Πρωταγωνιστές αυτού του αγροτικού ξεσηκωμού ήσαν όλοι οι αγρότες. Με μπροστάρηδες κι αυτή τη φορά τους ξωμάχους του θεσσαλικού κάμπου, που βγήκαν πρώτοι με χιλιάδες τρακτέρ στους δρόμους κι έφυγαν τελευταίοι, με το κεφάλι ψηλά, αφού έκαναν τον χρέος τους.

Οι ηγέτες αυτού του αγώνα έγιναν γνωστοί στο πανελλήνιο, για την αγωνιστική τους στάση, την υπευθυνότητα που τους διέκρινε, την ψυχραιμία, με την οποία απαντούσαν στις επιθέσεις που δέχονταν οι ίδιοι και το ταξικό αγροτικό κίνημα.

Σήμερα συζητάμε με τον Γιάννη Παττάκη,πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λάρισας και μέλος της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα των αγροτών. Για να μας μεταφέρει την πείρα που αποκόμισε ο ίδιος και η αγροτιά, στη διάρκεια της πολυήμερης, σκληρής μάχης για την επιβίωσή της. Για να μας μιλήσει για το σήμερα και το αύριο του αγρότη, που μάχεται να παραμείνει στη γη του.

-25 μερόνυχτα στα μπλόκα. Τι και γιατί κράτησε τόσους πολλούς αγρότες, για τόσο μεγάλο διάστημα στον αγώνα;

- Τα προβλήματα, που γεννά η αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ και της κυβέρνησης, ξεσήκωσαν τους αγρότες και τους έβγαλαν στους δρόμους. Μια πολιτική, που περιορίζει τις καλλιέργειες, μειώνει τις τιμές των αγροτικών προϊόντων, αποσκοπεί στη μείωση κατά 1\3 του αγροτικού πληθυσμού της Ελλάδας, στο ξεκλήρισμα, δηλαδή, του μικρομεσαίου αγρότη. Μια πολιτική, που εφαρμόζει με υπερβάλλοντα ζήλο η κυβέρνηση, έχοντας ως συμμάχους και τα κόμματα που ψήφισαν και στηρίζουν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Με τους αγώνες τους, που συνεχίζονται επί τρία χρόνια τώρα, οι αγρότες αντιμάχονται αυτή την πολιτική, γνωρίζοντας και ποιοι είναι οι υπεύθυνοι για την καταστροφή της αγροτικής οικονομίας της χώρας μας. Η αδιαλλαξία της κυβέρνησης και η αποφασιστικότητα των αγροτών να δώσουν τη μάχη για την ικανοποίηση των δίκαιων και επειγόντων αιτημάτων τους, τους κράτησε επί 25 μερόνυχτα στους δρόμους.

-Υπήρξε προετοιμασία της κινητοποίησης με ενημερωτικές συσκέψεις στα χωριά, επαρχιακές συγκεντρώσεις και προειδοποιητικά συλλαλητήρια. Πόσο συνετέλεσαν όλα αυτά στην επιτυχία της;

- Για να επιτευχθεί αυτός ο ξεσηκωμός που είναι χωρίς προηγούμενο, χρειάστηκε να διανυθεί πολύς δρόμος και να καταβληθεί πολύς κόπος. Δεν αφήσαμε κανένα χωριό χωρίς να το επισκεφθούμε. Εγιναν πολλές συσκέψεις, συγκεντρώσεις, συλλαλητήρια, προκειμένου ν' αναδείξουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε περιοχή και κάθε προϊόν ξεχωριστά. Αυτές οι προπαρασκευαστικές ενέργειες των Ομοσπονδιών Αγροτικών Συλλόγων είχαν ενημερωτικό χαρακτήρα για τους αγρότες και τους κρατούσαν σε ετοιμότητα, αλλά, ταυτόχρονα, προειδοποιούσαμε την κυβέρνηση για τη "θύελλα" που έρχεται. Ολα αυτά συνετέλεσαν τα μέγιστα στη μεγάλη επιτυχία της κινητοποίησης.

-Εχθροί και φίλοι παραδέχονται ότι το κύριο χαρακτηριστικό ήταν η ενότητα των αγροτών. Πώς την εξηγείς;

- Τα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν και η εμπιστοσύνη των αγροτών στους πραγματικούς εκπροσώπους τους, τους ένωσαν. Κι αυτή η ενότητα θορύβησε πολύ όλους όσοι τους θέλουν διασπασμένους, χωρισμένους σε "πράσινους","μπλε", "κόκκινους", ώστε, εφαρμόζοντας την πολιτική του "διαίρει και βασίλευε", να περνούν την αντιαγροτική πολιτική και να εξυπηρετούν πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες. Πράγματι, η ενότητα αποτέλεσε τη μεγαλύτερη νίκη των αγροτών. Θα πρέπει, επίσης, να τονίσω ότι και η Συντονιστική Επιτροπή συγκροτήθηκε από συναδέλφους, που κατανόησαν πως συμμετείχαν για να προσφέρουν στον αγώνα κι όχι να τον υπονομεύσουν, όπως το 1995, με αποτέλεσμα να υπάρξει καλύτερος συντονισμός και σωστές αποφάσεις.

-Αλλο βασικό χαρακτηριστικό ήταν η λαϊκή αλληλεγγύη στον αγώνα σας. Την αναμένατε;

- Η συμπαράσταση των άλλων λαϊκών τάξεων και στρωμάτων, όπως και ανθρώπων των Γραμμάτων και της Τέχνης, ήταν συγκλονιστική και μας βοήθησε πολύ να πάρουμε την κοινή γνώμη με το μέρος μας. Αυτή η συμπαράσταση μάς γέμισε με κουράγιο και δύναμη, αφού δεν είμαστε μόνοι μας. Το συλλαλητήριο στην Αθήνα έδειξε το μέγεθος της λαϊκής συμπαράστασης και αλληλεγγύης στον αγώνα της αγροτιάς. Δεν έχω ξαναζήσει κάτι τέτοιο. Δεν υπήρξε άνθρωπος της δουλιάς και του μόχθου που να ήταν εναντίον μας. Οι εργαζόμενοι παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα την πορεία του αγώνα μας, με την πεποίθηση πως η δική μας επιτυχία θα ήταν και δική τους.

-Υπήρξαν όμως και κάποιοι, όπως, π.χ., οι φορτηγατζήδες κι άλλοι που στράφηκαν εναντίον σας

- Οι "στημένοι" στα παράθυρα των καναλιών δεν εξέφραζαν κανέναν εργαζόμενο. Απλώς, άξιος ο μισθός τους και κάποια προνόμια που αποκόμισαν. Ομως, οι επιθέσεις τους έπεσαν στο κενό. Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να βρει τους κατάλληλους ανθρώπους που θα ξεγελούσαν την κοινή γνώμη και θα την έστρεφαν εναντίον μας.

-Είδαμε, τα μέλη της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής, να απαντάτε με ψυχραιμία στις επιθέσεις κυβερνητικών στελεχών και άλλων. Περιμένατε αυτές τις επιθέσεις και είχατε προετοιμαστεί;

- Οταν δεν υπάρχει πολιτικός λόγος και επιχειρήματα, αλλά μόνο κατηγόριες και βρισιές, είναι εύκολο να απαντάς και δε χρειάζεται προετοιμασία. Μπορούσε να απαντήσει οποιοσδήποτε αγρότης, γιατί ζει τη φτώχεια του και γνωρίζει πως παλεύει για το δίκιο, για να μην ξεριζωθεί από τη γη του. Το πρόβλημα το είχαν οι "απέναντι", που έχουν το βάρος μιας καταστροφικής πολιτικής και όσοι τους υπηρετούν. Εμείς απλώς, λέγοντας την αλήθεια, πείθαμε. Αυτοί πώς να πείσουν με τα ψέματα και τις βρώμικες ενέργειες σε βάρος των αγροτών και του κινήματός τους;

-Προσωπικά, δέχτηκες πολλές επιθέσεις. Σε χαρακτήρισαν "επαγγελματία πολιτικό και όχι αγρότη", ενώ ο Β. Γιαννόπουλος ονόμασε τη Θεσσαλία "Παττακιστάν"

- Είναι γεγονός ότι δέχτηκα και εγώ πολλές προσωπικές επιθέσεις και προσβολές, όπως και άλλοι συναγωνιστές μου. Δεν ασχολήθηκα μ' αυτές. Πιστεύω ότι στόχος δεν ήμουν εγώ, αλλά το ΚΚΕ. Θέλουν να χτυπήσουν το Κόμμα, γιατί, με την καθαρή πολιτική του, την ολόπλευρη στήριξη του δίκιου των αιτημάτων των αγροτών και των άλλων εργαζομένων, κερδίζει την εμπιστοσύνη του λαού και αυξάνει τις δυνάμεις του, κάτι που δε βολεύει τα κόμματα της συντήρησης και της εξάρτησης και τους μεγάλους οικονομικούς κύκλους. Οσο για τον κ. Γιαννόπουλο, πιστεύω ότι, όταν εκτρέπεται, μάλλον φταίει η ηλικία του. Αλλού δεν μπορώ να το αποδώσω, αφού θέλει να μας κλείσει όλους στη φυλακή, ως και εκ της θέσεώς του, βέβαια.

-Στις συναντήσεις, που είχε η Πανθεσσαλική Συντονιστική Επιτροπή με κυβερνητικά κλιμάκια, πολλοί λένε ότι επιδείξατε κι εσείς αδιαλλαξία

- Δεν είμαστε καθόλου αδιάλλακτοι. Απλώς τα κυβερνητικά κλιμάκια δεν απαντούσαν στα έξι δίκαια και συγκεκριμένα αιτήματα του αγροτικού ξεσηκωμού, αν και τα αναγνώριζαν ως τέτοια. Απαντούσαν στερεότυπα "δε συζητάμε, ο προϋπολογισμός δεν αντέχει". Για τους αγρότες δεν αντέχει, ενώ για τους άλλους αντέχει.

-Οι συνεδριάσεις της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής ήταν κλειστές και, πολλές φορές, μαραθώνιες και δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι υπήρχαν μεγάλες διαφωνίες στα μέλη της. Εσύ τι εμπειρία αποκόμισες από τη λειτουργία της;

- Οπως είπα πριν, η ΠΑΣΕ λειτουργούσε άψογα κι αυτός ήταν ένας από τους σοβαρότερους λόγους, που ο αγώνας κράτησε τόσο πολύ χρόνο. Συζητούσαμε όλες τις λεπτομέρειες των προβλημάτων που αντιμετωπίζαμε καθημερινά. Ολες οι προτάσεις των συναδέλφων είχαν ένα στόχο: να βοηθήσουν στην καλύτερη έκβαση του αγώνα. Οι ευθύνες μας ήταν τεράστιες. Κάθε λάθος μας μπορούσε να τινάξει τα πάντα στον αέρα. Αλλά, όταν καθημερινά αφουγκράζεσαι τους αγρότες στα μπλόκα, δεν είναι εύκολο να κάνεις λάθος.

-ΜΜΕ σας κατηγόρησαν ότι "πουλήσατε" τους αγρότες, όταν αποφασίσατε αναστολή της κινητοποίησης, παρόλο που η κυβέρνηση δεν ικανοποίησε κανένα από τα αιτήματά σας

- Δε μας λένε πότε είχαν δίκιο. Οταν, μετά τις ανακοινώσεις μας για συνέχιση του αγώνα, 'βγαζαν τους "κατάλληλους" στα "παράθυρα" και στα ραδιόφωνα για να μας κατηγορήσουν ή τώρα; Οταν διαστρέβλωναν αυτά που λέγαμε, όταν μας βομβάρδιζαν με ερωτήσεις γιατί στις μέρες των Χριστουγέννων θα κρατούσαμε κλειστούς τους δρόμους και θα ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με την κοινή γνώμη ή τώρα; Πώς και γιατί "πουλήσαμε" τον αγώνα και τους αγρότες; Μήπως επειδή, στους δέκα και πλέον χιλιάδες ανθρώπους, που πάλεψαν στα μπλόκα της Θεσσαλίας, βρέθηκαν και κάποιοι, μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού, που, ίσως, να μην κατανόησαν τους λόγους της αναστολής ή και έπεσαν θύματα των ΜΜΕ που προσπάθησαν να δημιουργήσουν εντυπώσεις για να διασπάσουν την ενότητά μας; Είναι, άλλωστε, γνωστός ο ρόλος που παίζουν τα αφεντικά των ΜΜΕ. Υπάρχουν, όμως, δημοσιογράφοι καναλιών, ραδιοφώνων και εφημερίδων, που μας βοήθησαν πραγματικά στον αγώνα μας και τους ευχαριστούμε.

-Ναι, αλλά υπήρξαν και κάποιοι αγρότες, που είχαν διαφορετική άποψη για την αναστολή της κινητοποίησης

- Απάντησα γι' αυτούς. Εκείνο που θέλω να συμπληρώσω είναι πως υπήρξαν κάποιοι που οι αντιδράσεις τους δεν εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα των αγροτών και του αγώνα. Πίστεψαν πως βρήκαν την κατάλληλη ευκαιρία για να αποκομίσουν κομματικά οφέλη. Αλλά απομονώνονται. Οι αγώνες συνεχίζονται.

-Ενώ, στις 25 μέρες του αγώνα, ζητούσατε επιμόνως διάλογο με τον πρωθυπουργό, μετά την αναστολή δεν κάνατε το ίδιο. Γιατί;

- Την Πέμπτη, που πραγματοποιήθηκε το μεγάλο συλλαλητήριο στην Αθήνα, φάνηκε πιο καθαρά ότι ο πρωθυπουργός δεν ήθελε τον ουσιαστικό διάλογο κι απλώς έστηνε παγίδα, υποσχόμενος δήθεν διάλογο, για να ανοίξουν οι δρόμοι. Το κυβερνητικό κλιμάκιο μάς δήλωσε, για μια ακόμα φορά, ορθά - κοφτά "όχι" στα αιτήματά μας. Κάποιοι, όπως η Συντονιστική Επιτροπή Μακεδονίας - Θράκης, έπεσαν στην παγίδα. Εμείς τους είχαμε προειδοποιήσει τι θα συμβεί. Ισως και να το γνώριζαν και να ήθελαν να "βάλουν το χεράκι τους", για να διασπάσουν τον ενωτικό αγώνα των αγροτών όλης της χώρας. Πάντως, δεν προσέφεραν καλές υπηρεσίες κι αυτό ας το αντιληφθούν. Οσον αφορά στον ρόλο των ηγεσιών των τριτοβάθμιων οργανώσεων, αυτός είναι γνωστός και έχει καταδικαστεί στη συνείδηση των Ελλήνων αγροτών. Πάντως, προκαλεί εντύπωση το θράσος που τους διακρίνει. Αν σέβονταν, έστω και στο ελάχιστο, τους αγρότες, που, επί 25 μερόνυχτα, ήταν στους δρόμους, δε θα πήγαιναν για καφέ στον πρωθυπουργό και δε θα έκαναν δηλώσεις για "διάλογο", που δήθεν άρχισε. Φτάνει πια η προσβολή.

-Μπορείς, με λίγα λόγια, να μας πεις τι κέρδισαν οι αγρότες απ' αυτήν την κινητοποίηση;

- Πρώτον, την ενότητα, όπως προανέφερα. Δεύτερον, αναδείχτηκε το μεγάλο αγροτικό πρόβλημα, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη και παγκόσμια. Τρίτον, η κυβέρνηση, αλλά και όποιες κυβερνήσεις προκύψουν στη συνέχεια, θα σκεφτούν πριν πάρουν αποφάσεις ενάντια στους αγρότες. Τέταρτον, κάτω από την πίεση της κινητοποίησης, δεσμεύτηκε η κυβέρνηση σε μια σειρά ζητήματα, όπως το 40δραχμο, οι ενστάσεις, πληρωμές χωρίς παρακράτηση χρεών κ.ά.

-Ανακοινώσατε ότι γρήγορα οι αγρότες θα ξαναβγούν στους δρόμους

- Τα αιτήματα παραμένουν, τα προβλήματα οξύνονται εξαιτίας της πολιτικής της "σύγκλισης" και της "δημοσιονομικής πειθαρχίας". Αρα, ο αγώνας συνεχίζεται πιο ενωτικός, πιο αποφασιστικός, καλύτερα οργανωμένος.

Παύλος ΡΙΖΑΡΓΙΩΤΗΣ