Εγραφα, λοιπόν, την προηγούμενη Κυριακή πως ο Γάλλος τελωνειακός J.de Perthes έδωσε το πιο αποφασιστικό τέλος στη συζήτηση σχετικά με την παλαιότητα του Ανθρώπου. Βρήκε κι αυτός στις όχθες του Σηκουάνα πέτρινα εργαλεία και απολιθωμένα κόκαλα μαμούθ, τα συνδύασε με τα άλλα παρόμοια ευρήματα, πρόσθεσε και ό,τι γεωλογικές παρατηρήσεις είχε στη διάθεσή του και το 1847 κυκλοφόρησε ένα τρίτομο βιβλίο, όπου διατύπωνε την άποψη ότι υπάρχουν δύο ειδών εργαλεία, κατασκευασμένα από τον άνθρωπο. Το ένα είδος είναι παλιότερο και σχετίζεται με τον άνθρωπο της Παλαιολιθικής εποχής (από το 10.000 π.Χ. και πάνω) και το άλλο, που το αποτελούν, μάλιστα, εργαλεία καλοφτιαγμένα και γυαλισμένα, σχετίζεται με τον άνθρωπο της Νεολιθικής εποχής (από το 9.000 π.Χ. και κάτω). Είναι αλήθεια πως αυτός ο συσχετισμός ήτανε πολύ δύσκολη υπόθεση για τον de Perthes και χρειάστηκε πολλά χρόνια για να θεμελιωθεί επιστημονικά, για λόγους ιδεολογικούς και θρησκευτικούς, μια και η κοινή γνώμη, επιστημονική και μη, δεν ήθελε να παραδεχτεί την παλαιότητα του Ανθρώπου, που, σύμφωνα με τη γνωστή εγκύκλιο του Ιρλανδού επισκόπου, δεν έπρεπε να ήτανε παλιότερη από το 4004 π.Χ. Δεν μπορεί, επομένως, ο άνθρωπος να είναι σύγχρονος με τα μαμούθ και άλλα μεγάλα θηλαστικά που είχαν εξαφανιστεί. Γι' αυτό και όλα τα σχετικά ευρήματα, πέτρινα εργαλεία και άλλα κατασκευασμένα από απολιθωμένα υλικά, παρουσιάζονταν στους καταλόγους μικρών επαρχιακών μουσείων, ιδιαίτερα στη νότια Γαλλία, όπου είχαν βρεθεί, ως Κελτικά, και χρονολογούνταν γύρω στη δεύτερη προχριστιανική χιλιετία, αφού τότε εμφανίζονται οι Κέλτες, που τόσα και τόσα περίεργα έχουν γραφτεί γι' αυτούς, ακόμα και πως ήτανε ψηλοί, πάνω από δυο μέτρα, πως έτρωγαν τους πεθαμένους εχθρούς τους και πως έπνιγαν του ανίκανους βασιλιάδες τους μέσα σε βαρέλια γεμάτα με μπίρα.

Η κατάσταση, όμως, άλλαξε σιγά σιγά και πιο ψύχραιμες γνώμες άρχισαν να επικρατούν. Αρχισε, με άλλα λόγια, μια συζήτηση που έβαζε πάνω στο τραπέζι το ερώτημα μήπως ο άνθρωπος πραγματικά ήτανε ο κατασκευαστής των εργαλείων που βρίσκονταν μαζί με τα απολιθωμένα κόκαλα των εξαφανισμένων ζώων και η ηλικία του, επομένως, ήτανε παλιά, όπως εκείνη του μαμούθ. Ετσι, τον Απρίλη του 1859, ύστερα από μια συστηματική ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε στη ΝΑ Αγγλία, απέδειξε, χωρίς δισταγμούς αυτή τη φορά, πως δεν έπρεπε να υπάρχει καμιά αμφιβολία για το ότι τα εργαλεία, άρα και ο άνθρωπος που τα κατασκεύασε, ήτανε σύγχρονα με τα εξαφανισμένα θηλαστικά. Ο διάσημος αρχαιολόγος J. Evans και οι γεωλόγοι αναγνώρισαν, επίσημα πια, τη σπουδαιότητα των αρχαιολογικών και των παλαιοντολογικών ευρημάτων και έβαλαν έτσι σε μια άλλη βάση τη συζήτηση τη σχετική με το ερώτημα πόσο παλιός είναι ο άνθρωπος. Και φυσικά με το ερώτημα αυτό, που φαίνεται να αφορά μόνο μια διχογνωμία ανάμεσα σε παλαιοντολόγους, γεωλόγους και αρχαιολόγους άνοιγε και το μεγάλο θέμα της «δημιουργίας» του Ανθρώπου από το θεό!

Ενα θέμα που ξέφευγε από την αρμοδιότητα των κληρικών και γινόταν, όπως έπρεπε, εξάλλου, θέμα της επιστήμης. Και από τη στιγμή αυτή και πέρα δεν ήτανε μόνο τα αρχαιολογικά ευρήματα που γκρέμιζαν σιγά σιγά την άποψη της Εκκλησίας, αλλά και το βιβλίο «Η καταγωγή των ειδών» του Δαρβίνου, (Darwin), που αναφερόταν στην Ιστορία του έμβιου κόσμου, του κόσμου, δηλαδή, των ζώων και των φυτών, του Ανθρώπου, με άλλα λόγια, και του περιβάλλοντός του μέσα στο οποίο ζούσε και κατασκεύαζε τις αντικειμενικές συνθήκες της ύπαρξής του, δημιουργούσε τον πολιτισμό του και οργάνωνε τις κοινότητές του, και που άφηνε έμμεσα να εννοηθεί ότι ο Ανθρωπος δεν ήτανε αντικείμενο κάποιας θεϊκής δημιουργίας, αλλά το προϊόν της Εξέλιξης.