Η επίσκεψη στην όμορφη Ρήγα ήταν μια ενδιαφέρουσα εμπειρία για την Κατερίνα Σιδηροπούλου, που πήγε εκεί για το Ινστιτούτο Ισότητας. Ενδιαφέρουσες είναι οι διαπιστώσεις της για τη ζωή των απλών ανθρώπων σε μια χώρα που όσο υπήρχε ο σοσιαλισμός οι ανάγκες της λαϊκής οικογένειας μπορούσαν να ικανοποιηθούν...

«Η Ρήγα - λέει - είναι μια πολύ όμορφη πόλη, με θαυμάσια αρχιτεκτονική, που σήμερα αναπαλαιώνεται. Από την άλλη πλευρά, το επίπεδο των μισθών είναι πολύ χαμηλό και υπάρχει μεγάλη ακρίβεια, φτώχεια και ανεργία. Οι ιδιωτικοποιήσεις αυξάνουν συνεχώς. Ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι έχουν στερηθεί βασικά αγαθά που κάποτε δεν τους έλειπαν - νοσοκομειακή περίθαλψη, συντάξεις που να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Στην πρωτεύουσα, το 70% είναι Ρώσοι και το 30% Λετονοί, αλλά όσοι είναι Ρώσοι αποφεύγουν να το πουν, ενώ στα διαβατήρια, στη θέση της εθνικότητας γράφουν "άλλος", δηλαδή μη Λετονός! Οπως στην Τσεχία και στη Λιθουανία, υπάρχει και εδώ "μνημείο εγκλημάτων του κομμουνισμού", όπου ο κομμουνισμός εμφανίζεται σαν... εφιάλτης. Αυτό που μας εντυπωσίασε ιδιαίτερα ήταν η μεγάλη διάδοση της πορνείας: Στο εξωτερικό η Λετονία διαφημίζεται σαν "χώρα του σεξ", ενώ στους επίσημους τουριστικούς οδηγούς προβάλλονται "γραφεία συνοδών", με διευθύνσεις και φωτογραφίες ξανθών κοριτσιών για όλα τα γούστα...

Στη Λετονία έχουν μεγάλη διάδοση τα ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ δίνονται πολλές υποτροφίες από τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα δε μη κυβερνητικές οργανώσεις για να παρακολουθήσουν κυρίως σεμινάρια για... τη δημοκρατία!!! Οι γυναίκες που τα παρακολουθούν θεωρούν ότι ένα καλό παράδειγμα για εγκαθίδρυση δημοκρατίας είναι το... Ιράκ και πιστεύουν ότι δεν υπάρχει δημοκρατία στη Λευκορωσία και στην Κούβα λ.χ. όπου οι γυναίκες υποτίθεται ότι καταπιέζονται. Οι γυναίκες λοιπόν "διδάσκονται" σ' αυτά τα σεμινάρια πώς να διεκδικούν τη δημοκρατία».

Δημοκρατία της πείνας και του πολέμου λοιπόν. Αυτό τους διδάσκουν οι μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις, όπως φαίνεται από τις διαπιστώσεις της Κατερίνας Σιδηροπούλου.

Συνεργασία με γυναικείες ομάδες και οργανώσεις της Τουρκίας έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω από ένα χρόνο η Αδέσμευτη Κίνηση Γυναικών. Μερικά από τα θέματα συνεργασίας τους: Πόλεμος και Ειρήνη, Κακοποίηση παιδιών, Πορνεία... Πρόσφατα, αντιπροσωπεία της «Κίνησης» επισκέφθηκε τη γειτονική χώρα και είχε ενδιαφέρουσες συζητήσεις με τις - ιδιαίτερα δυναμικές - γυναίκες ενός συνεταιρισμού που βρίσκεται έξω από την Προύσσα. Αλλά ας ακούσουμε την Μάτα Καλουδάκη, που όπως τονίζει ο συνεταιρισμός αυτός είναι αλλιώτικος από τους άλλους. Γιατί; «Είναι, λέει, ο πρώτος συνεταιρισμός γυναικών στην περιοχή αλλά και η πρώτη γυναικεία συσπείρωση. Ψυχή της η Αϊσέ, πρώην πολιτική πρόσφυγας στη Γερμανία, η οποία δραστηριοποιήθηκε στο γυναικείο Τμήμα της Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Εργατικών Ενώσεων Γερμανίας - όπου συνασπίζονται εργατικές ενώσεις μεταναστών. Η Αϊσέ είχε συνδεθεί με το γυναικείο κίνημα από το 1998. Ο συνεταιρισμός συσπειρώνει γυναίκες άνεργες στην πλειονότητά τους, μιας περιοχής που δεν είναι τουριστική. Ανάμεσά τους και αρκετές εργάτριες. Ξεκίνησαν από επτά και σήμερα φτάνουν τις σαράντα. Ο συνεταιρισμός - και αυτό είναι μια από τις βασικές διαφορές του με άλλους - ξεκίνησε με την πολιτική συνειδητοποίηση των γυναικών. Πριν αρχίσει να δραστηριοποιείται, έγιναν πολλές συζητήσεις ανάμεσα στις γυναίκες: Για τις αιτίες της ανεργίας, τη θέση των γυναικών, την καταπίεσή τους, την εργασία, τη βία, την υγεία. Την περσινή επέτειο της Μέρας της Γυναίκας, στις 8 του Μάρτη, ο συνεταιρισμός βγήκε για πρώτη φορά προς τα έξω με εκδηλώσεις - και ήταν η πρώτη φορά που γιορτάστηκε στην περιοχή αυτή η επέτειος».

Ο συνεταιρισμός «Μπίγα» εξακολουθεί να κάνει κάθε μήνα ιδεολογικές συζητήσεις, αλλά παράλληλα έχει γίνει παραγωγικός: Τα μέλη του παρασκευάζουν είδη διατροφής που διαθέτουν σε τοπικά σούπερ μάρκετ: Μακαρόνια, χυλοπίτες, γλυκά του κουταλιού, τραχανάδες, κοσμήματα - μερικά από τα οποία είναι φτιαγμένα από ψωμί. Ακόμα, ζωγραφίζουν κουτιά, κεντάνε υπέροχα γυναικεία νυχτικά. Κάθε μέρα, μέλη του συνεταιρισμού φέρνουν ταψιά με γλυκά και τα εκθέτουν σε δικούς τους πάγκου στο αίθριο των πολυκαταστημάτων. Γύρω στις 20-25 γυναίκες εργάζονται στην έδρα του συνεταιρισμού καθημερινά, ενώ οι υπόλοιπες εργάζονται στο σπίτι τους ή αλλού. Στην αρχή το μεροκάματο ήταν πολύ μικρό. Αργότερα αυξήθηκε, καθώς ο συνεταιρισμός έγινε γνωστός.

Φαίνεται πως στις συνθήκες της Τουρκίας η συλλογική οργάνωση ακόμη και αυτής της μορφής για τις γυναίκες μπορεί να συμβάλλει στο «ξύπνημά τους», ίσως να δώσει και προσωρινή διέξοδο στο να έχουν κάποιες δουλιά. Αλλα ως πού μπορεί να φτάσει μέσα στις συμπληγάδες ενός συστήματος που καρδιά του είναι η υπερεκμετάλλευση του λαού; Η διέξοδος και για τη γυναίκα εργαζόμενη απαιτεί και αγώνες κατά της βασικής αιτίας της θέσης της που είναι η κοινωνική ανισότητα. Και που πρέπει να καταργηθεί.

Σε «Σύλλογο Εργαζόμενης Νοικοκυράς» μετονομάστηκε ο πρώην ιστορικός «Σύλλογος Ελληνίδας Νοικοκυράς» (ΣΕΝ). Ο περασμένος χρόνος, μετά το θάνατο της αλησμόνητης Γαλάτειας Σακκά, προέδρου του ΣΕΝ επί είκοσι περίπου χρόνια, ήταν πολύ δύσκολος για το σύλλογο, που αποφάσισε να «προσαρμοστεί στη νέα κοινωνική πραγματικότητα»: Οπως σημειώνει η νέα του πρόεδρος, Αλίκη Δρεττάκη, «ο Σύλλογος διευρύνθηκε, ώστε να περιλάβει στους κόλπους του όλες τις νοικοκυρές μέσα κι έξω από το σπίτι εργαζόμενες και να συμπαρασταθεί στα προβλήματά τους».

Γι' αυτό καλεί κοντά στο σωματείο και νέες γυναίκες, εργαζόμενες νοικοκυρές, που αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν στους πολλαπλούς ρόλους τους...

Διαβάζουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το δεύτερο ενημερωτικό δελτίο του νέου «Συλλόγου Εργαζόμενης Νοικοκυράς».

...«Στον ιδιωτικό τομέα ειδικά, όπου ο εργοδότης είναι το αφεντικό έχουμε καταγγελίες ότι αποφεύγουν να προσλάβουν γυναίκες στα παραγωγικά τους χρόνια για να αποφύγουν άδειες και δικαιώματα που απορρέουν από την εγκυμοσύνη και τη μητρότητα. Θεωρούμε ότι η πολιτεία πρέπει να είναι ιδιαίτερα αυστηρή σ' αυτές τις περιπτώσεις και γενικά να κατοχυρώνει νόμους και να παρέχει κίνητρα για τη μητρότητα. Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν νόμοι που ισχύουν και που πρέπει άμεσα να τροποποιηθούν, όπως αυτός που καταργεί το επίδομα στο τρίτο παιδί, μόλις συμπληρώσει το έκτο έτος της ηλικίας του. Είναι απορίας άξιο με ποιο σκεπτικό ισχύει αυτός ο νόμος και ύστερα μιλάμε για υπογεννητικότητα και για το μεγάλο δημογραφικό μας πρόβλημα».

...Και ένα άλλο σοβαρό ζήτημα που απασχολεί τον ΣΕΝ είναι ο νόμος για τη σύνταξη των διαζευγμένων, που για την κατοχύρωσή τους αγωνίστηκαν όλοι σχεδόν οι γυναικείοι σύλλογοι, καθώς και μια «συντονιστική επιτροπή από γυναίκες νομικούς όλων των κομμάτων». Οπως αναφέρεται στο δελτίο: Θεωρούν το συγκεκριμένο νόμο επιεικώς απαράδεκτο, διότι ενώ τεκμηριώνει νομικά ότι είναι δίκαιη η ποσόστωση 30-40% σε περίπτωση θανάτου του/της πρώην συζύγου θέτει τέτοιες προϋποθέσεις, που δεν παίρνει μέρος της σύνταξης σχεδόν κανείς. Γι' αυτό ο ΣΕΝ ζητά από το αρμόδιο υπουργείο την άμεση βελτίωσή του, αφού μελετήσει τις επισημάνσεις που σύντομα θα καταθέσει το σωματείο στους αρμόδιους φορείς.