ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ(Του απεσταλμένου μας, Θανάση Παπαρήγα). -

Το μόνο που φαίνεται να συνδέει τη σερβική και γιουγκοσλαβική πρωτεύουσα με την ένταση που, όπως λέγεται, επικρατεί στην ταραγμένη αυτόνομη ΝΔ επαρχία είναι το ίδιο το δημοψήφισμα. Ασφαλώς, δεν τη συνδέει άμεσα και "φωναχτά", αφού το ερώτημα του δημοψηφίσματος ήταν αν οι κάτοικοι της χώρας συμφωνούν στην ξένη ανάμειξη στη λύση των προβλημάτων της Σερβίας. Ωστόσο, μόνον ένας εντελώς τυφλός, κουφός και, επιπροσθέτως, ανεγκέφαλος δε θα καταλάβαινε ότι η "ξένη ανάμειξη" αφορά το Κοσσυφοπέδιο. Αλλωστε, και αν ακόμη δεν το καταλάβαινε, θα του το έδειχνε η εκστρατεία διαφόρων κομμάτων υπέρ του ΟΧΙ.

Η θλιβερή εποχή μας φαίνεται στο ίδιο το ερώτημα του δημοψηφίσματος, το οποίο θεωρούμε, δυστυχώς, μέχρι ανοησίας κοινότοπο και, ακόμη δυστυχέστερα, τραγικά επίκαιρο. Αλλά και κατ' εξοχήν ριψοκίνδυνο: Σε μία εποχή, όπου η επέμβαση και η ανάμειξη έχουν γίνει σχεδόν καθεστώς (αξιοποιώντας, μάλιστα, ακριβώς το Κοσσυφοπέδιο), ρωτά κανείς με τα σωστά του τέτοια πράγματα; Μα, δεν έχουν, τέλος πάντων, οι άνθρωποι αυτοί ενημερωθεί για το "μονόδρομο";

Αυτές οι σκέψεις και πολλές άλλες κυκλοφορούν στο μυαλό μας, καθώς γυρίζουμε, σαν "φιλικά φιλοξενούμενοι" και όχι σαν "παρατηρητές", τους δρόμους του Βελιγραδίου. Η ψηφοφορία είναι, προφανώς, εντελώς ειρηνική, χωρίς επεισόδια. Η οικονομική κατάσταση σαφώς διαφέρει από το προηγούμενο ταξίδι μας, που είχε γίνει σε συνθήκες αποκορυφώματος των περίφημων "κυρώσεων". Και τότε η κατάσταση δεν ήταν κατάσταση διάλυσης, αλλά τα σημάδια της αναστάτωσης ήταν φανερά. Τώρα, η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη στα μάτια ενός ξένου: Δεν είμαστε σε θέση να πούμε πώς φαίνεται στα μάτια ενός κατοίκου ή των διάφορων κατηγοριών των κατοίκων...

Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, που δίνουν στο ΟΧΙ γύρω στο 94%, δεν εξέπληξαν κανέναν, τουλάχιστον από όσους βρίσκονταν τότε στο Βελιγράδι. Η μεγάλη ιστορική σημασία του Κοσσυφοπεδίου για τους Σέρβους, αλλά και η καταγγελία (δυστυχώς, πλήρως βάσιμη) του "κινδύνου" (δηλαδή του σχεδίου;) διάλυσης της Σερβίας, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βάρυναν στο αποτέλεσμα.

Το πρόβλημα, όμως, μένει. Οι επίσημοι που συναντήσαμε δε φαίνεται να έχουν καμία αυταπάτη γι' αυτό. Αυτό φαίνεται και από τη φράση που συχνά ακούσαμε ότι "το πιο σημαντικό είναι τι θα γίνει μετά το δημοψήφισμα". Ετσι, τα πορίσματα της Ομάδας Επαφής και οι δηλώσεις Κόφι Ανάν αναμένονται με ακόμη μεγαλύτερη ανυπομονησία, καθώς βγαίνουν τα αποτελέσματα.

Η "άγνοια δεν είναι η μόνη μητέρα της ανυπομονησίας". Στη γέννησή της, συμμετέχει έντονα και η ανησυχία. Μια ανησυχία, μάλιστα, που έχει και μια ιδιαίτερα πιεστική διάσταση: Στο Βελιγράδι, φαίνεται να ανησυχούν πολύ (και αυτό φαίνεται και από το ότι το λένε με όλο και μεγαλύτερη έμφαση) για το τι θα κάνουν αυτοί που οι ίδιοι αποκαλούν "γειτονικές χώρες".

Πρόκειται για αβάσιμη ανησυχία;

Ασφαλώς όχι, θα έλεγε κανείς, παραπέμποντας, ας πούμε, στην "Πενταμερή της Σόφιας". Αλλά και εμείς οι ταπεινοί, που δεν είμαστε διπλωμάτες, ταλανιζόμαστε από το ίδιο το ερώτημα, με βάση πιο άμεσες εμπειρίες. Γυρίζοντας τους δρόμους του Βελιγραδίου, σκεπτόμαστε ότι, αν τα 100 χρόνια δεν τα έχουμε ακόμη, η μοναξιά μας είναι σίγουρη! Είμαστε η μόνη ελληνική αντιπροσωπεία... Το μονίμως παράξενο ΚΚΕ ήταν το μόνο που θεώρησε κατάλληλη την παρουσία. Φυσικά, εδώ και πάνω από 160 χρόνια, ο εθνικός μας ποιητής σημείωσε ότι "δεν είναι εύκολες οι θύρες όταν η χρεία τες κουρταλεί". Αλλά ας μην είμαστε προσβλητικοί. Δεν είναι η απροθυμία ανταπόκρισης σε μία ανάγκη που εξηγεί την απουσία. Είναι ολοφάνερο ότι κάτι άλλο συμβαίνει: Είναι, δυστυχώς, ισχυρά στη χώρα μας αυτά, που, από καιροσκοπισμό ή από πεποίθηση (και πραγματικά αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το χειρότερο...), δε θεωρούν καθόλου φρόνιμη τη συμπαράταξη με αυτούς που αρνούνται τη Νέα Τάξη. Είναι, βλέπετε, η εποχή του "ρεαλισμού", της "σφαιρικής αντιμετώπισης", της "ψυχραιμίας". Για μερικούς, βέβαια, γιατί, για μερικούς άλλους, είναι η εποχή ενός ηχηρού ραπίσματος στην παρειά (ειδικά την αριστερή) εκείνων που "κατέχονται από ξενοφοβία και εχθρότητα προς την ευρωπαϊκή προοπτική". Αλλη μία ευκαιρία, δηλαδή, να δειχτούμε "ευλύγιστοι" και "επιρρεπείς". Ετσι, το "αλλόκοτο" ΚΚΕ σήκωσε, άλλη μία φορά μόνο του, το σταυρό και τον ακάνθινον στέφανον. Εσεται, όμως, ήμαρ...

Από την άλλη μεριά, το ότι η Νέα Τάξη μπορεί και παίζει με τα δικαιώματα της αλβανικής κοινότητας του Κοσσυφοπεδίου, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο, πριν απ' όλα, την ίδια, είναι μία ένδειξη των σοβαρών απειλών που σκιάζουν το μέλλον των λαών μας. Αν είναι να είσαι αλλόκοτος γιατί τους προειδοποιείς, έστω και μόνος, από τώρα, χαλάλι τους!