Οι "άγιες" μέρες των Χριστουγέννων του 1994 στιγματίστηκαν από την αεροπειρατία στο Α - 300 Αιρ Μπας της γαλλικής αεροπορικής εταιρίας "Αιρ Φρανς".

Ως είθισται τα τελευταία χρόνια, το χρονικό του δράματος για τους 227 επιβάτες και τα 12 μέλη του πληρώματος αναμεταδόθηκε ζωντανά σε ολόκληρη την υφήλιο και το παγκόσμιο κοινό παρακολούθησε με κομμένη την ανάσα τόσο την εκτέλεση των 3 επιβατών στο αεροδρόμιο του Αλγερίου, όσο και τις ατελείωτες διαπραγματεύσεις με τις αλγερινές αρχές, αρχικά, και με τις γαλλικές, στη συνέχεια. Βέβαια, αναμφισβήτητα, η πιο θεαματική σκηνή της 48ωρης τραγωδίας ήταν η 7λεπτη επέμβαση των Γάλλων κομάντος, που έσωσαν τους 170 εναπομείναντες επιβάτες του αεροσκάφους (οι υπόλοιποι είχαν απελευθερωθεί σταδιακά) και το 12μελές πλήρωμα ενώ, συγχρόνως, σκότωσαν τους 4 αεροπειρατές.|λ12

Οι προεκτάσεις και οι συνέπειες της αεροπειρατίας αυτής, όμως, θα απασχολήσουν για πολύ καιρό ακόμα την κοινή γνώμη και κυρίως τη Γαλλία.

Οι αναπόφευκτοι συλλογισμοί, που δεν έγιναν

Κατ' αρχήν, υπάρχει μια σειρά από αναπάντητα ερωτήματα, όσον αφορά το σκοπό και τα κίνητρα των ίδιων των αεροπειρατών.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ευκολία με την οποία οι 4 αεροπειρατές εγκατέλειψαν το αρχικό πρώτο τους αίτημα για απελευθέρωση των 2 ηγετών του Ισλαμικού Μετώπου Σωτηρίας από τον κατ' οίκον περιορισμό, που τους έχει επιβληθεί από την αλγερινή κυβέρνηση.

Επίσης περίεργη θεωρήθηκε η επιμονή τους να κατευθυνθεί το αεροσκάφος στη Γαλλία ή στη Γερμανία και αυτό γιατί είναι γνωστό ότι οι 2 αυτές ευρωπαϊκές χώρες φημίζονται για την αποτελεσματικότητα των αντιτρομοκρατικών τους δυνάμεων. Ακόμα και αν είχαν σκοπό να ανατινάξουν το Α - 300 πάνω από το Παρίσι, όπως αποδείχτηκε από την έρευνα που έγινε στο αεροπλάνο, θα έπρεπε να γνώριζαν ότι στο αεροδρόμιο της Μασσαλίας η επέμβαση των γαλλικών δυνάμεων ήταν, σχεδόν, σίγουρη.

Πολλοί ήταν αυτοί που υποστήριξαν ότι αντικειμενικός στόχος της ενέργειας αυτής ήταν να δειχτεί το αλγερινό στρατιωτικό καθεστώς του στρατηγού Ζερουάλ ανίκανο να ελέγξει καταστάσεις και προβλήματα. Αυτή η υπόθεση δεν είναι και τελείως ανεδαφική, ιδιαίτερα αν συνδεθεί και με τις επαναλαμβανόμενες δηλώσεις των αεροπειρατών ότι στόχος τους είναι να δώσουν μια απάντηση στη συνεχιζόμενη οικονομική, στρατιωτική και πολιτική βοήθεια της Γαλλίας στηναλγερινή στρατιωτική κυβέρνηση.

Οι άνθρωποί τους στη Γαλλία;

Τα ερωτήματα, όμως, που αφορούν τους αεροπειρατές, πιθανώς, δε θα απαντηθούν ποτέ, γιατί και οι 4 είναι, κατ' αρχήν, νεκροί αλλά, επιπλέον, το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας ξεκαθάρισε από την πρώτη στιγμή ότι δεν έχει καμία σχέση με τους ανθρώπους αυτούς, οι οποίοι ανήκαν στην "Ενοπλη Ισλαμική Οργάνωση". (Το περίεργο, βέβαια, είναι ότι το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας και η Ενοπλη Ισλαμική Οργάνωση συνεργάζονται συχνά και η στάση αυτή του ΙΜΣ είναι αρκετά ύποπτη). Αυτό που προέχει είναι να εξετάσει κανείς τις συνέπειες και το νόημα, που η αεροπειρατία και η κατάληξή της έχουν για την πολιτική σκηνή της Γαλλίας.

Ο αγγλικός Τύπος ήταν ο πρώτος που έστρεψε την προσοχή του σε αυτήν την πτυχή του θέματος. Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο της εφημερίδας "Τάιμς" του Λονδίνου, η οποία, αμέσως μετά τα γεγονότα της Μασσαλίας, τονίζει ότι ο νέος"Πόλεμος της Αλγερίας" έχει, ήδη, ξεσπάσει και μάλιστα επί γαλλικού εδάφους. Η στάση της γαλλικής κυβέρνησης προσδιορίζεται από ασάφεια και ακαθοριστία, όσον αφορά το θέμα της ισλαμικής βίας, σχολιάζει η αγγλική εφημερίδα και λίγο παρακάτω στο ίδιο άρθρο υπογραμμίζει ότι το θέμα της Αλγερίας αναδεικνύεται σε μεγάλο πρόβλημα για τη Γαλλία και σε στοιχείο της προεκλογικής εκστρατείας των γαλλικών προεδρικών εκλογών του Απριλίου. Σύμφωνα με τον Βρετανό αρθρογράφο, η Αλγερία γίνεται τόσο σημαντικός παράγοντας για τις προεδρικές εκλογές του 1995, όσο ήταν και τη δεκαετία του 1960 επί Σαρλ Ντε Γκολ.

Η εφημερίδα "Γκάρντιαν", στο δικό της αφιέρωμα στην αεροπειρατία και στη γαλλική επέμβαση, εστιάζει το ενδιαφέρον της, κυρίως, στην αντιφατικότητα που κυριαρχεί τη γαλλική πολιτική στο θέμα της Αλγερίας και η οποία έγινε αντιληπτή για άλλη μια φορά σε όλο της το μέγεθος. Ο Γάλλος πρωθυπουργός Εντουάρ Μπαλαντίρ απάντησε στις κατηγορίες των αεροπειρατών περί γαλλικής υποστήριξης στη στρατοκρατούμενη γαλλική κυβέρνηση με τη διαβεβαίωση ότι η Γαλλία επιθυμεί μόνο την ειρήνη και δεν ανακατεύεται σε υποθέσεις ξένων χωρών. Βέβαια, το γεγονός και μόνο ότι ο Γάλλος πρωθυπουργός ένιωσε την ανάγκη να απαντήσει στους ισχυρισμούς των αεροπειρατών θα πρέπει να προβληματίσει. Αλλωστε, η απέλαση 95 γνωστών ισλαμιστών από τη Γαλλία το περασμένο φθινόπωρο, επειδή θεωρήθηκαν ύποπτοι για συνεργασία με το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας, αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο ανάμειξης της Γαλλίας στην ενδοαλγερινή σύρραξη.

Και, για να είμαστε ειλικρινείς, η Γαλλία δεν έπαψε ποτέ να ενδιαφέρεται- και όχι μόνο θεωρητικά - για τις πρώην (;) αποικίες της. Οταν το προοδευτικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο είχε στα χέρια του τη διακυβέρνηση της Αλγερίας μετά την αίσια λήξη του απελευθερωτικού αλγερινού αγώνα και ακολουθούσε μια πολιτική που στόχευε στην ανεξαρτητοποίηση της χώρας, η Γαλλία είχε, όπως επιμένουν πολλοί αναλυτές, υποστηρίξει τις ισλαμικές αντιπολιτευτικές δυνάμεις που αντιτίθονταν στις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Τώρα που και η Αλγερία δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην πίεση του διεθνούς οικονομικού ιμπεριαλισμού και του καπιταλισμού και έχει, πλέον, δισ. χρέη στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - το οποίο παρεμβαίνει πια άμεσα στη διακυβέρνηση της χώρας - το κύμα αντίδρασης των φανατικών ισλαμιστών, που έχει ξεκινήσει από το 1992 και έχει στοιχίσει τη ζωή σε 35.000, περίπου, άτομα μόνο το 1994, έχει αρχίσει να ενοχλεί τη Γαλλία.

Η Γαλλία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα, που αντιμετωπίζει τόσο έντονο πρόβλημα με τους φανατικούς ισλαμιστές. Πρόσφατα, ο χώρος της εκπαίδευσης πονοκεφάλιασε, ιδιαιτέρως, τη γαλλική κυβέρνηση, καθώς οι μουσουλμάνοι απαιτούσαν να επιτραπεί στις νεαρές ομόθρησκές τους να πηγαίνουν στα σχολεία, φορώντας το γνώριμο "φερετζέ". Μεγάλες κινητοποιήσεις έγιναν και, παρ' όλο που, μέχρι στιγμής, η γαλλική κυβέρνηση έχει επιτύχει να μην υιοθετηθεί το συγκεκριμένο μέτρο - προστατεύοντας έτσι τη συνταγματική ελευθερία στη θρησκεία - το θέμα αυτό δεν έχει κλείσει οριστικά.

Ενδοκυβερνητικά παρασκήνια

Υπάρχει, όμως, και μια άλλη τρίτη πτυχή στο θέμα "αεροπειρατία", η οποία έχει να κάνει με τη σύγκρουση μεταξύ 2 αντιθέτων νοοτροπιών μέσα στους κόλπους του συντηρητικού κυβερνητικού συνασπισμού - και, κατ' επέκταση, του γαλλικού κεφαλαίου.

Η μία νοοτροπία εκφράστηκε, κατά την αντιμετώπιση της αεροπειρατίας, από τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών Αλέν Ζιπέ, ο οποίος μέχρι και την τελευταία στιγμή τασσόταν υπέρ της ήρεμης επίλυσης του προβλήματος μέσα από διάλογο και διαπραγματεύσεις με τους 4 αεροπειρατές.

Στην άλλη όχθη, ήταν ο υπουργός Εσωτερικών Σαρλ Πασκουά, ο οποίος από την αρχή είχε εκφραστεί υπέρ μιας δυναμικής λύσης, δηλαδή μιας επέμβασης Γάλλων κομάντος. Από την εξέλιξη των γεγονότων, φάνηκε ότι υπερίσχυσε η άποψη Πασκουά. Πίσω από την αντιπαράθεση υπουργού Εσωτερικών και υπουργού Εξωτερικών υποβόσκει και η αντιπαράθεση του πρωθυπουργού Εντουάρ Μπαλαντίρ και του κυβερνητικού του εταίρου και προεδρικού του αντιπάλου Ζακ Σιράκ. Ο Μπαλαντίρ, επιλέγοντας την τακτική Πασκουά, φαίνεται ότι κατάφερε να ανεβάσει τις μετοχές του στη συνείδηση του γαλλικού λαού, αλλά και τις πιθανότητες να εκλεγεί πρόεδρος τον Απρίλη.

Αυτήν την αντιπαράθεση στους κόλπους του συντηρητικού κυβερνητικού συνασπισμού επισήμανε σε πρωτοσέλιδό της η βρετανική εφημερίδα "Ιντιπέντεντ", η οποία, επιπλέον, υπογραμμίζει ότι η νέα αυτή νοοτροπία των δυναμικών λύσεων φαίνεται ότι κέρδισε και τον Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν, ο οποίος έπλεξε το εγκώμιο του πολιτικού του αντιπάλου Μπαλαντίρ.

Ισως, "περίπτωση - σύμβολο"

Πίσω, βέβαια, από αυτήν την ενδοκυβερνητική κόντρα θα πρέπει κανείς να δει την αλλαγή που ήδη διαγράφεται στην τακτική της αστικής τάξης της Γαλλίας. Η τακτική των δραστικών και άμεσων λύσεων δεν κατάφερε να πείσει το γαλλικό λαό, όταν πρωτοεμφανίστηκε τον περασμένο Μάρτη μέσα από το νομοσχέδιο Πασκουά για τη νεολαία. Οι νέοι της Γαλλίας αντέδρασαν με μαζικές διαδηλώσεις στα σχέδια του υπουργού Εσωτερικών, που ήθελε να κατοχυρώσει νομικά τους εργοδότες να έχουν στην υπηρεσία τους νέους που θα πληρώνονται το μισό από τον κανονικό μισθό και δε θα έχουν ασφάλιση. Ο δυναμισμός του Πασκουά, που εκφράστηκε με αλύπητο ξύλο και συγκρούσεις ανάμεσα στους νέους και την αστυνομία σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας, δεν κατάφερε να πείσει. Κερδισμένοι, τότε, βγήκαν οι μετριοπαθείς εκφραστές της αστικής τάξης που υποστήριζαν το διάλογο. Μάλιστα, εκείνη την περίοδο, και ο πρωθυπουργός Μπαλαντίρ είχε πάρει το μέρος των "δημοκρατικών και διαλλακτικών".

Η στροφή στη γαλλική κυβερνητική πολιτική, και στη γαλλική αστική τάξη, είναι, πλέον, γεγονός. Η αντιμετώπιση της αεροπειρατίας στο γαλλικό Αιρ Μπας είναι το πιο πρόσφατο και τρανταχτό δείγμα της αλλαγής αυτής. Από εδώ και στο εξής αυτό που μένει να δούμε είναι το κατά πόσον η αλλαγή αυτή θα βρει απήχηση στο γαλλικό λαό και αν η απήχηση αυτή θα είναι αρκετά ισχυρή, ώστε να αναδείξει νέο Πρόεδρο και να παίξει αποφασιστικό ρόλο στην επικράτηση μιας νέας αστικής τάξης, πιο συγκεχυμένης, αλλά πιο δυναμικής και πιο άμεσα καταπιεστικής, η οποία θα καταφέρει την καταπίεση αυτή να την ενδοβάλει στο γαλλικό λαό ως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων. (Κάτι που βλέπουμε ότι έγινε στην περίπτωση της αεροπειρατίας καθώς η πλειοψηφία των Γάλλων είναι πεισμένη ότι η συνέχιση των διαπραγματεύσεων με τους αεροπειρατές δε θα κατέληγε πουθενά).

Θα μπορούσε κανείς να φτάσει ακόμα και στο παρακινδυνευμένο συμπέρασμα ότι η αεροπειρατία αυτή ήρθε "κουτί" στη γαλλική αστική τάξη, που εκφράζεται από την τακτική Πασκουά και από την υποψηφιότητα Μπαλαντίρ. Είναι πραγματικά υπερβολικό να διανοηθεί κάποιος ότι υπάρχει τόσο διεστραμμένος εγκέφαλος, που θα εκμεταλλευόταν ή ακόμα και θα σχεδίαζε μια τόσο μεγάλη επιχείρηση, ώστε να έχει την ευκαιρία να δώσει τα διαπιστευτήρια της ικανότητάς του για εξουσία. Η, μήπως δεν είναι και τόσο υπερβολικό; Ο χρόνος, που μένει μέχρι τις προεδρικές εκλογές και τα αποτελέσματά τους, θα επιβεβαιώσει ή θα διαψεύσει τις υποψίες αυτές.

ΕλένηΜΑΥΡΟΥΛΗ