Γρηγοριάδης Κώστας

Συνήθως, όταν ακούμε ή διαβάζουμε για την οικολογική κρίση, η οποία απειλεί τη βιωσιμότητα του πλανήτη, η εικόνα που έχουμε είναι συγκεχυμένη και αποσπασματική. Δάση που εξαφανίζονται, λειψυδρία, δηλητηριασμένα τρόφιμα και για τους περισσότερο υποψιασμένους το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η όξινη βροχή και η μείωση της στιβάδας του όζοντος...

Ολα τα παραπάνω, με εξαίρεση ίσως τις κλιματικές αλλαγές, που τις βιώνουμε σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη της Γης, είναι ασαφή και θεωρούμε ότι οι όποιες επιπτώσεις θα εμφανιστούν στο πολύ μακρινό μέλλον, άρα δε μας αφορούν άμεσα. Και υπό την έννοια αυτή, δεν κρίνεται απαραίτητο να τύχουν στις άμεσες προτεραιότητες των διεκδικήσεων της ατζέντας μας. Σ' αυτό αναμφισβήτητα συμβάλλουν τα καθεστωτικά ηλεκτρονικά ΜΜΕ, τα οποία εστιάζουν τις εικόνες τους σε εντυπωσιακά γεγονότα (κυρίως καταστροφές), χωρίς ποτέ να μπαίνουν στον κόπο να εξηγήσουν το τι(συμβαίνει), το πώς (δημιουργούνται), το ποιος (φταίει) και κυρίως τις αναγκαίες δράσεις που πρέπει να υπάρξουν για την προστασία του περιβάλλοντος. Χωρίς την παραμικρή διάθεση κριτικής του καταστροφικού αναπτυξιακού προτύπου, απόρροια του οποίου είναι τα όσα συμβαίνουν και με τη λογική ότι οι απαραίτητες ισορροπίες θα επέλθουν, με κάποιο μεταφυσικό τρόπο, από την αγορά(!) εξακολουθούν να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, η οποία είναι πολύ πιο ζοφερή από αυτήν που αντιλαμβανόμαστε.

Για όσους, μάλιστα, προσπαθούν να θέσουν τα προβλήματα στη σωστή τους διάσταση, έχουν έτοιμη την ετικέτα: «καταστροφολόγοι», «παλιομοδίτες», «αναχωρητές» και κάποιοι άλλοι (πιο ...προχωρημένοι) κάνουν λόγο για «μαρξιστές» πολέμιους του συστήματος. Και ως προς τη μαρξιστική ιδιότητα που βρίσκεται ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα, καμία ένσταση. Για τα υπόλοιπα όμως, και μάλιστα για διεθνείς συναντήσεις που μόνον ο κομμουνιστικός μανδύας δεν μπορεί να τους φορεθεί, πώς απαντούν; Αναφερόμαστε στο Διεθνές Συνέδριο της Παγκόσμιας Ενωσης για το Περιβάλλον, που έγινε πριν από δύο περίπου μήνες στην Ταϊλάνδη με τη συμμετοχή εκπροσώπων (από κρατικές υπηρεσίες και οργανισμούς) 114 χωρών. Θέμα του συνεδρίου: «Ανθρωποι και Φύση - Κόσμος Ενας». Στην ίδια συνάντηση πήραν μέρος και εκατοντάδες μη κυβερνητικές οργανώσεις, ανεβάζοντας τη συμμετοχή των χωρών στις 181. Βέβαια, η διάσκεψη αυτή σχεδόν εξαφανίστηκε από τα ΜΜΕ. Ορισμένα από τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα όμως είναι κάτι παραπάνω από ενδιαφέροντα και, αν μη τι άλλο, εκπέμπουν ακόμα ένα, από τα πολλά, SOS της επιστημονικής κοινότητας για την υπάρχουσα κατάσταση στη βιοποικιλότητα, που μέρος της απειλείται με αφανισμό.

Πάνω από 7.000 είδη της πανίδας είναι στα όρια της εξαφάνισης και περίπου 8.000 είδη της χλωρίδας! Μάλιστα κατατέθηκε ότι 784 είδη της χλωροπανίδας αποτελούν πλέον παρελθόν για τον πλανήτη μας. Για την πανίδα καταγράφηκε ότι το 12% των πτηνών, το 23% των θηλαστικών, το 42% των χελωνών και το 30% των αμφίβιων βρίσκονται στην Κόκκινη Λίστα, που αφορά στα είδη που η διατήρησή τους κρίνεται επισφαλής. Θέλοντας να προλάβουμε τις αφελείς και αντιεπιστημονικές προσεγγίσεις, του στιλ ότι και παλιότερα είχαν εξαφανιστεί είδη ή ότι το σύστημα θα ισορροπήσει ούτως ή άλλως, να σημειώσουμε ότι το οικοσύστημα είναι «ένα πλέγμα σχέσεων αμοιβαιότητας μεταξύ ειδών, φυσικών και ζωικών, απροκάλυπτα συμπληρωματικών - συμβιωτικών και η πολυπλοκότητα αυτών των σχέσεων, η ποικιλομορφία και η δαιδαλώδης διαπλοκή τους είναι ένας κρίσιμος προσδιοριστικός παράγοντάς του». Με απλά λόγια,η εξαφάνιση κάποιων ειδών θα συμπαρασύρει και στην εξαφάνιση πολλών ακόμα, με επιπτώσεις στα οικοσυστήματα εντελώς άγνωστες και συνέπειες κάθε άλλο παρά ανώδυνες για τον πλανήτη.

Είναι γνωστό ότι την πλουσιότερη βιοποικιλότητα παρουσιάζουν χώρες όπως: η Βραζιλία, το Καμερούν, η Κολομβία, η Ινδία, η Μαλαισία, το Εκουαδόρ, η Μαδαγασκάρη, οι Φιλιππίνες κ.ά., η οικονομική κατάσταση των οποίων περιορίζει σημαντικά την ανάληψη δράσεων για τη σωτηρία της βιοποικιλότητας. Ομως, στο σημείο αυτό εγείρεται ένα ερώτημα. Η βιοποικιλότητα δεν αφορά μόνο στις εν λόγω χώρες, αλλά στην παγκόσμια κοινότητα, αφού αποτελούν «κοινή κληρονομιά». Εξάλλου, η οικονομική υστέρησή τους δεν οφείλεται σε έλλειψη πόρων. Το αντίθετο. Απλά, η ληστρική εκμετάλλευσή τους από τις ιμπεριαλιστικές χώρες και τα διεφθαρμένα καθεστώτα (στις περισσότερες από αυτές), τα οποία λειτουργούν ως χωροφύλακες των πολυεθνικών, έχουν καταδικάσει στην υπανάπτυξη τις εν λόγω χώρες. Μόνη λύση η αποτίναξη του ζυγού από τους εγχώριους και διεθνείς χωροφύλακες, για την αλλαγή πορείας που θα τις βγάλει από την εξαθλίωση και θα σώσει το φυσικό περιβάλλον τους...