Το διήμερο που διοργάνωσε πρόσφατα ο "ΣΥΝ", για την "αναζήτηση εξωτερικής πολιτικής", επιβεβαίωσε απόλυτα τον τίτλο του.Διέλυσε, δηλαδή, την εικόνα του κόμματος που έχει ρεαλιστικές θέσεις και προτάσεις για την εξωτερική πολιτική, που σκόπιμα καλλιεργούσε ο "ΣΥΝ", και απέδειξε πως - αν μη τι άλλο - το κόμμα αυτό αναζητεί εναγώνια πολιτική (όχι μόνο) εξωτερική.

Δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι κάθε στέλεχος του "ΣΥΝ" στην παρέμβασή του αντέκρουε τον εκάστοτε προλαλήσαντα. Αυτό, άλλωστε, αποτελεί πλέον "κατάκτηση" του κόμματος. Το εντυπωσιακό ήταν πως οι τοποθετήσεις ήταν εκ διαμέτρου αντίθετες, σε βαθμό που κάποιος παρατηρητής, που δε γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα, θα μπορούσε να υποθέσει ότι παρακολουθεί συνεδρίαση... διακομματικής επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής.

***

Δε χρειάζεται κανείς να αναφερθεί σε "σύνθετα" και "πολύπλοκα" θέματα, όπως η ευρωπαϊκή ενοποίηση, η βαλκανική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά, όπου ακούστηκαν απόψεις από ακραίες σοβινιστικές ως και σοσιαλδημοκρατικές. Και μόνο η παράθεση απόψεων για καθένα από αυτά θα μπορούσε να γεμίσει σελίδες ολόκληρες. Αρκεί κανείς να παρακολουθήσει την πανσπερμία απόψεων για ένα "απλούστερο" θέμα: την αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στη Βοσνία. Εχουμε και λέμε λοιπόν:

Η "επίσημη θέση" του κόμματος, όπως αυτή εκφράστηκε από τον Ν. Κωνσταντόπουλο,είναι η έκφραση διαφωνίας όχι για την αποστολή των στρατιωτών στη Βοσνία, αλλά για την "απαράδεκτη διαδικασία" που ακολουθήθηκε. Δηλαδή, ο Ν. Κωνσταντόπουλος αποδέχεται την πρόσδεση της χώρας στο ΝΑΤΟικό άρμα, με όποιες οδυνηρές συνέπειες θα έχει αυτό,και απλά "διαφωνεί" επί της διαδικασίας της... πρόσδεσης.

"Αριστερότερα" της επίσημης θέσης του κόμματος βρίσκεται η άποψη του Π. Λαφαζάνη,ο οποίος δεν εκφράζει βέβαια την αντίθεσή του με την αποστολή των στρατευμάτων. Απλά, τη χαρακτηρίζει αποτέλεσμα του εκπληκτικού φιλοαμερικανισμού του ΠΑΣΟΚ και της "άνευ αντιρρήσεων" αποδοχής "των νέων ευρωπαϊκών κατευθύνσεων". Ο Π. Λαφαζάνης ανησυχεί μόνο για τον έντονα σοβινιστικό χαρακτήρα της αποστολής,θεωρώντας πως "η επίσημη Ελλάδα μέσα στην έσχατη νεοϋποτέλειά της φαντάζεται νέες εκστρατείες τύπου ΜέγαΑλέξανδρου".

Από πολύ δεξιότερα έρχονται οι απόψεις του Λ. Κύρκου, του Μ. Παπαγιαννάκη και του Στ. Νέστορα. Ο Λ. Κύρκος ζητά να γίνει "δόγμα η αντίληψη ΠΟΤΕ ΜΟΝΟΙ".Στη βάση αυτού του δόγματος ο - κατά τα άλλα πολέμιος των "δογμάτων" - προτείνει, "η Ελλάδα να μετάσχει ενεργά στην εδραίωση της ειρήνης" και, "εφόσον το επιθυμούν τα ενδιαφερόμενα μέρη, να στείλει και στρατιωτική δύναμη ως εγγύηση της εφαρμογής της συμφωνίας".

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Στ. Νέστωρ,ο οποίος χειροκροτεί την ελληνική συμμετοχή στη ΝΑΤΟική δύναμη, επειδή αυτή "βοηθά στη χαλάρωση της μονομέρειας που μέχρι σήμερα έχουν επιδείξει οι δυτικές δυνάμεις υπέρ των μουσουλμάνων και των Κροατών". Θεωρεί "βέβαιο ότι θα αναβαθμίσει τη διπλωματική παρέμβαση της χώρας μας" (!) και θα συμβάλει "στην άνοδο του υψηλού γοήτρου που εξακολουθεί να χαίρει η χώρα μας στην περιοχή" (!!! ).

Δεξιότερη, αλλά και κυνικότερη, είναι η άποψη του Μ. Παπαγιαννάκη.Ο ευρωβουλευτής του "ΣΥΝ", "προεκτείνοντας" το δόγμα Κύρκου, "ΠΟΤΕ ΜΟΝΟΙ", θεωρεί πως αυτό "δεν είναι μια συναισθηματική ή φιλολογική θέληση. Το "είμαι παρών" - προσθέτει - έχει δουλείες".Κι αυτό γιατί - σύμφωνα με τον Μ. Παπαγιαννάκη - "δεν είσαι παρών στη Βοσνία αν δεν έχεις δεχτεί τη στρατιωτική σου παρουσία εκεί, την οποία οφείλεις να αξιοποιήσεις πολλαπλώς" (!!!). Με άλλα λόγια, ο ευρωβουλευτής του "ΣΥΝ", όχι μόνο τολμά να μιλά ανοιχτά για δουλεία της χώρας στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αλλά γίνεται και "διαπρύσιος κήρυκάς της", θεωρώντας πως η δουλεία αυτή επιβάλλεται,αν θέλει η Ελλάδα να ασκήσει - κυριολεκτικά - επιθετική πολιτική στα Βαλκάνια. Τι άλλο σημαίνει η πρόταση για "πολλαπλή αξιοποίησή της", αν όχι την ετοιμότητα των ελληνικών στρατευμάτων να βάλλουν κατά οποιουδήποτε βαπτιστεί "εχθρός" των ΝΑΤΟικών αφεντικών; Αυτή η ραγιάδικη νοοτροπία της υποταγής στους ξένους, που κηρύττουν επί δεκαετίες οι αστοί για να διαιωνίζουν την κυριαρχία τους στην εργατική τάξη, εκφέρεται σήμερα από στέλεχος "αριστερού" κόμματος."Εύλογα", λοιπόν, ο Μ. Παπαγιαννάκης εκφράζει τη δυσφορία του για την επίσημη (μη) θέση του "ΣΥΝ", ζητώντας από το κόμμα του να την αλλάξει αμέσως.

***

Από όλο αυτό το μωσαϊκό γίνονται αντιληπτά δύο στοιχεία. Πρώτο,ότι ο "ΣΥΝ" κάθε άλλο παρά ενιαία εξωτερική πολιτική - όπως του αρέσει να επαίρεται - έχει. Ούτε καν "τολμηρές" θέσεις έχει, αφού είναι αδύνατος ο συγκερασμός όλων αυτών των αντίθετων απόψεων. Η "συνταγή" της ασάφειας και του "λίγο απ' όλα" τον βοηθά να εκφέρει "πολιτικό" λόγο μέσω εύληπτων δίλεπτων τηλεοπτικών φράσεων, ωστόσο, θα ήταν ουτοπία να ισχυριστεί ακόμα και ο πλέον ένθερμος οπαδός του ότι το κόμμα έχει ενιαία άποψη, έστω για ένα "ήσσονος σημασίας" θέμα.

Δεύτερο.Η συμβίωση στελεχών με εντελώς αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις γεννάει αντιφάσεις και αδιέξοδα. Αναρωτιέται κανείς πώς ένα κόμμα καλύπτει και τον Π. Λαφαζάνη, που μιλά για νεοϋποτέλεια, και τον Μ. Παπαγιαννάκη, που κηρύσσει αυτή τη νεοϋποτέλεια (Η παράθεση των δύο προαναφερόμενων είναι τυχαία, αλλά και ενδεικτική, λόγω των παραπάνω θέσεών τους. Υπάρχουν και άλλες διαφορές στελεχών και απόψεων, οι οποίες μεταβάλλονται ανάλογα με το κάθε θέμα). Είναι φανερό πως κανείς δεν μπορεί να μιλά για "πολιτική" ή, ακόμα, και "ψυχική ενότητα" (όπως αρέσκονται να την ονομάζουν) μεταξύ των στελεχών του "ΣΥΝ". Ο μόνος συνεκτικός κρίκος που μπορεί να κρατά όλο αυτό το "μωσαϊκό" στο ίδιο κόμμα είναι η ελπίδα για μια μελλοντική συμμετοχή τους σε κυβερνητικό σχήμα και τα οφέλη που αυτή θα επιφέρει. Ετσι, όσο κι αν αυτή η συμβίωση γίνεται καθημερινά και πιο προβληματική, αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστο ως το συνέδριο του Μάρτη, ή - ανάλογα και με τις εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ - μέχρι την προκήρυξη εκλογών. Το βέβαιο είναι, όπως δείχνει και ο "πλουραλισμός" θέσεων για τη Βοσνία, ότι δύσκολα θα αποφευχθεί η "Βοσνιοποίηση" του κόμματος.

Παναγιώτης ΖΑΒΟΥΔΑΚΗΣ