Το κλαρίνο είναι ολόκληρη η ζωή του. Μέσα απ' αυτό μιλά με τον δικό του εκπληκτικό τρόπο για τη χαρά, τη λύπη, τα όνειρα, τις προσδοκίες, προσφέροντας σε όσους τον ακούνε δυνατές συγκινήσεις. Ο λόγος για τον σπουδαίο δεξιοτέχνη του κλαρίνου Πέτρο - Λούκα Χαλκιά - «ψυχή» της μουσικής παράστασης «Ελληνες και ο κόσμος», αύριο στο Λυκαβηττό και μεθαύριο στο Αρχαίο Ωδείο Πάτρας. Από ελληνικής πλευράς επίκεντρο θα είναι η πεντατονία της Ηπείρου, ο Πετρολούκας Χαλκιάς και ο Αντώνης Κυρίτσης, ενώ θα εκπροσωπηθούν δυο από τις πιο δυνατές παραδόσεις του κόσμου, αυτές της Ινδίας και του Μάλι της Αφρικής, μέσα από εξαίρετους σολίστ όπως ο Rakesh Chaurasia, Afel Bocoum κ.ά. Παράλληλα, θα εμφανιστούν το ινδικό συγκρότημα κρουστών - φωτιάς «Nagara» και οι αδελφοί Mishra - σολίστ χορευτές, που θα παρουσιάσουν τον κλασικό χορό Katak.

Η σύμπραξη με Ινδούς και Αφρικανούς μουσικούς ήταν αφορμή της κουβέντας μας με τον Πέτρο - Λούκα Χαλκιά. «Μ' αυτή τη σύμπραξη, λέει, θέλουμε να δούμε κατά πόσο θα μπορέσουμε να παντρέψουμε τα ελληνικά παράπονα με τα παράπονα όλου του άλλου κόσμου. Είναι διαφορετικά παράπονα, που μαζί κάνουν το παράπονο του κόσμου. Εμείς βέβαια, λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας μας, έχουμε όλα τα μουσικά χρώματα που υπάρχουν στον κόσμο. Τώρα με τους Ινδούς και τους Αφρικανούς προσπαθούμε να φτιάξουμε κάτι διαφορετικό, της σημερινής ημέρας, πάνω βέβαια στις παλιές βάσεις. Να δείξουμε ότι η μουσική είναι μία, αλλά έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, τη δική της χρωματική».

Γεννημένος στο Δελβινάκι της Ηπείρου το 1934 - γόνος μιας πολυσήμαντης και παλαιάς οικογένειας μουσικών - ο Π. Χαλκιάς στρέφεται από πολύ μικρός στην εκμάθηση κλαρίνου, με πρώτο δάσκαλο τον πατέρα του Περικλή και αργότερα τους Φίλιππα Ρούντα και Κώστα Μπατζή. «Στα 13 μου χρόνια άρχισα να παίζω κλαρίνο, το οποίο το διδάχτηκα από πολλούς της οικογένειάς μου και από συγγενικά πρόσωπα. Κλαρίνο έπαιζε και ο πατέρας μου και ο μπάρμπας μου ο Χαρισιάδης και ο θείος μου ο Φίλιππος Ρούντας... Είχα πάρα πολλούς δασκάλους. Κατάγομαι από μουσικό οικογενειακό δέντρο. Εχουμε 4-5 γενιές που έπαιζαν και παίζουν κλαρίνο: ο προπάππος μου, ο παππούς μου, ο πατέρας μου, εγώ, το παιδί μου και τώρα ο εγγονός μου, ο οποίος είναι 17 χρόνων...».

«Το κλαρίνο είναι η ζωή μου. Ο,τι άλλο θα μπορούσα να το σταματήσω, εκτός από αυτό. Είμαι 71 χρόνων και όταν έχω το κλαρίνο στα χέρια μου ξεχνιέμαι και μπορώ να παίζω ολόκληρες ώρες, ολόκληρα βράδια... Εμείς οι δημοτικοί είμαστε αυτοδίδακτοι. Προσπαθούμε πάντα να μπαίνουμε στην ψυχή των παλιότερων. Εχω πάρει τραγούδια από πολλούς παλιούς καλλιτέχνες. Βάζω και ακούω τον καθένα τι αυτοσχεδιασμό κάνει και πώς τον κάνει, γιατί αν κάποιος καταλαβαίνει τη γλώσσα του κλαρίνου, τότε βρίσκει πολλά πράγματα. Αυτοί ζήσανε σε μια πολύ διαφορετική κοινωνία, αληθινή. Σήμερα έχουν αλλάξει τα πάντα. Εκείνοι έπαιζαν με την ψυχή τους. Αν ακούσεις ένα παλιό κλαρίνο θα το ακούσεις καθαρό και ξάστερο όπως είναι ο ήλιος. Ενώ τα σημερινά παιδιά δεν έχουν την καθαροσύνη και την αλήθεια που είχαν οι παλιότεροι... Επειδή ασχολούμαι πολύ με το δημοτικό τραγούδι, όταν ακούσω ένα παλιό κομμάτι μπορώ να μπω στην εποχή εκείνη. Κι όταν παίζω ζω στιγμές εκείνης της εποχής. Παίζω με την ψυχή μου, με αγάπη και με θέληση. Γιατί όταν κάνουμε κάτι με αγάπη και θέληση έχουμε και καλά αποτελέσματα. Οταν όμως το κάνουμε παρά τη θέλησή μας ή επειδή έχουμε συμφέρον, δε γίνεται καλή δουλιά. Εμείς που παίζουμε τα όργανα με τον κόσμο που ακούει είμαστε όπως ο πομπός και ο δέκτης. Πρέπει να έχουμε καλή επαφή με τον δέκτη, με τον κόσμο. Εκείνα τα χρόνια στα γλέντια οι μουσικοί και τραγουδιστές είχαμε επαφή με αυτόν που χόρευε, με τις κινήσεις του. Σήμερα μπαίνουν 100 άνθρωποι και δε βλέπεις ποιος χορεύει, χτυπιέται ο ένας με τον άλλο. Αυτό είναι απαράδεκτο. Εχουν αλλάξει κατά πολύ τα σημερινά γλέντια...».

Αναφερόμενος στα ηπειρώτικα μοιρολόγια, ο Π. Χαλκιάς διευκρινίζει «ότι δεν είναι μόνο του θανάτου. Εμείς στην Ηπειρο δίνουμε ευχές μέσα από ένα μοιρολόι. Οταν πάμε σ' ένα γάμο λέμε το πρώτο μοιρολόι του σπιτιού. Εχουμε μοιρολόι της ξενιτιάς, μοιρολόγια για όλους τους τομείς της ζωής. Και η ψυχολογία του μουσικού πρέπει να είναι ανάλογη. Είναι πάρα πολλοί, που είχαν πατέρες μουσικούς δασκάλους και ξέφυγαν...».

Το σημαντικότερο κεφάλαιο στις συνεργασίες του όλα αυτά τα χρόνια ο Π. Χαλκιάς θεωρεί πως «ήταν πριν 4-5 χρόνια που πρωτοσυνεργαστήκαμε με τους Ινδούς. Με τους Ινδούς είδα για πρώτη φορά ότι έχουμε πολύ κλειστή συγγένεια στη μουσική, στο χρώμα της μουσικής. Σ' εμάς βέβαια, με το πέρασμα του χρόνου, οι διάφορες γενιές βάλανε κι από ένα πετραδάκι και έφτασε η μουσική μας εδώ που είναι. Εκείνοι έχουν τις κολόνες τις παλιές. Είμαστε όμως πολύ κοντά».

Ο δεξιοτέχνης που εξέπληξε πριν δεκαετίες στην Αμερική τον Μπένι Γκούντμαν - «τέτοιο παίξιμο και να μη γράφεις, να μη διαβάζεις μουσική;» τον είχε ρωτήσει - υπογραμμίζει τη μεγάλη σημασία που έχει για το μέλλον του δημοτικού μας τραγουδιού η σωστή εκπαίδευση. «Θα ήθελα, λέει να κάνουν κάτι για να καλυτερεύει η θέση του δημοτικού τραγουδιού, που ολοένα χειροτερεύει. Στα σχολεία πρέπει να βρουν κατάλληλους δασκάλους για να γίνει σωστή δουλιά στα παιδάκια, που τώρα ξεκινάνε, γιατί ό,τι μάθουν σε αυτή την ηλικία, αυτό είναι. Η επιθυμία μου επίσης είναι να μεταδίδονται εκπομπές για το δημοτικό τραγούδι και να υπάρχουν κατάλληλα προγράμματα στην τηλεόραση». Ο ίδιος πάντως υπογραμμίζει την παντελή απουσία των τηλεοπτικών μέσων από μεγάλες διοργανώσεις παραδοσιακού τραγουδιού, όπως αυτή πριν δέκα μέρες στο Λυκαβηττό.

«Το δημοτικό τραγούδι δεν είναι κανενός, είναι του λαού», λέει ο Π. Χαλκιάς. «Πρέπει να διατηρήσουμε τα τόσα πολλά χρώματά του, να τα διασώσουμε, να τα κρατήσουμε. Αυτοί που μας κυβερνούν να κατοχυρώσουν τα δημοτικά μας τραγούδια. Γιατί με την παγκοσμιοποίηση, μετά από πενήντα, εκατό χρόνια που θα φύγουμε κι εμείς, μπορεί άλλοι πιο ισχυροί να πούνε ότι αυτά είναι δικά τους. Πάρα πολλά δικά μας χαθήκανε με αυτό τον τρόπο».