Εντός των ορίων των τριών ΟΕΔΑ, που προβλέπονται, θα λειτουργήσουν εργοστάσια μηχανικής ανακύκλωσης και χώροι υγειονομικής ταφής των υπολειμμάτων τους. Η λειτουργία των εργοστασίων μηχανικής ανακύκλωσης στοχεύει στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων που κατευθύνονται για τελική διάθεση, δηλαδή για υγειονομική ταφή, τον περιορισμό της επικινδυνότητάς τους και τη μεγιστοποίηση των ανακυκλούμενων προϊόντων. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μέθοδο της ανάκτησης, που περιλαμβάνει όλες τις μεθόδους αξιοποίησης των απορριμμάτων, ακόμη και ορισμένες περιπτώσεις υγειονομικής ταφής, καθώς και η διαλογή στην πηγή. Με την τρέχουσα έννοια του όρου ανάκτηση, εννοούμε το μηχανικό διαχωρισμό και την ανάκτηση εμπορεύσιμων - ως πρώτη ύλη - υλικών από τα απορρίμματα.

Στο διεθνή χώρο συναντάμε πολλά συστήματα μηχανικού διαχωρισμού, που σημαίνει ότι κανένα μέχρι στιγμής δεν έχει αποδείξει τέτοια πλεονεκτήματα ώστε να επιβληθεί έναντι των άλλων και να κυριαρχήσει. Η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει πως πριν την οριστική επιλογή - απόφαση του συστήματος μηχανικού διαχωρισμού, πρέπει να παρεμβάλλεται η λειτουργία μιας εγκατάστασης - πιλότου, που θα αναδείξει μια σειρά τεχνικών προβλημάτων, ώστε να μην εμφανιστούν στη μεγάλη μονάδα.

Το μέρος του προγράμματος του ΕΣΔΚΝΑ που αφορά στη μηχανική ανακύκλωση 3.500 τόνων αστικών απορριμμάτων την ημέρα και την τελική διάθεση των υπολειμμάτων της κοστολογείται - τιμές 1995 - σε 60 δισεκατομμύρια δραχμές, από τα οποία τα 35 δισεκατομμύρια αναφέρονται στα τρία εργοστάσια μηχανικής ανακύκλωσης και τα 25 δισεκατομμύρια στους τρεις χώρους τελικής διάθεσης των υπολειμμάτων τους (συνολικά 800 τόνοι την ημέρα), με προοπτική λειτουργίας επί 20-25 χρόνια.

Για το εργοστάσιο στα Λιόσια ο ενδεικτικός προϋπολογισμός του έργου είναι 10 δισεκατομμύρια δραχμές. Το έργο έχει ήδη δημοπρατηθεί (προκήρυξη για υποβολή αιτήσεων συμμετοχής), έχει ολοκληρωθεί η προεπιλογή (προεπιλέχθηκαν 7 κοινοπραξίες) και επίκειται η αποστολή της πρόσκλησης για την υποβολή των τεχνικοοικονομικών προσφορών.

Το εργοστάσιο θα ανακτά κατ' ελάχιστο τα υλικά: Σιδηρούχα μέταλλα, εδαφοβελτιωτικό υλικό (κόμποστ) και καύσιμο υλικό (μείγμα χαρτιού - πλαστικού, ονομαζόμενο RDF) με τη μορφή μικρών κυλίνδρων (pellets) ή μπρικετών κατάλληλων για χρήση στις τσιμεντοβιομηχανίες ως μερικό υποκατάστατο κάρβουνου.

Τα υπολείμματα του εργοστασίου, σε μεγάλο βαθμό αδρανή υλικά, εκτιμούνται στο 25%-30% κατά βάρος της αρχικής τροφοδοσίας του, δηλαδή σε 350 τόνους τη μέρα και θα διατίθενται στον παρακείμενο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων. Να σημειώσουμε ότι το RDF αποτελεί μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μερικό υποκατάστατο της καρβουνόσκονης, στις τσιμεντοβιομηχανίες, χωρίς περιβαλλοντικά προβλήματα. Ολα τα συστήματα μηχανικού διαχωρισμού περιλαμβάνουν τέσσερις βασικές διεργασίες: Σχίσιμο σάκων και τεμαχισμό, κοσκίνισμα, μαγνητικό διαχωρισμό, διαχωρισμό με βάση το ειδικό βάρος. Οι διεργασίες αυτές, μαζί και άλλες λειτουργίες μιας μονάδας, καθώς και η αλληλεπίδρασή τους αποτυπώνονται πάντα σ' ένα διάγραμμα ροής της μονάδας, που είναι απαραίτητο για την πλήρη κατανόηση της όλης διαδικασίας παραγωγής.

Ο ΕΣΔΚΝΑ, που έχει και τον προγραμματισμό και λειτουργία της μονάδας, στο συνολικό μηχανικό διαχωρισμό, έχει παρεμβάλει μια φάση χειρωνακτικής διαλογής του διαχωρισμού, προκειμένου να εκτιμηθεί η αποδοτικότητά της στις ελληνικές συνθήκες και η συμβολή της στη βελτίωση της ποιότητας των μηχανικά ανακτώμενων υλικών.