Ολοκληρώνεται, σήμερα, το μικρό οδοιπορικό του «Ρ» στην Κίνα, που γίνεται με αφορμή την επίσκεψη αντιπροσωπείας του ΚΚΕ στη χώρα. Τελευταίος σταθμός η πόλη της Σαγκάης. Και σε αυτήν την απόπειρα περιήγησης είναι, ίσως, σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ο «Ρ» προσπάθησε, με εξαίρεση τις περιγραφές συγκεκριμένων αποσπασματικών εικόνων που συνέλεξε, να παραθέσει, χωρίς σχόλια και χωρίς να παρεμβάλει απόψεις και εκτιμήσεις δικές του, όσα κατέγραψε κατά τη διάρκεια των συναντήσεων με Κινέζους επισήμους και αξιωματούχους. Στόχος αυτού του είδους της παρουσίασης είναι να δοθούν στον αναγνώστη του όλα εκείνα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφορμή προβληματισμού και εξαγωγής ορισμένων πρώτων συμπερασμάτων.

Το πρώτο φως της ημέρας διαλύει τη μαγεία. Τα πάρκα, οι παραδοσιακοί κήποι και το ποτάμι δεν μπορούν να διαλύσουν την πνιγηρή αίσθηση από το δάσος των ουρανοξυστών, που νιώθει κανείς να χαμηλώνει τον ορίζοντα. Τα κυρίαρχα χρώματα πλέον είναι μάλλον μουντά, ενώ κυριαρχούν οι τεράστιες διαφημιστικές πινακίδες όλων των μεγεθών και χρωμάτων διαφόρων μεγάλων εταιριών και γνωστών καταναλωτικών προϊόντων.

Χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια κόσμου συνωστίζονται στους δρόμους μέσα στα αυτοκίνητά τους επί ώρες. Το κυκλοφοριακό δεν είναι πρόβλημα κάποιας ώρας της ημέρας.

«Η έκταση της Σαγκάης είναι περίπου 6.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε αυτήν κατοικούν 17 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ άλλα 5 εκατομμύρια επισκέπτονται την πόλη σε τακτά χρονικά διαστήματα για να εργαστούν προσωρινά σε διάφορους κλάδους, ιδιαίτερα, στην παρούσα φάση, στον οικοδομικό, καθώς ανακατασκευάζονται αλλεπάλληλα τμήματα της πόλης» υποστηρίζει ο Ντου Ζιαχάο, μόνιμο μέλος της Επιτροπής του ΚΚ Κίνας στην πόλη και μέλος τοπικής κυβέρνησης. «Ο ετήσιος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της πόλης καταγράφεται στο 11,1%, ενώ το μέσο ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα 1.000-8.000 δολάρια». Οπως ισχυρίζεται, «η Σαγκάη είναι ήδη οικονομικό κέντρο και στόχος είναι να γίνει μία από τις παγκόσμιες πρωτεύουσες του διεθνούς εμπορίου».

Ο Ντου Ζιαχάο υποστηρίζει ότι «η πόλη βρίσκεται σε διαδικασία ανασυγκρότησης των βιομηχανικών της δομών και αυτό οδηγεί σε κλείσιμο ορισμένες επιχειρήσεις. Η τοπική κυβέρνηση προσπαθεί να στηρίξει νέους παραγωγικούς κλάδους, όπως είναι αυτός της υψηλής τεχνολογίας. Παράλληλα, προσπαθεί να προωθήσει και την ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα μαζί με τη μεικτή/συνεταιριστική μορφή και την κρατική».

Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάζει η τοπική κυβέρνηση, «ο κλάδος που επλήγη περισσότερο από τις αλλαγές είναι η κλωστοϋφαντουργία και τα εργοστάσια κατασκευής ηλεκτρικών συσκευών, γιατί τα περισσότερα εργοστάσια είναι παλιάς τεχνολογίας. Δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις στη νέα τεχνολογία που εισήχθηκε από το εξωτερικό, ενώ λόγω της ξεπερασμένης τεχνολογίας τους μόλυναν το περιβάλλον και οι νέοι κανονισμοί προστασίας του είναι αυστηροί».

Ο Ντου Ζιαχάο υποστηρίζει ότι «αρκετές από αυτές τις επιχειρήσεις μεταφέρθηκαν σε άλλες περιοχές, κυρίως στην Κεντρική Κίνα, προκειμένου, σε ένα πρώτο στάδιο τουλάχιστον, να δημιουργηθούν και εκεί νέες θέσεις εργασίας. Γενικώς, θα μπορούσαμε να πούμε ότι 1 εκατομμύριο άνθρωποι που εργάζονταν σε αυτούς τους κλάδους απορροφήθηκαν σε άλλες εργασίες. Αλλο 1 εκατομμύριο άλλαξαν τόπο διαμονής, εγκατέλειψαν τη Σαγκάη και αναζήτησαν αλλού εργασία».

Κατά τον εκπρόσωπο της επιτροπής του ΚΚ Κίνας στην πόλη, «η κυβέρνηση της Σαγκάης προσπαθεί ως ένα βαθμό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανεργίας, αγοράζοντας θέσεις εργασίας, δηλαδή απασχολώντας η ίδια σε διάφορους τομείς όσο περισσότερους ανέργους μπορεί. Παραδείγματος χάριν υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι στους δρόμους για την καθαριότητα, για την τήρηση τάξης (εκτός από αστυνομία και τροχαία). Ιδρύθηκε υπηρεσία φροντίδας των ηλικιωμένων στα σπίτια τους κλπ.».

Ο Ντου Ζιαχάο ισχυρίζεται ότι «ο χαμηλότερος μισθός που έχει οριστεί από την τοπική κυβέρνηση είναι 600 γιουάν (60 ευρώ), ενώ κάποιος θεωρείται ότι βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας όταν λαμβάνει λιγότερα από 300 γιουάν (30 ευρώ) το μήνα. Στην περίπτωση αυτή καταγράφεται από τις συνοικιακές κομματικές οργανώσεις και τα τοπικά γραφεία της κυβέρνησης στους καταλόγους όσων χρήζουν παροχής χρηματικού βοηθήματος».

Σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε ο «Ρ», οι τιμές των τροφίμων είναι αρκετά χαμηλές, παραδείγματος χάριν ένα κιλό χοιρινό κρέας δε στοιχίζει περισσότερο από 1,90 ευρώ, ενώ ένα κιλό ψάρια μόλις που φθάνει το 1,20 ευρώ. Οσο για τα λαχανικά και τα θαλασσινά, που είναι από τα βασικά είδη διατροφής στην περιοχή, οι τιμές τους πραγματικά είναι πολύ χαμηλές και δεν ξεπερνούν τα μερικές δεκάδες λεπτά του ευρώ.

Αντίθετα, στα ύψη έχουν εκτοξευτεί οι τιμές των σπιτιών. Η πόλη χτίζεται διαρκώς και δεκάδες νέοι ουρανοξύστες ξεφυτρώνουν κάθε μήνα για να στεγάσουν τους εκατομμύρια κατοίκους. Σε αυτούς τους ουρανοξύστες (εκ των οποίων πολλοί ξεπερνούν τους 90 ορόφους), το τετραγωνικό μέτρο πωλείται περίπου 800-900 ευρώ, ποσό απίθανο να συγκεντρώσει ποτέ στη ζωή του μία μερίδα των κατοίκων της πόλης. Η μερίδα εκείνη που, όπως είπε ο Ντου Ζιαχάο, «χρήζει παροχής βοηθήματος» και ζει σε χαμηλές κατασκευές, άλλες πιο αξιοπρεπείς, άλλες εμφανώς υπό μορφή παραπήγματος ή παράγκας, στο κενό μεταξύ του δάσους των ουρανοξυστών.

Κλείνοντας τη συνάντησή μας, ο Κινέζος επίσημος αναφέρθηκε και στο «τεράστιο», όπως είπε, κυκλοφοριακό πρόβλημα. «Γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους. Προσφάτως αυξήθηκε πολύ η τιμή απόκτησης πινακίδων κυκλοφορίας για τα ιδιωτικά αυτοκίνητα - έφθασε στα 40 χιλιάδες γιουάν (400 ευρώ). Αν και υπάρχει πυκνό δίκτυο συγκοινωνίας, το βελτιώνουμε διαρκώς».

Καταλήγει λέγοντας ότι «σχεδιάζεται νέα επέκταση του μετρό, που σήμερα καλύπτει 120 χιλιόμετρα. Την επόμενη 5ετία στόχος είναι να φτάσει τα 400 χιλιόμετρα. Αν αυτό γίνει, τότε θα είναι μεγαλύτερο από το μετρό της Νέας Υόρκης. Ουσιαστικά, μέσα σε 15 χρόνια, προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα δίκτυο μετρό που οι καπιταλιστικές χώρες χρειάστηκαν περίπου 100 χρόνια για να το φτιάξουν».

Μέρος των εγκαταστάσεων του χαλυβουργικού ομίλου «ΒΑΟ STEEL» και συγκεκριμένα της μίας από τις θυγατρικές του, εκείνης που κατά πλειοψηφία είναι κρατική, λίγο έξω από τη Σαγκάη, ήταν η τελευταία εικόνα που κρατά ο «Ρ» από την επίσκεψη της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ στην Κίνα. Η συνολική έκταση των εγκαταστάσεων της θυγατρικής αυτής αγγίζει τα 19,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ ο όμιλος συνολικά απασχολεί περί τους 90.000 εργαζομένους, που στην πλειοψηφία τους κατοικούν μέσα στις εγκαταστάσεις όπου έχει χτιστεί μια ολόκληρη πόλη με τα σύγχρονα σπίτια της, νοσοκομεία, σχολεία, χώρους ψυχαγωγίας κλπ.

Την «ξενάγηση» στον όμιλο ανέλαβε ο Ούο Γιαν, αναπληρωτής διευθυντής του ομίλου και γραμματέας κομματικής οργάνωσης του εργοστασίου. Επίσης, είναι και αναπληρωτής γραμματέας οργανώσεων χαλυβουργικών ομίλων της χώρας.

Ο Ούο Γιαν συνεχίζει λέγοντας ότι η «νέα τότε εταιρία άρχισε να παράγει κανονικά το 1985. Το 1998 συγχωνεύτηκε με άλλες χαλυβουργικές εγκαταστάσεις της Σαγκάης και δημιουργήθηκε ένας όμιλος: ο χαλυβουργικός όμιλος Σαγκάης. Κάποιες από τις άλλες εταιρίες, τις οποίες απορρόφησε η ΒΑΟ, υπήρχαν, ήδη, από τις αρχές του αιώνα. Μετά από τη συγχώνευση, ο όμιλος απασχολεί λίγο λιγότερους από 90 χιλιάδες εργαζομένους, εκ των οποίων τα κομματικά μέλη είναι 26.000 (27%)».

Ο Γιαν ισχυρίζεται ότι «ο όμιλος κατέχει πλέον σημαντική θέση διεθνώς. Συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων 500 χαλυβουργικών ομίλων παγκοσμίως (στην 372η θέση με κριτήριο το σύνολο των δραστηριοτήτων του το 2004 και το 2005 στην 309η θέση). Οσον αφορά τον τομέα της παραγωγής ατσαλιού βρίσκεται στην 6η θέση παγκοσμίως (προηγούνται εταιρίες γαλλικές, γερμανικές, ισπανικές, ιαπωνικές, κορεάτικες και από το Λουξεμβούργο). Ο τζίρος του ομίλου το 2004 έφτασε τα 16,5 δισεκατομμύρια ευρώ και το 2005 τα 16,7 δισεκατομμύρια. Η συνολική ετήσια παραγωγή ατσαλιού το 2005 ήταν 22 εκατομμύρια τόνοι».

Ο αναπληρωτής διευθυντής του ομίλου υποστηρίζει ότι «ταυτόχρονα γίνεται προσπάθεια ανάπτυξης σχέσεων και στο εξωτερικό. Ο όμιλος διαθέτει, ήδη, γραφείο στη Νέα Υόρκη, που είναι αρμόδιο για ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο, στο Αμβούργο (για την Ευρώπη, τη Β. Αφρική και τη Δυτική Ασία). Υπάρχει επίσης υποκατάστημα του ομίλου στην Ιταλία, αλλά και ειδικό γραφείο ανάπτυξης σχέσεων με την Κεντρική και Ανατολική Ασία, την Αυστραλία».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο Γιαν, ο όμιλος ΒΑΟ παράγει 3 είδη ατσαλιού. Το ένα είναι ατσάλι υψηλής αντοχής, δηλαδή αυτό που χρησιμοποιείται σε ειδικές κατασκευές όπως είναι τα διαστημόπλοια ή οι υπόγειες δεξαμενές μέχρι και 5.000 βάθος ή για πλοία. Το δεύτερο είναι απλό για καθημερινή χρήση σε οικοδομικές εργασίες ή άλλες συσκευές και το τρίτο είναι ειδικό ατσάλι π.χ. για την αυτοκινητοβιομηχανία. Ο ΒΑΟ προμηθεύει τη «Wolkswagen» που εδρεύει στη Σαγκάη.

«Από το απλό ατσάλι, ισχυρίζεται ο Γιαν, καλύπτουμε το 50% της εσωτερικής παραγωγής ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, αλλά και του νομίσματός μας. Ακόμη καλύπτουμε και την κατασκευή για κουτάκια αναψυκτικών. Το 60% από τα κουτάκια των αναψυκτικών που καταναλώνονται στην Ευρώπη είναι από δικό μας ατσάλι».

«Οι εισαγωγές πρώτων υλών για την επεξεργασία ατσαλιού, συνεχίζει ο αναπληρωτής διευθυντής του ΒΑΟ, γίνονται από την Αυστραλία, τη Βραζιλία, αλλά και τη Βενεζουέλα. Τα προϊόντα προορίζονται κατά 60% για την εσωτερική αγορά, το υπόλοιπο ποσοστό εξάγεται, με κύριο προορισμό την Ιαπωνία. Οι εισαγωγές πρώτων υλών, αλλά και οι εξαγωγές γίνονται, σε μεγάλο βαθμό, με πλοία (υπάρχει άλλωστε ξεχωριστό λιμάνι στις εγκαταστάσεις του ομίλου)».

«Στο επίπεδο της διοίκησης, τα περισσότερα στελέχη είναι κομματικά μέλη, όπως και η πλειοψηφία του τεχνικού προσωπικού», υποστηρίζει ο Γιαν, μιλώντας προφανώς πλέον ως γραμματέας της κομματικής οργάνωσης. «Πρωταρχικό καθήκον των κομματικών μελών είναι η διαρκής βελτίωσή τους στον συγκεκριμένο τομέα απασχόλησης, η ανάπτυξη ελεύθερης πρωτοβουλίας εκεί όπου δραστηριοποιούνται, με στόχο την περαιτέρω βελτίωση του ομίλου και η αυστηρή πειθαρχία».

«Η διαμόρφωση της πολιτικής του ομίλου βασίζεται στα συνέδρια των εργαζομένων του ομίλου» συνεχίζει ο Γιαν. «Κύριο μέλημα των συνδικάτων, στα οποία συμμετέχουν οι περισσότεροι εργαζόμενοι, είναι η διαφύλαξη των συμφερόντων των εργαζομένων: Παίρνουν μέρος στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή συμβάσεων εργασίας με τους εργοδότες, ενώ συμμετέχουν σε όλες τις συζητήσεις για τις μεθόδους κάλυψης της ασφάλειας, των συνθηκών εργασίας και της πρόνοιας».

Στην κορυφή της διοίκησης του ομίλου βρίσκεται η κρατική εταιρία «Bao Steel Group». Το 78% των μετοχών της θυγατρικής της, «Bao Steel Ltd», ανήκει επίσης στο κράτος και το υπόλοιπο σε ιδιώτες. Οι υπόλοιποι μέτοχοι εκτός από απλούς ιδιώτες είναι και διάφορα ινστιτούτα. Οι ιδιώτες επενδυτές είναι κυρίως Κινέζοι, ενώ τα ινστιτούτα είναι ξένα. Ο όμιλος έχει και θυγατρικές που λειτουργούν με μεικτό σύστημα ιδιοκτησίας, π.χ. το 50% των κεφαλαίων ανήκουν σε Κινέζους επενδυτές, το 38% σε Ιάπωνες και το υπόλοιπο σε Ευρωπαίους, με βάση την ενημέρωση από τον Ούο Γιαν.

«Στη μητρική κρατική εταιρία του ομίλου, την "BAO Steel", υποστηρίζει ο Γιαν, οι μισθοί κυμαίνονται, κατά μέσο όρο, ετησίως στα 12 χιλιάδες ευρώ, με μικρές αποκλίσεις από τους μάνατζερ μέχρι τους εργάτες. Αντίθετα, στους εργαζόμενους σε όλες τις κρατικές επιχειρήσεις χαλυβουργίας που συγχωνεύτηκαν με τη ΒΑΟ ο μέσος όρος των ετήσιων απολαβών πέφτει στα 6.500 χιλιάδες ευρώ. Στις μεικτές θυγατρικές του ομίλου, όπου συμμετέχουν και ξένα κεφάλαια, οι ετήσιοι μισθοί συνήθως είναι παραπάνω από 6.500 ευρώ, αλλά λίγες φθάνουν στο επίπεδο των 12 χιλιάδων ευρώ που πληρώνει στους εργαζόμενους της η μητρική κρατική εταιρία».

«Και σε αυτές τις επιχειρήσεις λειτουργούν κομματικές οργανώσεις» ισχυρίζεται ο Γιαν. «Υπάρχουν τρεις αρχές που διέπουν τη δραστηριότητα των κομματικών οργανώσεων στους κόλπους της οποιασδήποτε επιχείρησης: Κατ' αρχάς όποιος και αν είναι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης οφείλει να σεβαστεί την ύπαρξη και λειτουργία της κομματικής οργάνωσης. Κατά δεύτερον, οι στόχοι της ανάπτυξης της επιχείρησης θα πρέπει να συμβαδίζουν με τις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις της κυβέρνησης. Κατά τρίτον, τα μέλη των κομματικών αυτών οργανώσεων οφείλουν να διαδραματίζουν με την ενεργό συμμετοχή τους ρόλο στην ανάπτυξη και στη λήψη αποφάσεων των επιχειρήσεων».