Η σημερινή Πανελλήνια Μέρα των Προσφύγων - η οποία έχει καθιερωθεί από το 1994 - βρίσκει τη χώρα μας "αιχμάλωτη" ενός πρωτοφανούς κύματος ρατσισμού και ξενοφοβίας. Η αύξηση της εγκληματικότητας και η συνεχώς αυξανόμενη ανεργία είναι φαινόμενα που αδικαιολόγητα - και κυρίως με την υστερική και καθόλου άδολη στάση των ΜΜΕ - αποδίδονται στους αλλοδαπούς.

Για την κοινή γνώμη, οι πρόσφυγες, με ανησυχητική πια συχνότητα, μετατρέπονται σε αποδιοπομπαίους τράγους, που κρύβουν τις πραγματικές αιτίες αύξησης των φαινομένων βίας και εγκληματικότητας. Που κρύβουν τις τραγικές ευθύνες της αντιλαϊκής πολιτικής, που δημιούργησε τη φτώχεια, την ανεργία, τη μιζέρια και την εξαθλίωση. Γι' αυτό και η σημερινή μέρα θα γιορταστεί ουσιαστικά, εάν όλοι μας καταλάβουμε πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη αγωνιστικής κινητοποίησης στις μεθοδευμένες αυτές προσπάθειες, προς μια κατεύθυνση ουσιαστικής προστασίας των δικαιωμάτων των προσφύγων.

Εχουν, ήδη, περάσει 50 χρόνια από τότε που υπογράφτηκε η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου - όπου στο άρθρο 14 αναφέρεται πως "κάθε άτομο που καταδιώκεται έχει το δικαίωμα να ζητά και να του παρέχεται άσυλο" - αλλά δυστυχώς το "δίλημμα" εξακολουθεί για πολλούς να παραμένει: "Να προστατεύσουμε τους πρόσφυγες ή να προστατευτούμε απ' τους πρόσφυγες;".Πρόκειται για ένα ερώτημα που τίθεται πλέον εκβιαστικά, τόσο στην Ευρώπη των 12 εκατομμυρίων ανέργων - όπου ανά τρία λεπτά καταγράφεται μια ρατσιστική επίθεση, με στόχο πολύ συχνά τα κέντρα υποδοχής εκείνων που ζητούν πολιτικό άσυλο - όσο και στην Ελλάδα της παραπληροφόρησης και της τρομο-λαγνείας.

Πρόκειται, όμως, κυρίως για ένα ερώτημα που χρησιμοποιούν ως "άλλοθι" οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον για ν' αποκρύψουν τις ευθύνες τους όσον αφορά τη σημερινή οικονομική εξαθλίωση των λαών τους και δεύτερον για να βγάζουν όσο μπορούν απ' έξω την ουρά τους, στην υποχρέωσή τους να προστατεύουν και να υποστηρίζουν - οικονομικά και ηθικά - τους πρόσφυγες.

Αναμφισβήτητη απόδειξη των παραπάνω αποτελεί το γεγονός ότι το εντεινόμενο κύμα Κούρδων προσφύγων τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, αντιμετωπίστηκε με παντελή έλλειψη της στοιχειώδους πρόνοιας για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους και ενός ικανοποιητικού επιπέδου συνθηκών διαβίωσης.

Αναμφισβήτητη απόδειξη αποτελεί, όμως, και η στάση των κυβερνήσεων των κρατών - μελών της ΕΕ, που απαγορεύουν την είσοδο των προσφύγων στις χώρες τους. Στο όνομα της δήθεν πάταξης της λαθρομετανάστευσης, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις - ενεργοποιώντας και τη Συνθήκη Σένγκεν - εντείνουν τους μηχανισμούς αστυνόμευσης και καταστολής και θέτουν ανυπέρβλητα εμπόδια στους πρόσφυγες που ζητούν πολιτικό άσυλο.

Στη χώρα μας, το ποσοστό αναγνώρισης των αιτούντων άσυλο είναι πολύ χαμηλό, ένα απ' τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων για άσυλο είναι ιδιαίτερα αργή, αφού η περίοδος αναμονής μέχρι την έκδοση απόφασης μπορεί να υπερβεί τους οχτώ μήνες. Πέρα από ιατρική φροντίδα και πρόσβαση στη βασική εκπαίδευση, δεν υπάρχει καμιά άλλη κρατική βοήθεια για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες, πόσο μάλλον για τους αιτούντες άσυλο. Οσο για τις εγκαταστάσεις φιλοξενίας των προσφύγων στην Ελλάδα, υπάρχει μόνο το Κέντρο Υποδοχής Προσφύγων στο Λαύριο, που αρκεί μόλις για 300 άτομα. Αν σκεφτεί κανείς πως μόνο μέσα στο 1997 περισσότερα από 4.800 άτομα ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα, καταλαβαίνει εύκολα πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας απ' τους όρους των διεθνών κειμένων που έχει υπογράψει.

"Η κυβέρνηση, με τη βοήθεια των ΜΜΕ, αποδίδει την αύξηση της εγκληματικότητας στους οικονομικούς μετανάστες και τους πολιτικούς πρόσφυγες, καλλιεργώντας κλίμα ξενοφοβίας και ρατσισμού. Στόχος, ο αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης απ' τα ουσιαστικά της προβλήματα και απ' τις πραγματικές αιτίες αύξησης των φαινομένων βίας και εγκληματικότητας(φτώχεια, μέτρα λιτότητας και εκμετάλλευσης των εργαζομένων, ανεργία...). Είναι επιτακτική η ανάγκη αγωνιστικής κινητοποίησης όλων μας ενάντια στις μεθοδευμένες προσπάθειες, προς μια κατεύθυνση ουσιαστικής προστασίας των δικαιωμάτων των προσφύγων", υπογραμμίζει η Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Δημοκρατικής Αλληλεγγύης.

"Προς τι ο γιορτασμός;", αναρωτιέται η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα. "Σ' έναν κόσμο με οικονομικούς περιορισμούς και μεταβαλλόμενες προτεραιότητες, οι πρόσφυγες παρακολουθούν άλλη μια δύσκολη ημέρα να ανατέλλει, έστω κι αν αυτή τους έχει αφιερωθεί", αναφέρει χαρακτηριστικά στην ανακοίνωσή της. Και ζητά απ' την ελληνική κυβέρνηση να υιοθετήσει σύντομα μια προσέγγιση σύμφωνη με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι διαδικασίες ασύλου θα είναι δίκαιες και ολοκληρωμένες, όπου θα παρέχονται στέγη και ίσες ευκαιρίες στους πρόσφυγες.

"Οι πρόσφυγες - εκείνοι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους για να περισώσουν ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει: την ελευθερία και τη ζωή τους - δεν έχουν κανέναν λόγο να γιορτάζουν σήμερα. Γιατί η ημέρα των προσφύγων δεν αφορά αυτούς, αλλά τις κυβερνήσεις, τους πολέμους και τις διώξεις που δημιουργούν τους πρόσφυγες", επισημαίνει η Διεθνής Αμνηστία και καλεί τις κυβερνήσεις όλων των ανεπτυγμένων χωρών να σταματήσουν να θυσιάζουν τους πρόσφυγες σε πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα.