Εάν το δίσεκτο έτος - όπως ήταν το 1996 - θεωρείται για τους προληπτικούς γρουσούζικο, τότε στη ΝΔ έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν όλοι στις προλήψεις, αφού τη χρονιά που πέρασε το κόμμα της - για μία ακόμα φορά - Αξιωματικής Αντιπολίτευσης γνώρισε μία πρωτόγνωρη κρίση με άγνωστη μέχρι στιγμής κατάληξη.

Αποτέλεσμα αυτής της κρίσης η νέα ήττα στις βουλευτικές εκλογές το Σεπτέμβρη και το συνακόλουθο θέμα ηγεσίας, που δεν έχει λυθεί ακόμα, απειλώντας το κόμμα ακόμα και με διάσπαση.

Φυσικά αυτό το "γρουσούζικο" έτος για τη ΝΔ δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας πρόληψης ή κάποιου "ματιάσματος", αλλά λογικό επακόλουθο του αδιεξόδου της, αφού το ΠΑΣΟΚ με την πολιτική του συνεχώς "λεηλατεί" την πολιτική και τις θέσεις της. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ αφαίρεσε ζωτικό χώρο από τη ΝΔ, την οδήγησε σε αδιέξοδο, από το οποίο δε θα βγει μόνο εάν καταλήξει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο πρόσωπο που ηγηθεί του κόμματος. Οσο η ΝΔ θα ασκεί μία "αντιπολίτευση" χωρίς την ικανότητα να παρουσιάζεται τυπικά διαφορετική, καθώς το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται ο εκλεκτός των ντόπιων και των ξένων κέντρων εξουσίας, αφού εξυπηρετεί αποτελεσματικότερα τα συμφέροντά τους, τόσο το αδιέξοδό της θα αναπαράγεται.

Η χρονιά δεν άρχισε με τους καλύτερους οιωνούς για τη ΝΔ, καθώς η ανάδειξη του Κ. Σημίτη το Γενάρη στη θέση του πρωθυπουργού στέρησε από τη ΝΔ το βασικό μέχρι τότε "αντιπολιτευτικό" της επιχείρημα. Λόγω ακριβώς της ταύτισης της ΝΔ με τις στρατηγικές επιλογές της κυβέρνησης και της άρχουσας τάξης (Μάαστριχτ, πρόγραμμα σύγκλισης, ιδιωτικοποιήσεις κ. ά.), η μέχρι τότε τακτική του κόμματος είχε εστιαστεί στο ότι η χώρα δεν είχε πρωθυπουργό και κυβέρνηση λόγω της νοσηλείας του Α. Παπανδρέου στο Ωνάσειο. Ετσι μόλις το ΠΑΣΟΚ έλυσε το θέμα της πρωθυπουργίας με την εκλογή του Κ. Σημίτη, η τακτική της ΝΔ έμεινε κυριολεκτικά στον αέρα, καθώς το επιχείρημα του άρρωστου πρωθυπουργού δεν ίσχυε πλέον. Το δε δείγμα γραφής του Κ. Σημίτη για ακόμα πιο συνεπή προσαρμογή στις επιταγές του Μάαστριχτ και η οφθαλμοφανής στήριξή του από το Διευθυντήριο των Βρυξελλών "βραχυκύκλωσαν" εκ νέου τη ΝΔ.

Ο πρόεδρος της ΝΔ θεώρησε ότι βρήκε τη χρυσή ευκαιρία για να ασκήσει αντιπολίτευση στο θέμα του χειρισμού της κρίσης των Ιμια, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να προκαλέσει κρίση στο ίδιο του το κόμμα. Ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης βρήκε την ευκαιρία και με την αρχή της χρονιάς άρχισε την αλυσίδα των διαφοροποιήσεών του, στηρίζοντας ουσιαστικά τους χειρισμούς του Κ. Σημίτη το βράδυ της κρίσης των Ιμια.

Η ουσιαστική ταύτιση της ΝΔ με τις βασικές επιλογές της κυβέρνησης, και τα πολιτικά αδιέξοδα που αυτή συνεπάγεται, οδήγησε στελέχη του κόμματος σε αντίδραση με πλέον χαρακτηριστική αυτή του Σ. Κούβελα, που τον Απρίλη έλεγε σε συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας ότι "οι αντίπαλοί μας λεηλατούν τις θέσεις της παράταξης, η ΝΔ χαρίζει το φιλελεύθερο δημοκρατικό δρόμο στους αντιπάλους της και το κόμμα λεηλατείται στην πράξη από τον Κ. Σημίτη".

Τα εσωκομματικά επεισόδια δεν είχαν τελειωμό όλο το χρόνο, με τον Κ. Μητσοτάκη να διαφοροποιείται συνέχεια και τον Γ. Σουφλιά να εμφανίζεται από τις αρχές καλοκαιριού κιόλας ως ο τρίτος πόλος, λέγοντας στην Εθνική Συνδιάσκεψη ότι "σε περίπτωση εκλογικής ήττας, ο λογαριασμός θα πάει και στον Μ. Εβερτ και στον Κ. Μητσοτάκη".

Η εκλογική ήττα στις εκλογές του Σεπτέμβρη ήταν φυσικό επακόλουθο και άλλωστε όλα τα κορυφαία στελέχη του κόμματος την περίμεναν. Τη ΝΔ δεν την έσωσε ούτε η προεκλογική τακτική του Μ. Εβερτ, που εμφανιζόταν να πλειοδοτεί σε παροχές, υιοθετώντας δημαγωγικά αιτήματα που ήταν έξω από τη μέχρι τότε πρακτική του κόμματος και ένα από τα ζητήματα βρέθηκαν στο επίκεντρο της εσωκομματικής διαμάχης.

Οπως ήταν φυσικό - άλλωστε "οι αντιφρονούντες" το είχαν προαναγγείλει - αμέσως μετά την εκλογική ήττα τέθηκε επί τάπητος το θέμα της ηγεσίας. Θέλοντας να προλάβει τις δυσμενείς για αυτόν εξελίξεις, ο Μ. Εβερτ παραιτήθηκε το βράδυ των εκλογών, αιφνιδιάζοντας τους εσωκομματικούς του αντιπάλους.

Τις επόμενες μέρες ακολούθησε ένα όργιο παρασκηνίου, έπεσαν στο τραπέζι οι υποψηφιότητες του Στ. Μάνου και της Ντ. Μπακογιάννη, που αποσύρθηκαν τελικά υπέρ του Γ. Σουφλιά και τελικά ο Μ. Εβερτ επανήλθε στην αρχηγία, αφού κατόρθωσε μέσω του κομματικού μηχανισμού να ελέγξει το εκλεκτορικό σώμα.

Ομως ο Γ. Σουφλιάς από την πρώτη στιγμή χαρακτήρισε τον Μ. Εβερτ "μεταβατικό" πρόεδρο και απαίτησε τη σύγκληση έκτακτου συνεδρίου, προκειμένου να λήξει οριστικά το θέμα της ηγεσίας.

Το φθινόπωρο και ο χειμώνας κύλησαν με απανωτά εσωκομματικά επεισόδια - με αποκορύφωμα την "αποπομπή" του Κ. Μητσοτάκη από το Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος - και τελικά ανατέθηκε στον Γ. Βαρβιτσιώτη το καθήκον να εκπονήσει μελέτη για μία "διεύρυνση" του συνεδρίου με τη συμμετοχή στελεχών του κόμματος που είναι εκλεγμένοι σε μαζικούς φορείς και δήμους. Η πλευρά Σουφλιά αντιλήφθηκε ότι μία τέτοια εξέλιξη ευνοεί τον Μ. Εβερτ, αντιπρότεινε την εκλογή των συνέδρων από τη βάση του κόμματος, ο πρόεδρος της ΝΔ υποσχέθηκε να μελετήσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά μέχρι τώρα έχει παγώσει όλες τις σχετικές εξελίξεις. Ο Μ. Εβερτ φρόντισε να αξιοποιήσει τις τελευταίες κινητοποιήσεις για να εδραιώσει τη θέση του, αλλά πριν από λίγες μέρες ο Κ. Μητσοτάκης διαμήνυσε ότι δε θα πάρει μέρος σε ένα συνέδριο "κομμένο και ραμμένο" στα μέτρα του Μ. Εβερτ.

Συμπερασματικά εάν η χρονιά που φεύγει ήταν για τη ΝΔ μία από τις χειρότερες που πέρασε το κόμμα από την ίδρυσή του, η χρονιά που έρχεται επιφυλάσσει στο κόμμα της ΝΔ "ακόμα χειρότερες μέρες", που μπορεί και πρέπει να τις εντείνει το λαϊκό κίνημα.

Γιάννης ΦΩΤΟΥΛΑΣ