχαιρώματα/ μέσ' στ' Αγιο Βήμα της εκκλησίας/ αγέρας ανάμειχτος με λιβάνι κι αθρόα βιώματα./ Μα ο χρόνος είναι βράχος, αμετακίνητος./ Ο χρόνος είν' ο διάβολος, η ακόρεστη κοκκινίλα».

2. Νήσος Ζαμάλεκ, στο κέντρο του Καΐρου. Είμαι στο σπίτι του Κωστή Μοσκώφ. Μιλάμε για το πρόσωπο, το δικό σου πρόσωπο, το πρόσωπό μας. Ο Κωστής είναι χαρούμενος όσο ποτέ. Και τα λόγια του ένα προς ένα χαράζονται μέσα μου: «Εκχυση του σώματος προετοιμάστηκες μες στους αιώνες. Πλαντάζουν οι φλέβες μου - δρόμοι της πόλης, καθώς σεργιανώ ερωτικός. Βλέμμα της Εγνατίας, βλέμμα της Τσιμισκή. Στη Ραμόνα καβάσης της Μαγδαληνής, Περιβολάρης στον Κιασίμπασα, ψηλά, στον Τουρμπέ, στο Τσινάρι. Στη Διαγώνιο το μεσημέρι Χριστός, σγουρό παλικαράκι. Στην παραλία το βράδυ Βαρδάρης, αδέξιος και αμήχανος. Πουλώ πασατέμπο στους φαντάρους του Μεγαλέξανδρου. Παρέα με τον Κόλια ψάχνω τη Σμαρώ στην Καλαμαριά. Ο χρόνος συντρίφτηκε, έγινε χίλια είδωλα το Πρόσωπό σου...».

3. Είμαι στη Βιέννη, στο καφέ Ζάχερ, με τον Παύλο Βίτγκενσταϊν και τον Τόμας Μπέρνχαρντ, που μας μιλάει για το μεγάλο πάθος του, την ανάγνωση, μέσα από ένα περιστατικό που τον έχει σημαδέψει: «Κάποτε έπρεπε οπωσδήποτε να βρω τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης", ήθελα να διαβάσω ένα άρθρο για τη Ζαΐδα του Μότσαρτ που είχε αναγγείλει η "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης" και επειδή νόμιζα ότι μπορούσα να βρω τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης" μόνο στο Ζάλτσμπουργκ, που απείχε ογδόντα χιλιόμετρα από δω, έφυγα με το αυτοκίνητο μιας φίλης και πήγα μαζί της και με τον Παύλο να βρω τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης" στο Ζάλτσμπουργκ, την αποκαλούμενη διεθνούς φήμης πόλη με το ομώνυμο φεστιβάλ. Αλλά στο Ζάλτσμπουργκ δε βρήκα τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης". Είχα λοιπόν την ιδέα να πάω να πάρω τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης" στο Μπαντ Ράιχενχαλ και φύγαμε για το Μπαντ Ράιχενχαλ, τη διεθνούς φήμης λουτρόπολη. Αλλά ούτε στο Μπαντ Ράιχενχαλ βρήκα "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης" και έτσι επιστρέφαμε κι οι τρεις λίγο - πολύ απογοητευμένοι στο Νάταλ. Αλλά λίγο πριν το Νάταλ ο Παύλος ξαφνικά σκέφτηκε ότι έπρεπε να πάμε στο Μπαντ Χαλ, τη διεθνούς φήμης λουτρόπολη, γιατί εκεί σίγουρα, θα βρίσκαμε τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης" και το άρθρο για τη Ζαΐδα και πράγματι κάναμε τα ογδόντα χιλιόμετρα από το Νάταλ στο Μπαντ Χαλ. Αλλά ούτε στο Μπαντ Χαλ βρήκαμε τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης". Οπως από το Μπαντ Χαλ στο Στάιρ δεν είναι παρά μια δρασκελιά, είκοσι χιλιόμετρα, πήγαμε και μέχρι το Στάιρ. Αλλά ούτε στο Στάιρ βρήκαμε τη "Νέα Εφημερίδα της Ζυρίχης". [...] Ετσι, εντελώς εξαντλημένοι, όπως το φαντάζεται κανείς, πήγαμε σ' ένα εστιατόριο στο Βελς για να φάμε κάτι και να ηρεμήσουμε, γιατί το κυνήγι της "Νέας Εφημερίδας της Ζυρίχης" μας είχε φέρει στα όρια της φυσικής μας αντοχής».

ΥΓ. Οι αγαπημένοι νεκροί επιστρέφουν, λόγω Χριστουγέννων, για να μας μεταδώσουν το πάθος τους για το χρώμα, το πρόσωπο και την ανάγνωση. Ας τους ακολουθήσουμε.