"Πρέπει να μιλήσουμε με τους όρους του σήμερα. Να αποδεχτούμε τις προκλήσεις αλλά όχι να υποταχθούμε στα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί. Να διαμορφώσουμε τις συνθήκες για μια μεταρρύθμιση με σχέδιο και να οδηγηθούμε σε μια κοινωνία που θα έχει ισότητα, θα έχει δικαιοσύνη, θα έχει αλληλεγγύη, θα στηρίζεται στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτές είναι οι αρχές της Αριστεράς σήμερα και πάνω σε αυτές τις αρχές μπορούν να συνεργάζονται και τα κόμματα, αλλά για μένα πιο πολύ σημαντικό είναι να συνεργάζονται οι κοινωνικές δυνάμεις. Κάποτε η Αριστερά στην Ελλάδα θα πρέπει να εκφραστεί με ένα ενιαίο ρεύμα ιδεών, σκέψης και δράσης και αυτήν τη μετεξέλιξη αργά ή γρήγορα μπορούμε να την εγγυηθούμε".

Χ. Πρωτόπαππας ("Το Βήμα" 24/3/96).

- Αν στο Σχέδιο Προγράμματος η ΚΕ δε διατύπωνε με σαφήνεια ότι ο στρατηγικός στόχος του Κόμματος είναι η επανάσταση και ο σοσιαλισμός.

- Αν δεν ήταν ξεκάθαρο ότι η επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού και μόνον αυτή θα εξαφανίσει την εκμετάλλευση των εργαζομένων και θα εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της χώρας.

- Αν θεωρούσαμε ότι αρχές και αξίες όπως η ισότητα, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη, και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια μπορούν να διασφαλιστούν μέσα από μεταρρυθμίσεις και αλλαγές του υπάρχοντος συστήματος.

Τότε, χωρίς καμιά αμφιβολία, το απόσπασμα της εισαγωγής αυτού του άρθρου θα μπορούσε να είναι μια σημαντική παράγραφος του Σχεδίου Προγράμματος.

Το ίδιο κατά τη γνώμη μου θα ίσχυε αν, υποκύπτοντας κάτω από το βάρος των σημερινών αρνητικών συσχετισμών και δύσκολων συνθηκών, τοποθετούσαμε την επανάσταση και το σοσιαλισμό στο χρονοντούλαπο του μέλλοντος ανοίγοντας ταυτόχρονα στο παρόν συζήτηση για πολιτικές συνεργασίες.

Ολόκληρη η περίοδος της μεταπολίτευσης βασίστηκε κατά τη γνώμη μου:

- Στη στρατηγική που χάραξε ο Κ. Καραμανλής και η ΝΔ, και

- Στην τακτική που ακολούθησε ο Α. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ.

Την ίδια περίοδο χαρακτηριστικό στοιχείο της οποίας ήταν το σαφές, αριστερό, ιδεολογικό - πολιτικό κλίμα - κυρίαρχο τουλάχιστον μέχρι το 1985 - και έως την τελευταία διάσπαση, το κόμμα ακολούθησε:

- Την πολιτική γραμμή συνεργασιών των αόριστων και συγκεχυμένων προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων.

- Την πολιτική εναλλακτικών λύσεων και προτάσεων διεξόδου.

- Τη λογική της διάρρηξης του δικομματισμού και της συμμετοχής του Κόμματος, ως εγγύηση προοδευτισμού, σε συμμαχικές κυβερνήσεις.

Ετσι, νομίζαμε ότι μπορούμε να συσπειρώνουμε τον κόσμο και να αποκαλύπτουμε ταυτόχρονα τον αντιλαϊκό χαρακτήρα της πολιτικής εκείνων που δε συμφωνούσαν με αυτή την παραδοσιακά, ενωτική, προοδευτική προσέγγιση.

Αυτή η πολιτική είχε αποτελέσματα, τα κυριότερα των οποίων είναι ότι ακολουθώντας την, αφ' ενός, οδηγηθήκαμε σε σοβαρές υποχωρήσεις σημαντικών πολιτικών και ιδεολογικών μας θέσεων, αφ' ετέρου, αντί να τραβήξουμε μαζί μας τον προοδευτικό κόσμο του ΠΑΣΟΚ, προσφέραμε εκατόμβες συνειδήσεων συντρόφων και προοδευτικών ανθρώπων ή στο ρεύμα της σοσιαλδημοκρατίας ή στην αποστροφή για την πολιτική και το Κόμμα.

Μετά το 14ο Συνέδριο η πολιτική γραμμή που ακολουθήθηκε από το Κόμμα συμπυκνώθηκε στο σύνθημα "πέντε κόμματα, δύο πολιτικές", όχι γιατί αγνοήθηκαν διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες ανάμεσα στις άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά γιατί με εκλαϊκευτικό τρόπο είναι ανάγκη να αναδεικνύουμε τις δύο μεγάλες και ασυμβίβαστες μεταξύ τους πολιτικο - ιδεολογικές φιλοσοφίες που διαπερνούν όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.

Αυτή που υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και εκείνη που υπηρετεί τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Κριτήριο για την πολιτική αλλά και για την ίδια τη ζωή δεν είναι μόνο οι προθέσεις, ούτε μόνο οι ιδεολογικές αναζητήσεις, ούτε πολύ περισσότερο οι λεκτικές διατυπώσεις στόχων και θέσεων.

Το κριτήριο της πολιτικής είναι πάνω από όλα η πράξη και τα αποτελέσματά της.

Με αυτή την έννοια το σύνθημα "πέντε κόμματα, δύο πολιτικές", σωστά εξέφραζε την κορυφαία διαφορά - και όχι μόνο αυτή - του ΚΚΕ από τα άλλα κόμματα, που δεν είναι άλλη από την ίδια τη στρατηγική μας επιδίωξη.

Η θετική πολιτική στροφή που πραγματοποίησε το Κόμμα μετά το 14ο Συνέδριο οδηγείται σήμερα σε ακύρωση από εκείνους που θέτουν ξανά ζήτημα συνεργασιών με την πολιτική ηγεσία της σοσιαλδημοκρατίας σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Η άποψη αυτή με σαφήνεια και θάρρος διατυπώθηκε στον προσυνεδριακό διάλογο από τον ΜΗΤΣΟ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟ, μέλος του ΠΓ.

Ακολουθώντας το παράδειγμά του, νομίζω ότι το ίδιο πρέπει να πράξουν - αν υπάρχουν - όσα στελέχη του ΠΓ και της ΚΕ συγκλίνουν σε τέτοιες ή παρεμφερείς απόψεις. Για τα ζητήματα που έχουν τεθεί σε συζήτηση, την άποψή τους πρέπει να διατυπώσουν και εκείνοι που φέρονται να διαφωνούν ριζικά με τις πολιτικές απόψεις του ΜΗΤΣΟΥ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ, αλλά η στάση και οι πράξεις τους σε σοβαρά ζητήματα δεν οδηγούν απαραίτητα σε τέτοιο συμπέρασμα.

Η δύναμη της αδράνειας στο Κόμμα δεν είναι φαινόμενο προς αξιοποίηση, πολύ περισσότερο δεν είναι πολιτικό επιχείρημα.

Χρειάζεται να ξαναδούμε τη σχέση μας και την τακτική μας προς τη βάση της σοσιαλδημοκρατίας;

Αν λοιπόν, είχε καταργηθεί είτε στα χαρτιά, είτε στην πράξη, το σύνθημα "πέντε κόμματα, δύο πολιτικές", το παραπάνω ερώτημα, πού θα οδηγούσε την πολιτική και τις θέσεις του Κόμματος;

- Ισως, διαφυλάσσαμε "πλήρως" (;) την αυτοτέλειά μας, ΑΛΛΑ θα συμμετείχαμε σε κοινά ψηφοδέλτια με τις άλλες παρατάξεις κατά βούληση.

- Ισως, διατηρούσαμε στο "ακέραιο" (;) την αντίθεσή μας στην κοινωνική συναίνεση και την ταξική συνεργασία, ΑΛΛΑ θα υπογράφαμε δίπλα - δίπλα με την ΠΑΣΚΕ, τη ΓΣΣΕ, σεβόμενοι τους θεσμούς!!!

- Ισως, υψώναμε ψηλά το ανάστημά μας απέναντι στον εθνικισμό και τον πόλεμο, ΑΛΛΑ θα συμμετείχαμε στα εθνικιστικά συλλαλητήρια.

- Ισως, παλεύαμε ενάντια στις συνέπειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ΑΛΛΑ δε θα βάζαμε ζήτημα αποδέσμευσης από αυτήν.

- Τέλος, θα ανήγαμε σε στρατηγικό μας στόχο όχι την επανάσταση και το σοσιαλισμό, αλλά τη συγκρότηση του αντιιμπεριαλιστικού - αντιμονοπωλιακού - δημοκρατικού μετώπου και την κυβέρνηση.

Με τέτοια πορεία βεβαίως, το "μονόχνοτο" σύνθημα "πέντε κόμματα δύο πολιτικές" θα μας ήταν άχρηστο και σε γενικές γραμμές την πολιτική μας πολύ καλύτερα θα συμπύκνωνε η γνωστή λαϊκή παροιμία "Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα".

Η πολιτική των συνεργασιών κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, στόχους, αρχές και πλαίσιο, είναι γενικά σωστή πολιτική.

Ο δρόμος, όμως, για να απεγκλωβιστεί η κοινωνική βάση της σοσιαλδημοκρατίας από συγχύσεις και διλήμματα είναι εκείνος της απόρριψης της πολιτικής συνεργασίας με την ηγεσία της.

Είναι λάθος στο όνομα του κινδύνου της απομόνωσης από την εργατική τάξη να θεωρούμε ότι κάνοντας πολιτικές συνεργασίες με άλλα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα - παραφυάδες ή προϊόντα τους - θα λύσουμε το πρόβλημα της συγκέντρωσης δυνάμεων προς όφελός μας.

Και η διεθνής και η ελληνική εμπειρία, σύγχρονη και παλιότερη, δείχνει ότι τέτοια συμμαχικά - κυβερνητικά παιχνίδια με τη σοσιαλδημοκρατία, βλάπτουν σοβαρά την υγεία του χαρακτήρα των κομμουνιστικών κομμάτων που τα πραγματοποιούν.

Στο Σχέδιο Προγράμματος γίνεται σαφές ότι ο στρατηγικός στόχος του Κόμματος είναι η επαναστατική ρήξη με τον καπιταλισμό και η εγκαθίδρυση του σοσιαλιστικού συστήματος στη χώρα μας.

Ζητήματα που προκαλούν σοβαρές αμφισβητήσεις και εξ αντικειμένου θέτουν ζήτημα ανατροπής, της μετά το 14ο Συνέδριο πολιτικής γραμμής του Κόμματος, είναι εκείνα που αφορούν την τακτική που θα ακολουθήσουμε για να πετύχουμε τη στρατηγική μας επιδίωξη και έχουν σχέση με το αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό - δημοκρατικό μέτωπο και την κυβέρνηση.

Σε αυτά τα δύο σημεία είναι ανάγκη να επικεντρωθεί η προσοχή όλων.

Κατά τη γνώμη μου:

1. Η προώθηση κοινωνικών συμμαχιών χρειάζεται να είναι το κύριο καθήκον για το Κόμμα. Πρέπει όμως να γίνεται χωρίς αυταπάτες, τουλάχιστον για το πού μπορεί να φτάσουν αυτές.

2. Οι κοινωνικές συμμαχίες δεν οδηγούν πάντα σε εμφάνιση πολιτικών δυνάμεων με αντιιμπεριαλιστικό χαρακτήρα, κατά συνέπεια πολιτική έκφραση των κοινωνικών συμμαχιών μπορεί και να μην υπάρξει, άρα μπορεί και να μη βρεθούν πολιτικοί σύμμαχοι.

3. Οι πολιτικές συμμαχίες που αφορούν την επανάσταση και το σοσιαλισμό πρέπει να γίνονται με κριτήριο τον ίδιο το σοσιαλισμό.

Τα αντιιμπεριαλιστικά - αντιμονοπωλιακά χαρακτηριστικά δηλώνουν αντίθεση, και όταν πραγματικά υπάρχουν είναι αδύνατα για να διασφαλίσουν πλήρως τέτοια κρίσιμη πολιτικο - κοινωνική συμμαχία.

4. Η ρήξη με τον καπιταλισμό δεν υπάρχει λόγος να συνδέεται με την ανάδειξη κυβερνητικής συνύπαρξης με το αστικό κράτος.

Είναι ουσιώδης η διάκριση επαναστατικής και κυβερνητικής εξουσίας. Είναι σφάλμα στη θέση της επαναστατικής αλλαγής του καπιταλισμού να μπαίνει η κυβερνητική αλλαγή στον καπιταλισμό.

Η ιστορία δε γράφεται με αφαιρέσεις ούτε με χρησιμοποίηση συμπερασμάτων κατ' επιλογήν.

Χρειάζεται πίστη στις δυνάμεις και τις δυνατότητες του λαϊκού κινήματος, ιδιαίτερα από εκείνους που ηγήθηκαν ή ηγούνται σε αυτό.

Δεν έχουμε το δικαίωμα να συμφιλιωθούμε με το σήμερα.

Η επανάσταση είναι ένας πολύ σκληρός πόλεμος, που θα πραγματοποιηθεί κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες και με ταχείς ρυθμούς.

Δεν είναι ούτε όνειρο, ούτε φαντασίωση και δεν ανήκει στην επόμενη ζωή, ανήκει στην ίδια τη ζωή και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε, ούτε οι "κάτω", ούτε οι "πάνω", ούτε η ΚΕ.

ΖΩΗ ΛΑΖΑΝΗ

Αχτίδα Α' Αθήνας.