ΕΙΝΑΙ όμορφες οι μαρτιάτικες τούτες μέρες καθώς ο χειμώνας παλεμάει με της άνοιξης το ξύπνημα. Είναι οι μέρες, που τα πρώτα χελιδόνια σπαθίζουν στον ουρανό και τα πετεινάρια βεβαιώνουν την παρουσία τους στα πλάγια του βουνού.

ΓΝΩΡΙΜΕΣ μέρες, που με λαχτάρα τις καρτερούσαμε να φτάσουν. Στο δικό μας εκείνο σχολικό ημερολόγιο περιμέναμε τη στερνή βδομάδα του Βαγγελισμού με την εθνική γιορτή και τα χαρούμενα τρεξίματα στους κάμπους. Μια μικρή γιορταστική παρένθεση που μας έφερνε στης Λαμπρής τις διακοπές, μέρες που κολυμπούσαν μέσα στης άνοιξης το ξεφάντωμα. Είναι μια χαρούμενη ώρα καθώς έχουμε αφήσει τις σχολικές αίθουσες και συντροφιές, συντροφιές τρέχουμε στους γύρω κάμπους και στα πλάγια των λόφων για να κόψουμε λουλούδια και πρασινάδα για να στολίσουμε τις αίθουσες με τα πορτρέτα των ηρώων του 1821.

ΔΙΚΟΣ μας εκείνος ο κάμπος με τα σπαρτολούλουδα να σκεπάζουν το λόφο και δίπλα τους αμέτρητα άλλα πράσινα και κίτρινα στολίδια που προσφέρονταν κάθε χρόνο για την εθνική γιορτή. Μυρτιές αλλά και δαφνόκλαρα που τα αναζητούσαμε στους γνώριμους τόπους που κοντά τους δούλευαν μέσα στ' αμπέλια και τις σταφίδες οι εργατιές.

ΕΙΧΑΜΕ γνωριμιές με τους ξωμάχους, μας ήξεραν όλους με τα μικρά μας ονόματα και όταν μας έβλεπαν στην εξόρμησή μας να φτάνουμε κοντά τους συχνά αγκομαχώντας τότε μας καλούσαν για να μας προσφέρουν κάτι από το κολατσιό τους που είχαν ετοιμάσει. Κουβεντολόι και πειράγματα για το σχολειό αλλά κι όλα τ' άλλα.

ΘΥΜΑΜΑΙ μια χρονιά πάνω σε μια τέτοια εξόρμηση στου κάμπου τις πλατωσιές μας πέτυχε ξάφνου ένα δυνατό τρέμουλο της γης. Ο κόσμος ανασηκώθηκε, βγήκε έξω από τα καλύβια του.

- Δε μας ξεχνούν οι βουλιασμένοι, είπε φωναχτά ένας γερο-ξωμάχος, ο γερο-Γαλάνης. Κάθε μέρα μας κουνούν. Και πρόσθεσε: Τα καζάνια - είπε - εκεί μέσα στο πέλαο βράζουν ασταμάτητα... Και κάποτε φτάνει η μέρα, που γίνεται το μεγάλο κακό, κι έρχεται ο χαλασμός του τόπου. Ο χαλασμός έφτασε τον άλλο χρόνο, μαρτιάτικη ώρα, που ένας μεγάλος σεισμός σάρωσε όλο σχεδόν το νησί.

ΦΤΑΝΑΜΕ κάποτε στο σχολειό για να τελειώσουμε το στολισμό με τα λουλούδια και την πρασινάδα που είχαμε μαζέψει. Εξήντα τόσα χρόνια, από τότε που ανταμώσαμε του Εικοσιένα τα μηνύματα πάνω σ' εκείνα τα θρανία. Σε μια εποχή δύσκολη σκοταδισμού και κυνηγητού άγριου της δημοκρατικής σκέψης. Ομως παρ' όλα αυτά τα δύσκολα και τις διώξεις οι καθηγητές μας, τότε (τους θυμόμαστε με απέραντη αγάπη) μας έφερναν με το λόγο τους την αλήθεια της ιστορίας, τη λεβεντιά και την αρετή που είχε ο μεγάλος εκείνος αγώνας του Εικοσιένα, ο αγώνας του ξεσηκωμού και της λευτεριάς. Ξεπερνούσαν τις φωτοσβεστικές εντολές και τα «φερμπότεν» των κάθε λογής γκαουλάιτερ της Παιδείας που ψευτίζουν και παραμορφώνουν την ιστορία μας. Από τον «αστερισμό» του Γληνού οι δάσκαλοί μας αυτοί μας άνοιγαν καινούριους ορίζοντες.

ΟΤΑΝ εδώ και 65 χρόνια έφτανε της Αντίστασης η ώρα, το Εικοσιένα, μακριά απ' όλους τους ψεύτικους μουσειακούς γιορτασμούς θα έφερνε το λαό στο δρόμο του αγώνα. Θα τον μεθούσε, όπως πρόσταξε ο Παλαμάς, με τ' αθάνατο κρασί του '21.

Η ΦΛΟΓΑ του '21 ζύμωσε κατάβαθα τις ψυχές των αγωνιστών. Πολύδακρυς στάθηκε, κατά τη ρήση του Γ. Τερτσέτη ο μεγάλος αγώνας, ο ξεσηκωμός της λευτεριάς, το Εικοσιένα. Και ο Μακρυγιάννης με τη γραφή του συμπληρώνει: «... Η πατρίδα δε λυτρώθη με παραμύθια. Λευτερώθηκε με θυσίες και αίματα και όχι να βραβεύονται οι κόλακες και οι αγωνιστές να αδικιούνται. Οτι όταν σκοτώνονταν οι αγωνισταί εκείνοι κοιμόταν...».

ΙΣΑΞΙΑ του 1821 η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση. Και πρέπει να μπει στα σχολεία, να μπει στο στρατό. Είναι τα μεγάλα μηνύματα των αγώνων του λαού μας. Και πρέπει να μιλήσουν στις καρδιές των νέων μας.