Στις 24 Απρίλη,δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες (πάνω από 85.000) εγκατέλειψαν τους καταυλισμούς στο Κασέσε, μετά την άρνηση των ανταρτών να τους δώσουν άδεια ασφαλούς επαναπατρισμού τους. Αυτό είχε ανακοινωθεί αρχικά από στελέχη των ανταρτών. Αργότερα, όμως, μαθεύτηκε ότι οι πρόσφυγες τράπηκαν σε φυγή καθώς δέχτηκαν επίθεση από τα μαχαίρια και τα όπλα Ζαϊρινών πολιτών, αλλά και μελών της "Εθνικής Συμμαχίας Δημοκρατικών Δυνάμεων"! Ο εκπρόσωπος της "Υπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες" του ΟΗΕ, Πολ Στρόμπεργκ, έδωσε στους δημοσιογράφους την είδηση, επικαλούμενος μαρτυρίες κατοίκων του Κασέσε, σύμφωνα με τις οποίες, τα στρατόπεδα άδειασαν γιατί τα "σφράγισαν" (με τη χρήση βίας) οι αντάρτες της "Εθνικής Συμμαχίας Δημοκρατικών Δυνάμεων".

Στις 4 Μάη,η ίδια οργάνωση ανακοίνωσε ότι 91 πρόσφυγες Χούτου από τη Ρουάντα ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου μέσα στο τρένο που τους μετέφερε από τη ζούγκλα του Βορειοανατολικού Ζαϊρ. Οι εικόνες που μεταφέρθηκαν στους δημοσιογράφους ήταν τραγικές: τα συνεργεία παροχής βοηθείας των Ηνωμένων Εθνών είδαν δεκάδες σώματα προσφύγων να κατρακυλούν έξω από τα έξι ανοιχτά βαγόνια του τρένου, καθώς αυτό πλησίαζε στο σταθμό του Κισανγκάνι. Οι πρόσφυγες ποδοπατήθηκαν ή πέθαναν από ασφυξία όταν τα πλευρικά τοιχώματα των βαγονιών άνοιξαν για να βγουν και να επιβιβαστούν στο φέρι μπόουτ που διαπλέει τον ποταμό Ζαϊρ.Πολλοί είναι εκείνοι που φοβούνται πως το "μυστηριώδες" ατύχημα στο μοναδικό τρένο που χρησιμοποιούσε ο οργανισμός για τη μεταφορά των προσφύγων, ήταν αποτέλεσμα σαμποτάζ...

Και στις δύο περιπτώσεις, η παρουσία των δημοσιογράφων εμποδίστηκε, σχεδόν "παντί τρόπω". Το εντυπωσιακό είναι ότι το ίδιο αναμένεται να συμβεί και στην πολύ πιθανή περίπτωση κυρίευσης της πρωτεύουσας Κινσάσας από τους αντάρτες. "Πρώτα θα καθαριστεί το μέρος των πολεμικών επιχειρήσεων και μετά από 48 ώρες θα επιτραπεί η πρόσβαση στους δημοσιογράφους" αναφέρει το τελευταίο σχετικό δημοσίευμα του περιοδικού ΝΙΟΥΣΓΟΥΙΚ, το οποίο επισημαίνει πως παρόμοιες ανθρωπιστικές καταστροφές δεν είδαν το φως της δημοσιότητας στις πραγματικές τους διαστάσεις, λόγω των απαγορεύσεων και των ειδικών μέτρων που έχουν πάρει από καιρό οι αντάρτες.

Μάλλον εσφαλμένες εντυπώσεις επιχειρούν να προκαλέσουν όσοι συνηθίζουν να αποκαλούν "εμφύλια" τη σύρραξη που διαδραματίζεται με ιδιαίτερη ένταση από το περασμένο φθινόπωρο στο Ζαϊρ. Οποιος υποστηρίζει ότι στο πεδίο των μαχών συγκρούονται μόνον τα εξασθενημένα και απλήρωτα εδώ και μήνες στρατεύματα του δικτάτορα Μομπούτου Σεσεσέκο με τις ανταρτικές δυνάμεις του Λόρεν Καμπίλα, ενδεχομένως να προχωρεί σε επικίνδυνες απλουστεύσεις. Γιατί; Επειδή μπορεί στην αρχή να προβάλλονταν οι δύο αντιπαρατιθέμενες πλευρές ως οι μοναδικοί πρωταγωνιστές των αιματηρών συγκρούσεων, αλλά πλέον σήμερα είναι ξεκάθαρο γεγονός και όχι μόνο εικασία η στρατιωτική ανάμειξη, κυρίως των Ρουάντας και Ουγκάντας, αλλά και της κυβέρνησης της Αγκόλας με το πλευρό των ανταρτών και των Αγκολιανών ανταρτών της ΟΥΝΙΤΑ και ξένων μισθοφόρων (Γάλλοι, Σέρβοι κλπ) στο πλευρό των δυνάμεων του Μομπούτου.

Μαρτυρίες για την ανάμειξη της Αγκόλας προσφέρθηκαν διά του πρακτορείου "Ασοσιέιτεντ Πρες" το οποίο επικαλέστηκε πληροφορίες "ανώνυμου Αμερικανού αδαμαντωρύχου που, όπως δήλωσε, είχε αναμειχθεί στις πολεμικές επιχειρήσεις των Ζαϊρινών ανταρτών". Αυτή η πηγή είπε στο πρακτορείο ότι από τις αρχές του μήνα στρατεύματα της Αγκόλα "βοηθούν" ανοιχτά πλέον το έργο των ανταρτών στη μεθόριο των δύο χωρών, το οποίο πλέον έχει ως κύριο στόχο την κατάληψη της πρωτεύουσας Κινσάσα. "Τανκς, αντιαρματικά πυροβόλα και χιλιάδες στρατιώτες από την Αγκόλα πέρασαν στην περιοχή Τσχικάπα από την Αγκόλα, βοηθώντας τους αντάρτες" είπε ο Αμερικανός, που αρνήθηκε να δώσει στοιχεία της ταυτότητάς του στο ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Η ανάμειξη της Αγκόλας στον πόλεμο του Ζαϊρ επιβεβαιώνεται από τα συχνά ταξίδια του Καμπίλα στην πρωτεύουσα της Αγκόλας, Λουάντα, αλλά και από το γεγονός ότι οι πλέον έμπιστοι σωματοφύλακες του ηγέτη των ανταρτών είναι μόνον από την Αγκόλα... Η απάντηση στην ερώτηση γιατί ο Καμπίλα έχει στραφεί πλέον κυρίως προς την Αγκόλα, μοιάζει να είναι η ακόλουθη: οι σκληρές μάχες δε γίνονται μόνον μεταξύ των ανδρών του και των στρατιωτών του Μομπούτου αλλά και εντός της δικής του οργάνωσης! Ενώ φαίνεται πως απομένει ελάχιστος χρόνος μέχρι την ολοκληρωτική κατάκτηση της Κινσάσα από τους αντάρτες, στην οργάνωσή τους έχουν ξεσπάσει από τώρα σημαντικά προβλήματα ανάμεσα σε εκείνους που ανήκουν στη φυλή των Τούτσι και σε μη-Τούτσι Ζαϊρινούς που έχουν εκπαιδευτεί ή υποστηρίζονται από την Αγκόλα. Για κάποιους αδιευκρίνιστους, προς το παρόν, λόγους, ο Καμπίλα (που ανήκει στην αφρικανική φυλή "Λούμπα") φοβάται πως οι Τούτσι (είτε του Ζαϊρ, είτε των γειτονικών χωρών), που έχουν αποκτήσει σημαντική δύναμη από το περασμένο φθινόπωρο, καθώς συνέβαλαν αποφασιστικά στις εδαφικές κατακτήσεις, κυνηγούν το... κεφάλι του! Γι' αυτό και πηγές της κυβέρνησης Κλίντον, που βρίσκονται συχνά στο ζαϊρινό έδαφος, αποκλείουν το ενδεχόμενο να γίνει κάποτε ο Λόρεν Καμπίλα ηγέτης της νέας κυβέρνησης, με επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μεγάλες αντιδράσεις εντός της οργάνωσής του, με διόλου απίθανο αποτέλεσμα ακόμη και το διαμελισμό του Ζαϊρ.

Το τέλος της "εποχής Μομπούτου" στο Ζαϊρ θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές εξελίξεις, όπως να αλλάξει η χώρα όνομα και πρωτεύουσα, αλλά και να συσφίξει τους δεσμούς του με τις ΗΠΑ σε βάρος της γαλλόφωνης Ευρώπης, υποστηρίζει στο τελευταίο του τεύχος το γνωστό διεθνές περιοδικό ΝΙΟΥΣΓΟΥΙΚ.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το εβδομαδιαίο περιοδικό, το Ζαϊρ, υπό την ηγεσία του Λόρεν Ντεζιρέ Καμπίλα, θα μπορούσε να γίνει το "Κονγκό - Ζαϊρ" και να μεταφέρει την πρωτεύουσά του από την Κινσάσα στην Κανάνγκα, μια πόλη στο κεντρικό και νότιο τμήμα του Ζαϊρ, που διαθέτει σιδηροδρομική γραμμή, η οποία έχει κατασκευαστεί από τη Νότια Αφρική. Εξάλλου, η αγγλική γλώσσα θα μπορούσε να γίνει επίσημη γλώσσα με τη γαλλική και ο σχηματισμός και η οργάνωση των δυνάμεων της τάξης θα είχε ως πηγή έμπνευσης τις ΗΠΑ, προσθέτει το περιοδικό. Αλλωστε, ο Μπέγια Μουλούμπα (γενικός γραμματέας της "Συμμαχίας Δημοκρατικών Δυνάμεων") ήταν αυτός που είχε δηλώσει πριν λίγες μέρες ότι "αφού έχουμε στη διάθεσή μας το αμερικανικό σύστημα, δε θα χάσουμε χρόνο προσπαθώντας να εφεύρουμε το δικό μας"!

Αυτά, όσον αφορούν στις κατ' όνομα αλλαγές που δρομολογούνται στο Ζαϊρ. Εάν, επιτέλους, απομακρυνθεί (όχι εύκολα πιστεύουμε...) ο Μομπούτου από την ενεργό δράση, ποιος θα ηγηθεί της περίφημης "μεταβατικής" κυβέρνησης που σχεδιάζεται να συγκροτηθεί μετά τη διευθέτηση της κρίσης; Τα σενάρια λένε πως εάν τελικά διεξαχθούν εκλογές στο Ζαϊρ, πρωθυπουργός θα τεθεί ο δημοφιλής πολιτικός και "προστατευόμενος" των ΗΠΑ, Ετιέν Τσισεκέντι. Ο Καμπίλα, κατά πάσα πιθανότητα και σύμφωνα τουλάχιστον με όσα έχει δηλώσει στο παρελθόν, θα ηγηθεί πρώτα μίας μεταβατικής κυβέρνησης και μετά προτίθεται να περιορίσει τις εξουσίες του μέχρι την ανάληψη του χαρτοφυλακίου του υπουργείου Αμυνας. Βεβαίως, όλα αυτά θα μπορούσαν να ανατραπούν εάν τα σημερινά "ενεργά" συμφέροντα της Ουάσιγκτον αλλάξουν - για χίλιους δυο λόγους - προσανατολισμό...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ