Εχω την αίσθηση ότι ο κρατικός προϋπολογισμός του 1997 θα είναι αυστηρός και θα δοθεί έμφαση στην περικοπή δαπανών ανέφερε προχτές ο πρόεδρος του ΣΕΒ, μετά τη συνάντηση που είχε με τον υπερυπουργό Γ. Παπαντωνίου, με θέμα τις θέσεις των βιομηχάνων ενόψει των προγραμματικών δηλώσεων του πρωθυπουργού.

Βέβαια, δε χρειαζόταν ο κύριος Στράτος να ενημερώσει τον ελληνικό λαό ότι ο προϋπολογισμός του 1997, θα είναι ένας ακόμη προϋπολογισμός σκληρής λιτότητας. Το είχε ανακοινώσει πριν μια βδομάδα περίπου ο ίδιος ο Γ. Παπαντωνίου. Η είδηση που προκύπτει από τις δηλώσεις Στράτου είναι οι διαβεβαιώσεις του Γ. Παπαντωνίου προς έναν κορυφαίο εκπρόσωπο του χρηματιστικού κεφαλαίου ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, θα συνεχίσει χωρίς ταλαντεύσεις τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, όπως αυτή πηγάζει από τους στόχους του "προγράμματος σύγκλισης".

Τα μηνύματα που έρχονται από το οικονομικό επιτελείο τις τελευταίες ημέρες είναι ότι η πορεία εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού του 1996 - ο οποίος λαμβάνεται ως βάση κατάρτισης του Κρατικού Προϋπολογισμού του 1997 - εξελίσσεται πολύ χειρότερα από παλαιότερες προβλέψεις.

• Η αύξηση των εσόδων τον Σεπτέμβρη κινήθηκε μεταξύ του 2% και του 5,5% (η τελευταία εκδοχή είναι του υπουργείου Οικονομικών), ενώ τα έσοδα το εννιάμηνο Γενάρη - Σεπτέμβρη κινήθηκαν - σύμφωνα πάντα με το υπουργείο Οικονομικών - με ρυθμό αύξησης 11,5% έναντι στόχου 14,5%. Αν και τους επόμενους τρεις μήνες του 1996 συνεχίσει η απόκλιση αυτή, τότε η υστέρηση εσόδων θα είναι μεγαλύτερη από τα 240 δισ. δραχμές που προέβλεπαν αρχικά, ενώ το επιπλέον έλλειμμα θα διαμορφωθεί τελικά σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα 300 δισ. δραχμές, που εκτιμούσε τον προηγούμενο μήνα το υπουργείο Οικονομικών. Σύμφωνα με τις ευνοϊκές αυτές εκτιμήσεις το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού του 1996 αναμενόταν να διαμορφωθεί στα 2,757 τρισ. δραχμές, έναντι 2,462 τρισ. δραχμές που προέβλεπε ο προϋπολογισμός.
• Ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβρη βρέθηκε στο 8,5%, ενώ δυσοίωνες είναι οι εξελίξεις και για τους επόμενους μήνες του 1996, καθώς αναμένεται άνοδος των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Αν, επομένως, ο πληθωρισμός κινηθεί στο τέλος του 1996 στα επίπεδα περίπου του 8,3% που εκτιμάται πλέον, τότε η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να καταβάλει στους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους τουλάχιστον 3,3% "διορθωτικό ποσό", δηλαδή τη διαφορά που προκύπτει από την εισοδηματική πολιτική (2,5+2,5%) και την εξέλιξη του επίσημου τιμαρίθμου. Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι το συνολικό κονδύλι μισθών - συντάξεων για το 1997 θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το 8% που προέβλεπαν αρχικά στο υπουργείο Οικονομικών. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει η εισοδηματική πολιτική του 1997 να προβλέπει μηδενικές αυξήσεις,όπως ακριβώς έκανε και η κυβέρνηση της ΝΔ το 1992, με το περίφημο πλέον 0 +0% που ο Κ. Μητσοτάκης παρουσίασε ως 14%!!

Μια άλλη παρενέργεια του υψηλού πληθωρισμού είναι ότι δεν επιτυγχάνεται και ο στόχος για μείωση του επιτοκίου των έντοκων γραμματίων του δημοσίου στο 11,5% στο τέλος του 1996, γεγονός που θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό, με μερικές δεκάδες δισ. δραχμές περισσότερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τις ευνοϊκότερες προϋποθέσεις οι τόκοι του δημοσίου χρέους για το 1997 είχαν προβλεφτεί 3,7 τρισ. δραχμές έναντι 3,5 τρισ. δραχμές το 1996.

Η εξέλιξη των μεγεθών αυτών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι παραδοχές για τη διαμόρφωση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 1997 εξελίσσονται χειρότερα από ό,τι αρχικά είχαν εκτιμήσει οι συντάκτες του νέου προϋπολογισμού. Και όσο μεγαλύτερες θα είναι οι αποκλείσεις τόσο περισσότερο σκληρά αντιλαϊκά μέτρα προτίθενται να πάρουν.

Διαρροές αντιλαϊκών σεναρίων

Την προηγούμενη βδομάδα είδαν το φως της δημοσιότητας πλήθος σεναρίων σχετικά με τα μέτρα που προτίθεται να λάβει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ώστε ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 1997 να είναι "ρεαλιστικός" και - κύρια - συμβατός με το "πρόγραμμα σύγκλισης". Σενάρια, κοινός παρονομαστής των οποίων ήταν ο αντιλαϊκός χαρακτήρας τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες του "Ρ", η κυβέρνηση προτίθεται να φέρει για ψήφιση νομοσχέδιο για τις φορολογικές απαλλαγές πολύ χειρότερο και από αυτό που παρουσίασε ο Τύπος την προηγούμενη Πέμπτη. Στόχος είναι, αναφέρουν οι πληροφορίες, και η περικοπή του αφορολόγητου των τόκων των στεγαστικών δανείων για πρώτη κατοικία, από ένα ύψος οικογενειακού εισοδήματος και πάνω. Κυβερνητικοί παράγοντες εκτιμούν ότι από τις περικοπές των φορολογικών απαλλαγών μπορούν να εισπράξουν το 1997 επιπλέον έσοδα με τη μορφή φόρων 150 δισ. δραχμών.

Σύμφωνα, επίσης, με δημοσίευμα του "Ρ" το ΥΠΕΧΩΔΕ προωθεί την επιβολή προστίμων για τα αυθαίρετα κτίσματα μέσα στο 1997 με την προσδοκία να εισπράξει 200 δισ. δραχμές, ενώ προωθούν και οδικό φόρο για καταστήματα που βρίσκονται κοντά σε κεντρικές οδικές αρτηρίες. Σίγουρο είναι επίσης ότι το 1997 θα υπάρξουν και νέες αυξήσεις στους Ειδικούς Φόρους σε ποτά, τσιγάρα, πετρελαιοειδή, όπως βέβαια και στα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Οσοι φορολογούνται με τα "αντικειμενικά" κριτήρια, θα πρέπει το νέο χρόνο να βάλουν περισσότερο βαθιά το χέρι στην τσέπη, μια και το 1996 αυξήθηκαν σημαντικά τόσο η επαγγελματική αμοιβή, όσο και οι αντικειμενικές τιμές των ακινήτων. Αν και υπήρξε χλιαρή κυβερνητική διάψευση θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι το 1997 θα ανακοινωθεί και νέα ρύθμιση για τις εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις της περιόδου 1993 - 1995, με στόχο την είσπραξη ζεστού χρήματος. Αγνωστος Χ σε ό,τι αφορά τη φορολογική πολιτική παραμένει η τακτική που θα ακολουθήσει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Το παράδειγμα, πάντως, της φορομπηχτικής πολιτικής του Νομάρχη Βοιωτίας Γ. Σταμούλη, που εφαρμόστηκε το 1996 έχει αποκτήσει αρκετούς οπαδούς προσκείμενους κυρίως στο φιλοκυβερνητικό στρατόπεδο. Το σίγουρο είναι ότι μέχρι την κατάρτιση του προϋπολογισμού στις 30 Νοέμβρη, πολλά θα ακουστούν ακόμη. Τα αντιλαϊκά σενάρια θα δίνουν και θα παίρνουν.

Το μήνυμα, πάντως, των εκλογών στις 22 Σεπτέμβρη ήταν η ογκούμενη δυσαρέσκεια πλατιών λαϊκών στρωμάτων ενάντια στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης κατά την περίοδο 1993 - 1996. Στο χέρι των εργαζομένων και των συνδικάτων, κυρίως αυτών με ταξικό προσανατολισμό είναι τη δυσαρέσκεια αυτή να τη μετατρέψουν σε συνειδητή πάλη κατά της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της κυβέρνησης.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ