- Εσείς τι επαγγέλλεστε κύριε;

- Είμαι σύμβουλος διαχείρισης κοινοτικών προγραμμάτων.

Οι εταιρίες συμβούλων διαχείρισης ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια μετά τη βροχή στη χώρα μας. Και παρά το μικρό της ηλικίας τους - είναι σχετικά νέο φρούτο στο χώρο των επιχειρήσεων - έχουν ήδη προλάβει να γράψουν τη δική τους ιστορία. Μια ιστορία πάθους, έρωτα, ιδιωτικοποιήσεων και δισεκατομμυρίων... Και δε θα μπορούσε να ήταν και διαφορετικά, αφού το κύριο χαρακτηριστικό των εταιριών αυτών, είναι οι στενές, στενότατες σχέσεις τους, με τον κρατικό τομέα, τον οποίο προσπαθούν να υποκαταστήσουν, μέσω της ανάληψης ζωτικών του δραστηριοτήτων. Πρόκειται, δηλαδή, για εταιρίες - δημιουργήματα των πολιτικών ιδιωτικοποίησης επιχειρήσεων και λειτουργιών της δημοσίας διοίκησης, που άρχισαν να εφαρμόζουν από τις αρχές της δεκαετίας του '80 οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στη χώρας μας.

Υποτίθεται ότι οι εταιρίες συμβούλων, στόχο έχουν να βοηθήσουν τον "ανήμπορο" δημόσιο τομέα να διεκπεραιώσει το έργο του, σε ό,τι αφορά τα κοινοτικά προγράμματα. Φυσικά, με το αζημίωτο. Το θέμα είναι ότι η υποτιθέμενη βοήθεια που προσφέρουν στην υλοποίηση των κοινοτικών προγραμμάτων αμφισβητείται εντονότατα, αφού η μέχρι σήμερα εμπειρία υλοποίησης του Α και του Β Πακέτου Ντελόρ, κάθε άλλο παρά για την αποτελεσματικότητά τους πείθει. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, σε μια εποχή μάλιστα, όπου κυριαρχεί η αντίληψη ότι ο περιορισμός του δημόσιου τομέα και οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν λύση για το ξεπέρασμα της κρίσης και την οικονομική ανάπτυξη.

Αν την αντίληψη αυτή τη μεταφέρουμε στο χώρο των εταιριών συμβούλων διαχείρισης, οι θιασώτες των ιδιωτικοποιήσεων μάλλον θα διαψευστούν, μια και ο συγκεκριμένος χώρος όχι μόνο δεν προσφέρεται για την αποκόμιση θετικών συμπερασμάτων, αλλά η μέχρι σήμερα λειτουργία τους παραπέμπει ευθέως στα ονομαζόμενα "διαπλεκόμενα συμφέροντα" πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Τι συνεπάγεται, γενικότερα, τώρα για το δημόσιο η πολιτική εκχώρησης αρμοδιοτήτων στις συγκεκριμένες εταιρίες συμβούλων; Αυτό κατά πρώτον σημαίνει ότι το ίδιο το δημόσιο καθίσταται ατροφικό, καθώς δεν ασκεί πλέον επιτελικό ρόλο, αλλά περιορίζεται σε θέματα διεκπεραίωσης.

Ως παράδειγμα αναφέρουμε ότι οι αρμοδιότητες έγκρισης των ιδιωτικών επενδύσεων, την ευθύνη των οποίων είχε μέχρι πρόσφατα η αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου, έχει μεταφερθεί ουσιαστικά στον ιδιωτικό τομέα. Για να δημιουργηθεί έτσι το οξύμωρο σχήμα, ιδιώτες να εγκρίνουν επενδυτικά σχέδια ιδιωτών... Ουσιαστικά σήμερα ολόκληρο το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης ύψους 7,5 τρισ. δραχμών, ελέγχεται από τις ιδιωτικές αυτές εταιρίες με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Οι τελευταίες δεν αποκτούν μόνο μια τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία από τη διαχείριση των διαφόρων προγραμμάτων, αλλά - το κυριότερο - υποκαθιστούν το κράτος στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής, μέσω της διαχείρισης του δημόσιου χρήματος.

Ουσιαστικά δηλαδή, ο κάθε υπουργός της σημερινής κυβέρνησης, είναι υποχείριο των εταιριών αυτών, οι οποίες τον καθοδηγούν, μέσω των προτάσεων που υποβάλουν κατά καιρούς για την πορεία των έργων. Η κρατικομονοπωλιακή ρύθμιση, η διαπλοκή των σχέσεων μονοπωλίων και κράτους, γίνεται πιο σφιχτή μέσω της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων, οι ρόλοι "κρατικών λειτουργών" και ιδιωτών επιχειρηματιών γίνονται πιο συγκεχυμένοι.

Και η διαπλοκή αυτή είναι εμφανής στον τρόπο, με τον οποίο λειτουργούν οι ιδιωτικές αυτές εταιρίες στις σχέσεις τους με το κράτος. Και η σχέση αυτή έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε η ιδιότητα του πολιτικού και η ιδιότητα του επιχειρηματία να συνυπάρχουν στο ίδιο και το αυτό πρόσωπο. Στελέχη υπουργείων, τα οποία είχαν σημαίνοντα ρόλο στην κατάρτιση των προγραμμάτων του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, μεταπηδούν στον ιδιωτικό τομέα, όπου σαν επικεφαλής πλέον των ιδιωτικών αυτών γραφείων "χτυπούν" κοινοτικά έργα. Η, αντίθετα, στελέχη των ιδιωτικών αυτών εταιριών, επιστρατεύονται και αναλαμβάνουν δημόσιες θέσεις στα νευραλγικά μάλιστα πόστα των κοινοτικών προγραμμάτων.

Ακούγεται ευρέως ότι τα περίφημα γραφεία συμβούλων διαχείρισης, τα οποία αναλαμβάνουν κοινοτικά προγράμματα, είναι αποκλειστική απόθεση ενός κυκλώματος πολύκροτων επιχειρηματιών και πολιτικών παραγόντων, οι οποίοι έχουν συμφωνήσει στους κανόνες του παιχνιδιού και έχουν μοιράσει την πίτα της αγοράς μεταξύ τους.

Επίσημα, βέβαια, όλα συντελούνται σύμφωνα με το γράμμα του νόμου.Το υπεύθυνο υπουργείο του σχετικού προγράμματος δημοσιεύει πρόσκληση ενδιαφέροντος για τη θέση συμβούλου διαχείρισης από τις ενδιαφερόμενες εταιρίες. Οι τελευταίες υποβάλλουν τις προσφορές τους, οι οποίες εξετάζονται από την επιτροπή που έχει δημιουργηθεί για το λόγο αυτό. Ολα μοιάζουν να είναι νομότυπα. Ομως, οι μυημένοι στην υπόθεση γνωρίζουν ότι οι περίφημες αυτές επιτροπές δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα μηχανισμό νομιμοποίησης αποφάσεων που έχουν ληφθεί στη σκιά των φώτων...

Οι γνώστες του κυκλώματος μπορούν επί παραδείγματι να καταλάβουν από τη σύνθεση της επιτροπής αξιολόγησης των προσφορών, ποια είναι και η επικρατέστερη εταιρία να αναλάβει σύμβουλος διαχείρισης. Και η κατάσταση είναι αρκετά σοβαρή, αν κάποτε αποδειχτούν σωστές οι καταγγελίες, οι οποίες εκτοξεύονται συνήθως από τις εταιρίες που αποκλείονται από την ανάληψη των έργων, ότι υψηλόβαθμα πολιτικά στελέχη του κρατικού μηχανισμού έχουν δικές τους εταιρίες και, εκμεταλλευόμενα τις θέσεις τους, "χτυπούν" και αναλαμβάνουν διάφορα έργα. Πρόκειται για εταιρίες, στα καταστατικά των οποίων φυσικά δε συμμετέχουν τα κυβερνητικά αυτά στελέχη, αλλά στενά συγγενικά τους πρόσωπα, ή στενοί συνεργάτες τους. Πρόκειται για καταγγελίες, οι οποίες περιορίζονται σε ένα στενό κύκλο ανθρώπων, μια και ο χώρος αυτός συνεχίζει να καλύπτεται από ένα ομιχλώδες πέπλο, δυσδιάκριτο για τον πολύ κόσμο.

Το μεγάλο όνομα μιας από τις εταιρίες αυτές λέγεται PLANET AE. Η εταιρία έχει μέχρι σήμερα αναλάβει (μέσω κοινοπραξιών) τα επιχειρησιακά προγράμματα του υπουργείου Βιομηχανίας και Παιδείας, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες "χτυπά" και τα προγράμματα του υπουργείου Τουρισμού και υπουργείου Εργασίας(συνεχιζόμενη κατάρτιση). Εχει αναλάβει επίσης σύμβουλος διαχείρισης του Περιφερειακού Προγράμματος Κ. Μακεδονίας, του μεγαλύτερου από τα 13 συνολικά ΠΕΠ της χώρας, καθώς και του προγράμματος της Εγνατίας Οδού με αμοιβή 1,2 δισ. δραχμές. Το σημαντικότερο, πάντως, είναι ότι το ύψος των κονδυλίων που διαχειρίζεται μετατρέπει την εταιρία αυτή σε παρακυβέρνηση, δίπλα στην επίσημη κυβέρνηση. Για να καταλάβουμε το μέγεθος των αρμοδιοτήτων της επισημαίνουμε ότι μόνο το κόστος του επιχειρησιακού προγράμματος της βιομηχανίας ανέρχεται στο 1 τρισ. δραχμές.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ