Τα διεθνή μαζικά μέσα ενημέρωσης ασχολούνται ακόμα πολύ διεξοδικά με το ρόλο που έχει διαδραματίσει η Ελβετία στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Κι εδώ, δεν πρόκειται μόνο για τις σοβαρές ποσότητες χρυσού, οι οποίες έχουν καταληστευτεί από τους ναζί σε διάφορες κατεχόμενες χώρες. Πάντως, το ότι οι ελβετικές τράπεζες έχουν τα μέγιστα ωφεληθεί από την υπόθεση αυτή, δεν μπαίνει σε αμφισβήτηση.

Να λοιπόν, τώρα, που η επιβεβαίωση έρχεται και πάλι, αυτή τη φορά από το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών σε μια έκθεσή του 23 σελίδων, σύμφωνα με την οποία, οι Γερμανοί ναζί διασφάλιζαν τους κλεμμένους θησαυρούς στην Ελβετία. Το μεγαλύτερο μέρος του χρυσού το είχαν καταληστεύσει από τις Κεντρικές Τράπεζες των κατεχόμενων ευρωπαϊκών χωρών και, πριν απ' όλα, από Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, Αυστρία, Γιουγκοσλαβία, Ιταλία και Ελλάδα.

Η Βρετανική Εκθεση, που μόλις τώρα έρχεται στη δημοσιότητα, είναι αλήθεια ότι ρίχνει κάποιο φως στην υπόθεση των κλεμμένων θησαυρών, αν και τμηματικά αρκετά από τα στοιχεία που έχει ήταν ήδη γνωστά: Ενα μεγάλο μέρος του χρυσού, σημερινής αξίας 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι Χιτλερικοί το είχαν διοχετεύσει και διασφαλίσει σε ελβετικές τράπεζες. Το βρετανικό κείμενο, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται, αναφέρει μόνο τμηματικά τις πετυχημένες προσπάθειες των Συμμάχων, προκειμένου αυτοί να εντοπίσουν και απαιτήσουν την έκδοση του χρυσού, μετά το τέλος του πολέμου. Ετσι, ύστερα από μια συνάντηση, που είχε πραγματοποιηθεί το Μάρτη του 1946, η Ελβετία είχε δηλώσει την ετοιμότητά της να παραδώσει στους Συμμάχους χρυσό αξίας 60 εκατομμυρίων δολαρίων. Επρόκειτο, κατά την άποψή της, για εκείνες τις ποσότητες χρυσού, που είχε διαπιστωθεί ότι ήταν κλεμμένες και δεν υπερβαίνουν το ένα όγδοο του συνολικού χρυσού που βρίσκονται στις ελβετικές τράπεζες.

Πάντως, θα πρέπει να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι η έκθεση δεν κάνει καμιά αναφορά στο ερώτημα για το πού παραμένει το υπόλοιπο μεγάλο ποσό του χρυσού, γιατί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, οι ελβετικές τράπεζες είναι "γνωστές για τη διακριτικότητά τους". Σχετικά, μάλιστα, κυκλοφορούν φήμες

ότι τα χρήματα που κέρδιζε ο Χίτλερ από το βιβλίο του, "Ο Αγών μου", διοχετεύονταν σε λογαριασμό που είχε ανοίξει σε ελβετική τράπεζα.

Παράλληλα, όμως, το καλοκαίρι αυτού του χρόνου, έχουν γίνει αποκαλύψεις για ένα κεφάλαιο της ελβετικής πολιτικής στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι βέβαια γνωστό ότι στη δεκαετία του '30 η Ελβετία έδιωχνε πρόσφυγες πολέμου, πριν ακόμα αυτοί διαβούν τα σύνορα. Ετσι, στο χρονικό διάστημα 1933-'39, οι ελβετικές αρχές είχαν αρνηθεί να παράσχουν ασφάλεια σε 70 Γερμανούς και Αυστριακούς κομμουνιστές. Και κάτι ακόμα: Υστερα από πίεση του Ισραήλ και του Κέντρου Ερευνών "Γιατ Βάσχεν" έχουν αρχίσει σχετικές διερευνητικές διαδικασίες. Στα τέλη του περασμένου Αυγούστου, οι ιστορικοί στη Γενεύη ανακάλυψαν υλικό, το οποίο σχεδόν στο σύνολό του έχει διασωθεί. Σύμφωνα λοιπόν με τις σημερινές εκτιμήσεις, 25.000 άνθρωποι Εβραίοι και μη, οι οποίοι ζητούσαν συνθήκες ασφάλειας στη διάρκεια 1939-'45 δεν τους επέτρεψαν να διαβούν τα ελβετικά σύνορα, στέλνοντάς τους έτσι σχεδόν σ' ένα σίγουρο θάνατο...

Ν. Η. - Η.