Λιβίσι,το όνομά του, Καρμηλισσός αποκαλούνταν από τον Ομηρο. Διοικητικό Κέντρο των χριστιανών της περιοχής στα μέσα του 17ου αιώνα. Μετά τη Σμύρνη, το Λιβίσι και η διπλανή του Μάκρη (η ομηρική Τελμησσός, που κι αυτή μιλούσε τη "Λιβισιανή Διάλεκτο", όπως λέει ο Μ. Τριανταφυλλίδης μοιάζει πολύ με την κυπριακή) από τον 19ο αιώνα και μέχρι τη Μικρασιατική καταστροφή, απ' όλα τα παράλια και από πολλές περιοχές στο εσωτερικό της Μ. Ασίας, εκτός από τη γενικότερη ανάπτυξή τους, κατείχαν και την πρώτη θέση στον τομέα της Παιδείας, στα γράμματα, στον πολιτισμό.

Σ' αυτή τη χαμένη πατρίδα, τη γενέτειρά του, αφιερώνει το τελευταίο βιβλίο του "Απ' τα τρίσβαθα της μνήμης για τις χαμένες πατρίδες",ο Νίκανδρος Μηνά Κεπέσης (εκδόσεις Μαυρίδης,Γιατράκου 19, τηλ. 5242.182, 5228.064). Ενα βιβλίο της καρδιάς, συγκινητικό, απολαυστικά γραμμένο, που ζωντανεύει με παραστατικότητα μια περασμένη εποχή. Εναν τόπο πανώριο κι εύφορο. Πρόσωπα δικά του, πολυαγαπημένα, τη μάνα, τον πατέρα, τη γιαγιά, τις θείες κι άλλους συγγενείς, φίλους και γειτόνους. Γεγονότα μεγάλα και μικρά του ελληνισμού στο Λιβίσι. Στιγμές του μόχθου και της κάθε μέρας του. Συνήθειες ενός βαθύτατου, καθημερινού, πραγματικού πολιτισμού. Συμπεριφορές ανθρώπων με μακραίωνη κουλτούρα, με υψηλές κοινωνικές και ηθικές αξίες. Ηθη και έθιμα, γιορτές, χαρές και λύπες. Θύμησες από τα παραμύθια της μάνας και της γιαγιάς. Τα αριστουργηματικά έργα των χεριών - κεντίδια και δαντέλες - των γυναικών. Τραγούδια και πειράγματα καλής καρδιάς. Τη μυρωδιά του ούζου και των μεζέδων. Τη γλύκα του χαλβά. Τα παιχνίδια και τις μοσχοβολιές του κάμπου. Μια σκυλίτσα, τη Ρόζα. Τους δασκάλους και το σχολειό στο Λιβίσι, όπου το μικρό Πινδαράκι,έμαθε τα πρώτα γράμματα. Κι ύστερα ζωντανεύει ο τρόμος, ο διωγμός, ο πικρός δρόμος του ξεριζωμού στην αρχή για τη Ρόδο και εγκατάσταση στην Κοκκινιά του Πειραιά και η φωτογραφία της μάνας - της Ειρήνης - με το Πινδαράκι της, τον Νίκανδρο Κεπέση.

Α. Ε.