"Η ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο έχει διαταραχτεί σε βάρος της Ελλάδας τα τελευταία είκοσι χρόνια". Αυτή η διαπίστωση, του προηγούμενου αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας, Νίκου Κουρή ίσως εξηγεί, ως ένα βαθμό, την "καλή θέληση", με την οποία η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει την έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε αέρα, θάλασσα και, μετά την κρίση της Ιμιας, σε γη.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, οι ελληνικές κυβερνήσεις στήριξαν την εξωτερική τους πολιτική σε μια αυταπάτη, επιχειρώντας να αντιμετωπίσουν την επεκτατική πολιτική της Αγκυρας με το "συγκριτικό πλεονέκτημα" που, υποτίθεται, έδιναν στην Ελλάδα, αφ' ενός, η συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και, αφ' ετέρου, οι στενοί δεσμοί που μπορούσε να αναπτύξει με την Ουάσιγκτον. Τα αποτελέσματα αυτής της τακτικής είναι σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ορατά.

Ξεκινώντας από το 1974 και φτάνοντας στο 1996, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς τι έχει κοστίσει στη χώρα η αναζήτηση προστατών στην ΕΕ και την Ουάσιγκτον. Κάθε φορά, που η Αγκυρα προωθούσε έμπρακτα τις διεκδικήσεις της, οι εν λόγω προστάτες σφύριζαν αδιάφορα και υποκριτικά με το μοιρογνωμόνιο αναζητούσαν τις ίσες αποστάσεις μεταξύ Αθήνα και Αγκυρας, μεταξύ του επιτιθέμενου και του αμυνόμενου.

Ολοι γνωρίζουν πως η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο δεν κόστισε τίποτε περισσότερο από ένα εμπάργκο στην αγορά όπλων για μερικά χρόνια. Εμπάργκο, που οι ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως η Γερμανία, καταστρατήγησαν και οι ΗΠΑ το ήραν μόλις έγινε αντιληπτό πως η Ελλάδα αποκτά πλεονέκτημα ισχύος.

Μετά την Κύπρο και αφού αποκαταστάθηκε, υπέρ της Αγκυρας, η "ισορροπία" σε στρατιωτικό επίπεδο, η τουρκική διπλωματία άρχισε να προβάλει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο. Πρώτοι σταθμοί σε αυτό το παιχνίδι, το 1976 και κυρίως το 1987 με τις σεισμογραφικές έρευνες του "Σισμίκ" και του "Χόρα", που, τελικά, κατέληξαν στην απεμπόληση του ελληνικού δικαιώματος για έρευνα και εκμετάλλευση στα αμφισβητούμενα από την Αγκυρα τμήματα του Αιγαίου.

Είκοσι χρόνια μετά από την έναρξη της έμπρακτης τουρκικής αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, η Αγκυρα πραγματοποίησε ένα ακόμη αποφασιστικό βήμα. Το Γενάρη του 1996 με την κρίση των βραχονησίδων, η τουρκική διπλωματία θέτει με σαφή και ολοκληρωμένο τρόπο το αίτημά της για επανεξέταση του καθεστώτος στο Αιγαίο.

Αυτό το τουρκικό "αίτημα" βρίσκεται από τον Γενάρη του 96 στο επίκεντρο των "συζητήσεων". Για την ακρίβεια, αποτελεί το αντικείμενο των διπλωματικών διαβουλεύσεων και των πρωτοβουλιών, που έχουν αναληφθεί από την αμερικανική διπλωματία. Αυτό ακριβώς είναι και το κέρδος της Αγκυρας από την κρίση των βραχονησίδων της Ιμιας. Κατάφερε, με την απόλυτη στήριξη του αμερικανικού παράγοντα, ο οποίος οικοδομεί τη "Νέα Τάξη" στην περιοχή, να ανοίξει τη συζήτηση για την αναθεώρηση των Συνθηκών που ρυθμίζουν το καθεστώς στο Αιγαίο.

Οι τουρκικές απαιτήσεις, που προβάλλονται στις διπλωματικές διαβουλεύσεις ή στους ουρανούς του Αιγαίου, με τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, τελικά, υποσκάπτουν το "Δίκαιο", επάνω στο οποίο έχει οικοδομηθεί η μεταπολεμική πραγματικότητα στην περιοχή. Η ελληνική κυβέρνηση, προφανώς, το έχει κατανοήσει, αλλά συμπεριφέρεται σαν στρουθοκάμηλος, καθώς ζητά από τις ΗΠΑ, οι οποίες, τελικά, οικοδομούν τον "νέο" σκηνικό στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, να παρέμβουν για τη διατήρηση του καθεστώτος. Με πιο απλά λόγια, η ελληνική κυβέρνηση, παγιδευμένη, ζητά από αυτούς που θεωρεί προστάτες της, να κινηθούν αντίθετα από τα στρατηγικά τους συμφέροντα.

Προφανώς, πρόκειται για μια ουτοπική επιδίωξη, η οποία μάλλον χρησιμοποιείται ως πρόσχημα από την ελληνική κυβέρνηση για να δικαιολογηθεί η άρνησή της να ακολουθήσει μια ριζικά διαφορετική επιλογή.

Το αδιέξοδο, στο οποίο βρίσκεται πλέον η ελληνική κυβέρνηση, καταγράφηκε την περασμένη βδομάδα, όταν αποδείχτηκε για μια ακόμη φορά πως η Αγκυρα, εκμεταλλευόμενη την ισχύ της, "κυνήγησε" ακόμη και το αεροπλάνο που μετέφερε προς και από την Κύπρο τον Ελληνα υπουργό Αμυνας. Η τουρκική "αυθάδεια", η αμερικανική σιωπή, αλλά πάνω απ' όλα οι ήπιοι τόνοι, με τους οποίους η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπισε την πρωτοφανή πρόκληση, αποδεικνύουν πως η Αθήνα έχει "πειστεί" από τα "επιχειρήματα" της αμερικανικής διπλωματίας και είναι έτοιμη, τον κατάλληλο χρόνο και με τα απαραίτητα προσχήματα, να συμμορφωθεί με την απαίτηση για τη δημιουργία ενός νέου καθεστώτος στην περιοχή...

Δ. Μ.