Κυριακή 24 Ιούλη 2005
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 19
ΙΣΤΟΡΙΑ
Πλευρές από τα «Ιουλιανά»

Τα γεγονότα του 1965 - μαζί με όσα διαδραματίστηκαν το 1966 - έγιναν και πολιτικά ο προθάλαμος της δικτατορίας του 1967...

Το βράδυ της 15ης Ιούλη 1965, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου παραιτήθηκε, μετά από αντιπαράθεση με το Παλάτι. Ο πρωθυπουργός του 52,77% υπέβαλε στον βασιλιά την παραίτησή του.

Τις καλές σχέσεις με το Παλάτι ο Γ. Παπανδρέου φροντίζει να τις διατηρήσει. Στη δεύτερη κυβέρνησή του, μετά τις εκλογές του Φλεβάρη 1964, τοποθετεί στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας τον Πέτρο Γαρουφαλιά, σαν χειρονομία καλής θέλησης προς τα Ανάκτορα.

Στο μεταξύ, στον Εβρο διαδραματίστηκε η γνωστή προβοκάτσια με πρωταγωνιστή τον Γ. Παπαδόπουλο, τον μετέπειτα αρχηγό της δικτατορίας. Ο Γ. Παπανδρέου δεν τιμώρησε τον Γ. Παπαδόπουλο, αν και είχε αποδειχτεί ότι ο ίδιος προκάλεσε το σαμποτάζ στα 3 στρατιωτικά αυτοκίνητα και όχι οι στρατιώτες Μπέκιος και Ματάκης, οι οποίοι είχαν «ομολογήσει», μετά από φριχτά βασανιστήρια, ότι υποκινούνταν από το ΚΚΕ!

Μετά την προβοκάτσια του Γ. Παπαδόπουλου στον Εβρο, ο Γ. Παπανδρέου αποφάσισε να αντικαταστήσει τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Πέτρο Γαρουφαλιά. Ωστόσο, παρά την απόφαση του Γ. Παπανδρέου, ο Γαρουφαλιάς δεν παραιτήθηκε!

Ο Γ. Παπανδρέου θέλησε να αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο. Σκόνταψε, όμως, στην άρνηση του βασιλιά Κωνσταντίνου. Μετά τη μεταξύ τους ανταλλαγή των γνωστών επιστολών, η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου παραιτήθηκε, επειδή ο Κωνσταντίνος δε δεχόταν να είναι ο πρωθυπουργός και υπουργός Εθνικής Αμυνας!! Και σε συνέχεια, ο Γ. Παπανδρέου, αφού παραιτήθηκε, κάλεσε το λαό να στηρίξει το νέο «ανένδοτο» αγώνα!..

Το ίδιο βράδυ της 15ης Ιουλίου ο βασιλιάς όρκισε την πρώτη κυβέρνηση ανδρεικέλων. Πρωθυπουργός ορκίστηκε ο πρόεδρος της Βουλής Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας. Η «κυβέρνηση» καταψηφίστηκε στη Βουλή στις 5 Αυγούστου.

Στις 18 Αυγούστου ορκίζεται η δεύτερη κυβέρνηση «ανδρεικέλων». Την εντολή είχε πάρει ο Ηλίας Τσιριμώκος, η οποία κατέπεσε στη Βουλή τις 28 Αυγούστου.

Τελικά στις 24 Σεπτέμβρη στη Βουλή πήρε ψήφο εμπιστοσύνης η κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου. Είχαν προηγηθεί τμηματικές αποχωρήσεις βουλευτών της ΕΚ, αυτό που στην ιστορία πέρασε με το όνομα «Αποστασία».

Οι διαδηλώσεις γίνονται καθημερινό φαινόμενο. Οι συγκρούσεις με την αστυνομία μέρα με τη μέρα γίνονται πιο δυναμικές με τραυματίες από τις ασφυξιογόνες βόμβες, που έριχναν οι δυνάμεις της αστυνομίας.

Στις 17 Ιουλίου, δύο μόλις 24ωρα μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης Νόβα, η Αριστερά οργανώνει συγκέντρωση στο γήπεδο του Παναθηναϊκού στη λεωφόρο Αλεξάνδρας «για την υποστήριξη της δημοκρατίας». Είναι η πρώτη οργανωμένη και επώνυμη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο «βασιλικό πραξικόπημα» - ο όρος καθιερώθηκε εκεί - και η απήχηση του όγκου της και της αντιμοναρχικής συνθηματολογίας της είναι φανερή όχι μόνο στα Ανάκτορα, αλλά και στην ηγεσία της ΕΚ.

Το συλλαλητήριο της 21/7 ήταν από τα μαχητικότερα στο κέντρο της Αθήνας. Οι δρόμοι γύρω από το κέντρο μεταβλήθηκαν σε πεδίο σύγκρουσης αστυνομίας και διαδηλωτών: «Εξω οι Αμερικάνοι», «1-1-4», «Παρ' τη μάνα σου και μπρος, δε σε θέλει ο λαός», ήταν από τα κύρια συνθήματα των λαϊκών δυνάμεων.

Στο ύψος της οδού Χρ. Λαδά οι αύρες των Σωμάτων Ασφαλείας υποδέχτηκαν τους ειρηνικούς διαδηλωτές με καπνογόνα. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή δολοφονήθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλας. (Είχαμε 200 τραυματίες και πάνω από 500 συλληφθέντες).

Στις 21/7/1965 ο λαός πλήρωσε φόρο αίματος γι' αυτό τον αγώνα, με τη δολοφονία του Σ. Πέτρουλα (φοιτητής, μέλος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη - ΔΝΛ). Ηταν Τετάρτη. Ο θάνατός του δεν προήλθε από χτύπημα καπνογόνου στο κεφάλι του, όπως έλεγε η επίσημη ανακοίνωση της Ασφάλειας. Δολοφονήθηκε από στυγερούς εγκληματίες, ποδοπατήθηκε, χτυπήθηκε αλύπητα στο κεφάλι με κλομπς. Η Ασφάλεια ακόμα και νεκρό δεν τον παρέδιδε (από το νεκροτομείο - Σίνα - που τον είχε) στους δικούς του, στην καθοδήγηση του Γραφείου ΕΔΑ Αθήνας. Τελικά, μπροστά στην κατακραυγή του κόσμου, τον πήραμε. Φυσικά, ο κυβερνητικός Τύπος προσπάθησε να συκοφαντήσει το νεκρό αγωνιστή. Μάταια όμως. Η κηδεία του μετατρέπεται σε λαϊκό συλλαλητήριο, που καταδίκαζε την αστυνομοκρατία και την αυθαιρεσία, αλλά και σε μια πρόκληση σε αγώνα, αναπτέρωση των ποικίλων εκδηλώσεων ενάντια στο πραξικόπημα του βασιλιά και της αντιδραστικής κλίκας του.

Το μεγαλειώδες πανδημοκρατικό κίνημα των 70 ημερών είχε αποκορύφωμα τη γιγαντιαία πολιτική απεργία της 27/7/65.

Στις 18/10/65 έγινε συγκέντρωση στο θέατρο «Ακάδημος», που είχαν οργανώσει τα αντιστασιακά σωματεία για να γιορτάσουν την επέτειο της απελευθέρωσης της Αθήνας. Συμμετείχαν περίπου 3.000 αγωνιστές.

Την επομένη της συγκέντρωσης στο «Ακάδημος» συνελήφθησαν 27 στελέχη της Αντίστασης, στελέχη της ΕΠ της ΕΔΑ Αθήνας.

Οι κατηγορούμενοι συνελήφθησαν με την κατηγορία ότι μετέδιδαν συνθήματα υπέρ του ΚΚΕ και τραγουδούσαν τραγούδια του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ.

Την επόμενη στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών έγινε η δίκη των «27».

Αρχικά τους απαγγέλθηκε κατηγορία για παράβαση του νόμου 509-4234.

Μάλιστα 6 από τους συλληφθέντες, οι Βαρδής Βαρδινογιάννης δικηγόρος, Γιάννης Παλαβός τέως υπαστυνόμος, Νίκος Κυριακίδης καθηγητής, Κώστας Παπανικολάου πρόεδρος σερβιτόρων, Κώστας Παπάς αρτεργάτης, Γρηγόρης Χέλμης λογιστής, προφυλακίστηκαν με το νόμο αυτό και έμειναν στη φυλακή δύο μήνες.

Τελικά, το κατηγορητήριο κατέρρευσε και το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών παρέπεμψε τους κατηγορούμενους στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο για παράβαση του Α.Ν. 942 του 1946 «περί λήψεως μέτρων προς κατευνασμό των πολιτικών παθών».

Εννιά από τους 27 κατηγορούμενους, οι Βαρδής Βαρδινογιάννης, Γιάννης Παλαβός, Νίκος Κυριακίδης, Κώστας Κατσανάκης, Δημήτρης Τόμπρας, Δημήτρης Κρεμύδας, Ανδρέας Μπαρτζώκας, Σταύρος Σιδέρης, Χρήστος Παπαναστασίου, καταδικαστήκαμε σε φυλάκιση 2,5 μηνών.

Στη συνέχεια, ο εισαγγελέας Εφετών Μουστάκης άσκησε έφεση και έγινε δεκτή η μετατροπή του κατηγορητηρίου να παραπεμφθούμε με τον Α.Ν 509/1947.

Τελικά στις 22/9/1966 οδηγούμαστε στις φυλακές Αίγινας με ποινές 6-8 μήνες.

Πρέπει να σημειώσω πως η ΕΔΑ είχε παρέμβει με σειρά διαβημάτων και διαμαρτυριών προς την κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα ήταν:

23/10/65 ο Δ. Παπασπύρου, τότε υπουργός Δικαιοσύνης, δήλωσε πως «το Νομοσχέδιο διά την κατάργησιν των εκτάκτων μέτρων θα κατατεθεί εκ των πρώτων εις την Βουλήν».

5/11/65 ο πρωθυπουργός Στεφανόπουλος είπε ότι «η θέση της κυβέρνησης εξεδηλώθη με τας δηλώσεις του υπουργού Δικαιοσύνης, κατά τας οποίας το Νομοσχέδιο "περί καταργήσεως των εκτάκτων μέτρων", θα είναι μεταξύ των πρώτων που θα συζητηθεί στη Βουλή». Ομως εμείς οι 9 στις 22/9/66 οδηγηθήκαμε στις φυλακές με τον Α.Ν 509.

Οι εκδηλώσεις του λαού - των 70 ημερών - κατόρθωσαν να παρεμποδίσουν το σχηματισμό κυβερνήσεων, αλλά όχι και την τελική επικράτηση των σχεδίων των αντιδραστικών δυνάμεων.

Η κούραση του λαού στις κινητοποιήσεις των 70 ημερών - η ίδια μορφή κινητοποιήσεων «Ακροπόλ», Ομόνοια, κάθε μέρα, αδυνάτιζε τη συμμετοχή του λαού. Υπήρχαν προτάσεις του Γραφείου της Αθήνας της ΕΔΑ, για εκδηλώσεις σε μεγάλους δήμους της Αθήνας, με στόχο να συμμετέχει όλος ο λαός, όλου του Λεκανοπεδίου, και άλλες προτάσεις, πλην όμως η Εκτελεστική της ΕΔΑ δεν τις δέχτηκε, δίστασε, με αποτέλεσμα να καταλήξουμε στις 18/10 σε μια συγκέντρωση 3.000 περίπου αγωνιστών, με όλα τα από κει και πέρα επακόλουθα.

Λόγω των ταλαντεύσεων της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ, αυτό το λαϊκό κίνημα τελικά αποδυναμώθηκε και δεν μπόρεσε να αποτρέψει το παλατιανό πραξικόπημα, που άνοιξε το δρόμο για τη χούντα. Οι δυνάμεις της ντόπιας και ξένης αντίδρασης προσανατολίζονταν καθαρά πλέον προς ανοιχτή φασιστική δικτατορία.


Του
Νίκου ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ*
*Ο Νίκος Κυριακίδης είναι στέλεχος του ΚΚΕ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ