Παρακάτω ακολουθούν οι βασικές ρυθμίσεις της οδηγίας για την «οργάνωση του χρόνου εργασίας», όπως διαμορφώθηκε με τη συζήτηση και την τελική έγκριση της Εκθεσης Σέρκας. Η οδηγία προβλέπει ανάμεσα στα άλλα:

Η νέα οδηγία ορίζει ότι: «Η δυνατότητα παρέκκλισης από τις διατάξεις του άρθρου 16 (σ.σ. καθορίζει το χρόνο διευθέτησης τους τέσσερις μήνες) μπορεί να χρησιμοποιείται για την επέκταση της περιόδου αναφοράς σε 12 μήνες κατ' ανώτατο όριο, για αντικειμενικούς ή τεχνικούς λόγους, ή για λόγους που σχετίζονται με την οργάνωση της εργασίας (...)». Την ίδια στιγμή, το ανώτατο όριο της μέσης εβδομαδιαίας εργασίας παραμένει υποκριτικά στις 48 ώρες.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να διευθετεί το χρόνο του εργαζόμενου σε ετήσια βάση. Ας πάρουμε το παράδειγμα ενός εργαζόμενου στα ξενοδοχεία, κατά την περίοδο της εξάμηνης τουριστικής αιχμής. Οι ανάγκες κερδοφορίας της επιχείρησης επιβάλλουν 13 ώρες δουλιάς την ημέρα, 5 ημέρες την εβδομάδα επί 6 μήνες. Αρα, στο τέλος της τουριστικής περιόδου ο ξενοδοχοϋπάλληλος θα έχει δουλέψει 13 ώρες Χ 5 ημέρες = 65 ώρες την εβδομάδα, συνολικά δηλαδή 24 βδομάδες Χ 65 ώρες = 1.560 ώρες, χωρίς μάλιστα οι 5 επιπλέον ώρες δουλιάς την ημέρα να θεωρούνται υπερωριακή απασχόληση, επομένως δε θα πληρώνονται ως υπερωρίες, αλλά ως κανονικές ώρες εργασίας. Αν η διευθέτηση γινόταν σε διάστημα μιας εβδομάδας, τότε ο εργοδότης θα ήταν «παράνομος», εφόσον έχει απασχολήσει τον εργαζόμενο 65 αντί 48 ώρες την εβδομάδα που είναι το μέγιστο επιτρεπτό όριο.

Μετά το τέλος της τουριστικής περιόδου, ο ξενοδοχοϋπάλληλος παίρνει αντισταθμιστική άδεια η οποία ισούται με 75 ημέρες (5 ώρες επιπλέον εργασία την ημέρα κατά το εξάμηνο της περιόδου αιχμής Χ 5 ημέρες την εβδομάδα Χ 24 εβδομάδες = 600 ώρες ή 75 ημέρες οκτάωρης εργασίας). Για δυόμισι δηλαδή μήνες θα βρίσκεται σε υποχρεωτική άδεια, χωρίς αποδοχές και χωρίς να δικαιούται ένσημο. Αν υποθέσουμε ότι τους υπόλοιπους 3,5 μήνες το ξενοδοχείο υπολειτουργεί και ο ξενοδοχοϋπάλληλος εργάζεται μόλις 4 ώρες την ημέρα. Στους 3,5 μήνες ο εργαζόμενος θα καταγράψει στο ενεργητικό του άλλες 280 ώρες δουλιάς (4 ώρες Χ 5 ημέρες Χ 14 εβδομάδες = 280 ώρες). Στο τέλος του χρόνου θα εμφανίζεται από τον εργοδότη του να έχει δουλέψει συνολικά 1.840 ώρες ή κατά μέσο όρο 38,3 ώρες την εβδομάδα (1.840 ώρες / 48 εβδομάδες), 10 σχεδόν ώρες κάτω από το προβλεπόμενο όριο των 48 ωρών!!!

Κι όμως, ο ίδιος εργάτης, για 120 ημέρες το χρόνο δούλευε 13 ώρες καθημερινά, εξαντλούνταν στη δουλιά, φθείροντας ανεπανόρθωτα την υγεία του, απείχε από κάθε άλλη δραστηριότητα και μετά βίας έβρισκε 11 ώρες την ημέρα για να ξεκουραστεί, να δει την οικογένειά του, τους φίλους του, να αθληθεί, να διασκεδάσει. Την ίδια περίοδο ο εργοδότης του του έκλεβε την υπερωρία βγάζοντας μεγαλύτερα κέρδη από τον εργάτη.

Η έννοια της «εφημερίας», που χρησιμοποιείται στην οδηγία, δεν αφορά μόνο τους γιατρούς, αλλά επεκτείνεται σε όλους τους εργαζόμενους του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Στην οδηγία ορίζεται ρητά ότι «χρόνος εφημερίας είναι η περίοδος κατά την οποία ο εργαζόμενος δε δύναται να διαθέσει ελεύθερα το χρόνο του και υποχρεούται να είναι διαθέσιμος στο χώρο εργασίας του ή σε άλλο τόπο που καθορίζει ο εργοδότης του προκειμένου να αναλάβει τη συνήθη εργασία του (...)». Παρακάτω, η ανενεργός περίοδος της εφημερίας ορίζεται σαν την περίοδο «κατά την οποία ο εργαζόμενος βρίσκεται σε εφημερία, αλλά δεν εκτελεί τη συνήθη εργασία του (...)».

Και ενώ η ίδια οδηγία σημειώνει υποκριτικά ότι «ολόκληρη η περίοδος της εφημερίας, συμπεριλαμβανομένης της ανενεργού περιόδου, θεωρείται ως χρόνος εργασίας», στο ίδιο άρθρο ακολουθεί η εξής πρόβλεψη: «Ωστόσο, μέσω συλλογικών συμβάσεων ή συμφωνίας μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ή μέσω νομοθεσίας ή κανονισμών, οι ανενεργοί περίοδοι εφημερίας μπορούν να υπολογίζονται με ειδικό τρόπο για να συμφωνούν με τη μέγιστη εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας που προβλέπεται στο άρθρο 6 (σ.σ. 48 ώρες) (...)». Με άλλα λόγια, ο εργοδότης θα μπορεί να χαρακτηρίζει την «ανενεργό» περίοδο σαν μη εργάσιμο χρόνο - και άρα απλήρωτο - προκειμένου να μην ξεπερνάει το όριο των 48 ωρών που προβλέπει η οδηγία σαν ανώτατο όριο του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας.

Αν, για παράδειγμα, ένας πυροσβέστης δουλεύει 5ήμερο - 8ωρο και το Σαββατοκύριακο είναι για 48 ώρες «βάρδια επιφυλακής», θα έχει δουλέψει συνολικά την εβδομάδα 88 ώρες! Αν όμως κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου δεν κληθεί από την υπηρεσία του, ο εργοδότης του θα μπορεί να υπολογίσει την επιφυλακή του σαν «μη εργάσιμο χρόνο» και να μην τον πληρώσει, παρά το γεγονός ότι για 48 ώρες ο πυροσβέστης δεν είχε το δικαίωμα να κουνήσει ρούπι από το γραφείο ή το σπίτι του! ΄Η μπορεί να του αναγνωρίσει μόλις 8 ώρες δουλιάς το Σαββατοκύριακο, ίσα για να μην ξεπεράσει το όριο του 48ωρου που προβλέπει το άρθρο 6 της οδηγίας. ΄Η, ακόμα, ένα μέρος του 48ωρου που δούλεψε ο εργαζόμενος το Σαββατοκύριακο, να το θεωρήσει χρόνο εργασίας, αλλά να μην το πληρώσει και να το δώσει στον πυροσβέστη σε αντισταθμιστική άδεια.

Στο να περάσει η διάκριση του χρόνου εργασίας σε «ενεργό» και «ανενεργό», έβαλαν ανοιχτά πλάτη οι ευρωβουλευτές της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ, συντασσόμενοι πλήρως με τις εργοδοτικές απαιτήσεις. Συγκεκριμένα, όταν στο Ευρωκοινοβούλιο ήρθε προς ψήφιση η τροπολογία 10 επί της Εκθεσης Σέρκας, υπήρξε προσυνεννόηση να συζητηθεί σε δυο μέρη: Στο πρώτο - όπου εισάγονται οι όροι «ενεργός» και «ανενεργός» περίοδος, έστω κι αν θεωρούνται υποκριτικά σαν «χρόνος εργασίας» - ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ ψήφισαν υπέρ, και μόνο το ΚΚΕ απείχε από την ψηφοφορία, προκειμένου να μη νομιμοποιήσει καμιά έμμεση ή άμεση διάκριση του χρόνου εργασίας. Στο δεύτερο μέρος της τροπολογίας - με το οποίο δίνεται η δυνατότητα στον εργοδότη να χαρακτηρίζει κατά βούληση την «ανενεργό περίοδο» σαν μη εργάσιμο χρόνο - κι ενώ πλέον είχαν πράξει το καθήκον τους απέναντι στο ευρωενωσιακό κεφάλαιο, ΠΑΣΟΚ (πλην του ευρωβουλευτή Σ. Μπεγλίτη) και ΣΥΝ καταψήφισαν την πρόταση.

Εδώ το κεφάλαιο και οι πολιτικοί εκφραστές του δεν κρύβουν λόγια. Η οδηγία σημειώνει σχετικά: «Ο εργοδότης δε ζητεί από τον εργαζόμενο να εργαστεί περισσότερες από 48 ώρες ανά εφταήμερο (...) εκτός αν ο εργαζόμενος έχει προηγουμένως συναινέσει εγγράφως για την παροχή της εργασίας αυτής, λόγω αλλαγής στο καθεστώς των παραγγελιών. Η ισχύς της συμφωνίας αυτής δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες, με δυνατότητα ανανέωσης».

Τι σημαίνει αυτό; Οτι με εκβιαστικές μεθόδους, ο εργοδότης θα μπορεί να απασχολεί σε περιόδους αιχμής τον εργαζόμενο για όσες ώρες θέλει κάθε μέρα, χωρίς κανέναν περιοριστικό όριο! Συνθήκες δουλείας και μάλιστα με τη «συγκατάβαση» του εργαζόμενου, όπως διατείνεται το κεφάλαιο! Αν για παράδειγμα σ' ένα εμπορικό κατάστημα παρουσιάζεται αύξηση της κίνησης κάποιους συγκεκριμένους μήνες του χρόνου, ο εργοδότης δεν έχει παρά να βάλει το εκβιαστικό δίλημμα «ή υπογράφεις τη ρήτρα "opt-out" και ξημεροβραδιάζεσαι στο μαγαζί μέχρι τελικής πτώσης ή απολύεσαι». Αυτή τη «συναίνεση» του εργαζόμενου περιγράφει η οδηγία.

Οι Ευρωπαίοι βουλευτές - ανάμεσά τους και οι Ελληνες της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ - έφτασαν στο σημείο να κομπάζουν πως σε ότι αφορά τη ρήτρα «opt-out» έβαλαν φρένο στην ασύδοτη εκμετάλλευση των εργαζομένων. Κι αυτό γιατί στο ίδιο άρθρο ψήφισαν την παράγραφο που ορίζει ότι «το παρόν άρθρο ακυρώνεται μετά από 36 μήνες από την έναρξη ισχύος της οδηγίας». Κι αυτό, όταν δυο αράδες πιο κάτω, καταγράφεται ρητά η πρόβλεψη μέσα στο 2006 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να «υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, συνοδευόμενη ενδεχομένως από κατάλληλες προτάσεις για τροποποίηση (...)». Με άλλα λόγια, το ευκολότερο πράγμα για το κεφάλαιο είναι να διεκδικήσει και να πάρει το πολύ σε ένα χρόνο εσαεί παράταση για την εφαρμογή της ρήτρας «opt-out»!