ΑΓΚΥΡΑ.-

"Αδειασε" την Τσιλέρ, κράτησε την κυβερνητική εντολή και μετέστρεψε με δραματικό τρόπο τη ροή των τουρκικών πολιτικών εξελίξεων, χωρίς κανείς να το περιμένει: η χτεσινή παραίτησή του - πρώην, πια - πρωθυπουργού της Τουρκίας, Μεσούτ Γιλμάζ,ως πολιτικός ελιγμός, δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από εκείνους που περιγράφει στον "Ηγεμόνα" του ο Νικολό Μακιαβέλι.

Ο Γιλμάζ φέρεται ότι αποφάσισε να παραιτηθεί προχτές βράδυ, μετά από απανωτές συσκέψεις με συνεργάτες του, για δύο λόγους: Πρώτον, για να αποφύγει την υπερψήφιση της πρότασης μομφής - η οποία θεωρούνταν βέβαιη - το ερχόμενο Σάββατο στο Κοινοβούλιο, άρα και την ταπείνωση του ιδίου και της κυβέρνησής του. Δεύτερον, για να κρατήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων στη σκακιέρα των τελευταίων βδομάδων: ο "πιο ταλαντούχος πολιτικός της Τουρκίας" (όπως είχε χαρακτηρίσει τον Γιλμάζ μεγάλη γερμανική εφημερίδα) πιθανότατα θα αναζητήσει τώρα νέα συμμαχία, ικανή να τον ξαναφέρει στην κυβέρνηση, είτε θα προκηρύξει νέες εκλογές. Εχει αυτή τη δυνατότητα, αφού εκμεταλλεύτηκε άριστα τους θεσμούς και τις διαμορφωμένες συνθήκες. Η επίσημη αιτιολογία του Γιλμάζ για την παραίτηση που υπέβαλε στον Πρόεδρο της χώρας, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ,ήταν η ακύρωση της ψήφου εμπιστοσύνης που έλαβε η κυβέρνηση τον περασμένο Μάρτη.

Από χτες ο Γιλμάζ συζητά με πολιτικούς αρχηγούς προς αναζήτηση συμμάχων. Πρώτη επαφή του, με τον Ντενίζ Μπαϊκάλ, αρχηγό του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος - ο οποίος μάλλον θα προτιμούσε σύμπραξη με την Τσιλέρ. Δεύτερη, με τον Μπουλέντ Ετσεβίτ, αρχηγό του Κόμματος Δημοκρατικής Αριστεράς.

Η Τανσού Τσιλέρ δείχνει να επιχαίρει, με δηλώσεις για τον Γιλμάζ του τύπου "του δώσαμε τη θέση του πρωθυπουργού, αλλά δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα", αλλά δεν αγνοεί το αβέβαιον του πολιτικού της μέλλοντος. Η ήττα του Κόμματος Ορθού Δρόμου στις δημοτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής καταδεικνύει πτώση της δημοτικότητάς της, περιθώριο νέας συμμαχίας με τον Γιλμάζ κατά την ίδια "αποκλείεται" και η κυοφορούμενη συμμαχία της με τους ισλαμιστές του Νετσμεντίν Ερμπακάν είναι από επισφαλής ως θνησιγενής. Εκτός των δυσμενών για το κόμμα της πολιτικών ισορροπιών, η ίδια αντιμετωπίζει τρεις έρευνες σε κοινοβουλευτικό επίπεδο για σκάνδαλα, που δεν αποκλείεται να καταλήξουν σε ποινικές δίκες και να οδηγήσουν σε πολιτική της εξόντωση. Στο εσωτερικό του κόμματός της, εξάλλου, υπάρχει ακόμη η μερίδα εκείνη των βουλευτών και πολιτικών παραγόντων που επιθυμούν διακαώς να την παραμερίσουν.

Ο μοναδικός ούτως ή άλλως κερδισμένος από την πτώση της κυβέρνησης είναι ο "δημιουργός" της κρίσης, Νετσμεντίν Ερμπακάν, ο οποίος μάλιστα ζήτησε χτες από τον Πρόεδρο, Σ. Ντεμιρέλ, την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Ο ηγέτης του Κόμματος Ευημερίας (Ρεφάχ), ο άνθρωπος που με την αντιπολιτευτική του τακτική και στρατηγική διέλυσε τον κυβερνητικό συνασπισμό πριν καλά καλά κλείσει τρεις μήνες ζωής, κρατά στα χέρια του το κλειδί των εξελίξεων. Η κοινοβουλευτική του ισχύς (158 έδρες) και η δυναμική του Ρεφάχ ακόμη κι αν υπάρξουν νέες εκλογές, τον καθιστούν (θεωρητικά τουλάχιστον, αφού την προηγούμενη φορά το στρατιωτικό πλέγμα πίεσε και πέτυχε τον αποκλεισμό του από την εξουσία) ρυθμιστικό παράγοντα...

Σήμερα, ο Πρόεδρος Ντεμιρέλ θα συναντηθεί με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς, προκειμένου να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις. Είναι όμως αμφίβολο αν θα προκύψει κάτι από αυτές τις επαφές.

Η αμερικανική βουλή των αντιπροσώπων υπερψήφισε χτες πρόταση να εμποδιστεί η χορήγηση εξωτερικής βοήθειας από τις ΗΠΑ στην Τουρκία, αν η δεύτερη εξακολουθήσει να εμποδίζει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Αρμενία. Μετά την εξέλιξη αυτή, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Μπιλ Κλίντον, δεν έχει νομικό έρεισμα να καταστρατηγήσει το νόμο που είναι γνωστός ως "Διάδρομος Ανθρωπιστική Βοήθειας", όπως έκανε τον περασμένο μήνα.