Κρίμα να μην υπάρχει σήμερα ένας Χουρμούζης, για να καυτηριάσει τη βλαβερή για το λαό και τον τόπο σωρεία βιβλίων ελληνικής «λογοτεχνίας» χειρίστης «μοδας»- αν όχι χειρίστης σαβούρας. «Λογοτεχνία» που μαϊμουδίζει αντιγράφοντας σιχαμερά, από κάθε άποψη, απόβλητα της σύγχρονης «μοντέρνας», «τολμηρής» τάχα, ευρωαμερικάνικης παραλογοτεχνίας, που παγκοσμιοποιούμενη κατακλύζει και την ελληνική βιβλιοαγορά. Χουρμούζης δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως το επαναστατικό -φύσει και θέσει- έργο του, επίκαιρο, ιδιοφυές, ψυχ-αγωγικά απολαυστικό, παντοτινή κληρονομιά του λαού μας, που κάθε γενιά οφείλει να τη γνωρίζει και να την «παραδίδει» στην επόμενη.

Ο λόγος, λοιπόν, για το έξοχο βιβλίο (εκδόσεις «Ροδακιό») το οποίο, αφ' ενός, φέρνει στο φως για πρώτη φορά- με ανατύπωση της πρώτης και μόνης έκδοσής του στην Κωνσταντινούπολη (1882)- το έργο του Μ. Χουρμούζη «Παρωδική μικρογραφία μυθιστορημάτων» , και αφ' ετέρου, μια εξαιρετική, υποδειγματικά τεκμηριωμένη, επόμενα και εκτενέστατη, συγκριτολογική έρευνα - μελέτη (215 σελ.) του Κ. Γ. Κασίνη, με πίνακα ιστορικών γεγονότων, πλούσια βιβλιογραφία και ευρετήριο. Μια σπουδαία εργασία, που δεν αφορά μόνο στη βιοεργογραφία και στο συγκεκριμένο «αντιμυθιστόρημα» του Χουρμούζη, το οποίο (αν και 80χρονος όταν το έγραψε στην Κωνσταντινούπολη), με «ασυνήθιστη μαεστρία, εκπληκτικό χιούμορ και νεανικό σφρίγος», γελοιοποίησε, όπως της άξιζε, την τότε δυτική λογοτεχνία της μεγαλοαστικής και αστικής τάξης. Με εισαγωγική αναφορά στον προεπαναστατικό ελληνικό διαφωτισμό, την ελληνική παιδεία, το ποιοτικό ευρωπαϊκό μυθιστόρημα, εξετάζει συγκριτολογικά (θεματολογικά, μυθοπλαστικά, μορφολογικά, γλωσσολογικά)- παραθέτοντας μάλιστα χρονολογικούς στατιστικούς πίνακες με τίτλους μεταφρασμένων μυθιστορημάτων, ονόματα μεταφραστών, τόπο και τιράζ εκδόσεων και επανεκδόσεων- την πλημμυρίδα της γλυκανάλατης, δακρύβρεκτης, σαχλεπίσαχλης δυτικής λογοτεχνίας στη μετεπαναστατική Ελλάδα του 19ου αιώνα, αλλά και τις ελληνικές απομιμήσεις της. Μια λογοτεχνία ξένη προς τον τρόπο ζωής, την ιστορία, τους αγώνες, τα πάθη, τους πόθους, τον πολιτισμό, τις παραδόσεις του ελληνικού λαού. Λογοτεχνία αποπροσανατολιστική, αποβλακωτική, κοινωνικά διαβρωτική, που με τα ανοίκεια «ήθη» της αλλοτρίωσε όχι μόνο την αστική και μικροαστική τάξη, αλλά και στρώματα του λαού της ξενοκρατούμενης Ελλάδας.

Ο Χουρμούζης δεν καταδίκαζε συλλήβδην το ευρωπαϊκό μυθιστόρημα, αλλά όσα «δηλητηρίαζαν» τη ζωή, τη γλώσσα, τον πολιτισμό, τα ήθη, τις παραδόσεις του ελληνικού λαού. Ενάντια σ' αυτά εξαπέλυε τη γελοιοποιητική του τέχνη, «όπλον ακαταμάχητον, πάσης εποχής αθάνατον, ξίφος φονεύον εν τη μάχη και ουδέποτε θραυόμενον», όπως έλεγε. Διαβάστε την «Παρωδική μικρογραφία μυθιστορημάτων», προσέξτε τη συμβολικότητα των ονομάτων των προσώπων και θα ευφρανθείτε τα μέγιστα.