Για επικείμενη κατάρρευση της διεθνούς αγοράς ακινήτων προειδοποιούν οι τραπεζίτες. Την περασμένη εβδομάδα, στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) έκαναν λόγο για «φούσκα της αγοράς ακινήτων» σε παραλληλισμό με τη διεθνή χρηματιστηριακή «φούσκα» της περιόδου 2000 - 2001 και τις οδυνηρές συνέπειες από το σκάσιμό της.

Δεν είναι η πρώτη φορά που διατυπώνονται τέτοιες προειδοποιήσεις, όμως τα πρόσφατα στοιχεία από την τρελή κούρσα των ακινήτων στις περισσότερες χώρες της Ζώνης του ευρώ, κάνουν τις τελευταίες προειδοποιήσεις να μοιάζουν με σήμα συναγερμού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, από το 1997 ως σήμερα, η αξία των κατοικιών σε Ισπανία και Ιρλανδία έχει τριπλασιαστεί, ενώ σε Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο και Ελλάδα η αύξηση υπερβαίνει το 50%. Τα ίδια στοιχεία προειδοποιούν ότι στην περίοδο 1970-1998 οι έντεκα από τους είκοσι κύκλους έντονης ανόδου των τιμών έκλεισαν με κατάρρευση.

Βεβαίως, η ανησυχία των τραπεζιτών εξηγείται από την απειλούμενη απώλεια εσόδων των τραπεζών στην περίπτωση αύξησης των επιτοκίων, κάτι που θεωρείται σχεδόν βέβαιο για το δεύτερο εξάμηνο του 2005. Η συνεχιζόμενη άνοδος τιμών στην αγορά κατοικίας οδηγεί περισσότερους στις τράπεζες για τη λήψη στεγαστικού δανείου. Ηδη, τα στεγαστικά δάνεια καλύπτουν το 39% του AEΠ της Ευρωζώνης. H EKT εκτιμά ότι το 33% του συνόλου των στεγαστικών στην Ευρωζώνη είναι εκτεθειμένο στην όποια μεταβολή των επιτοκίων.

Η πορεία της αγοράς ακινήτων, ως συνάρτηση της γενικότερης οικονομικής κατάστασης, αλλά και των ειδικότερων συνθηκών (π.χ. ποσοστό ιδιοκατοίκησης, ιδιοκτησιακό καθεστώς γης κ.ά) καθιστούν μεταβλητή την οξύτητα του προβλήματος από χώρα σε χώρα.

Πάντως με οποιοδήποτε κριτήριο, η αγορά ακινήτων στην Ισπανία παρουσιάζει τις μεγαλύτερες ανισορροπίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τιμές έχουν διπλασιαστεί μέσα σε μια πενταετία. Παράλληλα, η Τράπεζα της Ισπανίας υπολογίζει ότι η αγορά κατοικίας απορροφά το 55,5% των ετήσιων αποδοχών του μέσου Ισπανού, όταν οι τράπεζες θεωρούν ως όριο για την εξασφαλισμένη αποπληρωμή του δανείου το 33%.

Εκρηκτική είναι η κατάσταση και στην Ιταλία, όπου τον περασμένο Φλεβάρη έγιναν μεγάλες κινητοποιήσεις, ενώ σημειώθηκαν και επιθέσεις κατά μεσιτικών γραφείων εξαιτίας της δραματικής αύξησης των τιμών την τελευταία διετία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ένα διαμέρισμα 70 τ.μ. στη Ρώμη πωλείται προς 315.000 ευρώ, ενώ οι εξώσεις λόγω αδυναμίας καταβολής μισθώματος υπολογίζονται σε 170.000 την τελευταία διετία.

«Λάδι στη φωτιά» έριξε η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι με την απόφασή της να εκποιήσει σημαντικό μέρος της δημόσιας ακίνητης περιουσίας (συμπεριλαμβανομένων συγκροτημάτων εργατικών κατοικιών) σε επενδυτικές εταιρίες, για τη μείωση του ελλείμματος. Με την απόφαση αυτή, μόνο στη Ρώμη, έμειναν άστεγες 70.000 οικογένειες.