Η ασυδοσία των εφοπλιστών και η παραχώρηση προνομίων και φοροαπαλλαγών από τις εκάστοτε κυβερνήσεις αρχίζει από πολύ παλιά και βέβαια συνεχίζεται και σήμερα. Θα περιοριστούμε σ' ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Το 1929, για να αντιμετωπιστεί ο δήθεν ανταγωνισμός, η κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου υπέγραψε σύμβαση διάρκειας 20 χρόνων με την "Εθνική Ατμοπλοϊα" (συμφέροντα Εμπειρίκου) για τη χορήγηση 100.000 δολαρίων το χρόνο, προκειμένου να εξασφαλιστεί στους μετόχους μέρισμα 6%, απαλλαγή από τη φορολογία, με την υποχρέωση της εταιρίας ν' αγοράσει ένα πλοίο. Συνιστούσε, προφανώς για την αγορά του νέου πλοίου, τη χορήγηση δανείου 1.500.000 αγγλικών λιρών, με τόκο 4% το χρόνο, επιχορήγηση 125.000 αγγλικών λιρών το χρόνο και φυσικά φορολογική ατέλεια.

Ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός των μεταναστών "προσελκύει" κι άλλους εφοπλιστές. Τα νούμερα της διακίνησης επιβατών στη γραμμή της Β. Αμερικής με τα μεταναστευτικά, που αναφέρονται σε μια μόνο τριετία δικαιολογούν το ενδιαφέρον των εφοπλιστών:

1956 επιβάτες 988.812, 1957 επιβάτες 1.004.015 και 1958 επιβάτες 941.000. Οι πρώτοι μετανάστες που είχαν αρχίσει να δουλεύουν "βατσιμάνηδες" στα βαπόρια, στις "λάντζες" των εστιατορίων, στα στιλβωτήρια και στα ανθρακωρυχεία, "τράβαγαν" σιγά - σιγά τις οικογένειές τους και τους συγγενείς τους. Αρχισαν και τα συνοικέσια με τις φωτογραφίες. "Ζητούνται νύφες απ' την Ελλάδα" έγραφαν στις μικρές αγγελίες οι ελληνοαμερικανικές εφημερίδες, ενώ φτάνουν και τα πρώτα εμβάσματα για να εξοφληθούν τα χρέη ή για να φτιαχτεί η προίκα της κόρης ή της αδελφής. Ολα αυτά και προπαντός η φτώχεια που έδερνε τον αγροτικό πληθυσμό αποτέλεσαν τον "κράχτη", για να ξεσηκώσουν κι άλλους για τη "Γη της Επαγγελίας"...

Παράλληλα με τη γραμμή της Β. Αμερικής, οι εφοπλιστές ενισχύουν και τη γραμμή της Αυστραλίας. Χιλιάδες μετανάστες φτάνουν στη Μελβούρνη με τα ελληνικά υπερωκεάνια. Τους μεταφέρουν τα μεταναστευτικά της ΕΛΜΕΣ - Παν. Γιαννουλάτου "Κυρήνεια" και "Τασμανία", τα Υ/Κ "Νεπτούνια" και "Καμπέρα" του Γουλανδρή, το "Μαριάννα" του Ι. Λάτση, το "Βρεττανίς" και το "Πατρίς" του Ομίλου Χανδρή, το "Βασίλισσα Φρειδερίκη" του Ευγ. Ευγενίδη.

Οι εφοπλιστές, που εκμεταλλεύτηκαν το μεταναστευτικό ρεύμα, αποκόμισαν τεράστια κέρδη που τους επέτρεψαν "ν' ανοιχτούν" αργότερα στις διεθνείς κρουαζιέρες.

Διέθεταν πλοία από "δεύτερο" και "τρίτο" χέρι, παρήλικα, αγορασμένα σε χαμηλές τιμές, που τα εκμεταλλεύτηκαν για πολλά χρόνια, για να τα πουλήσουν στη συνέχεια σε άλλους εφοπλιστές ή στα διαλυτήρια.

Το "Ελληνίς" του Ομίλου Αντ. Χανδρή όταν αγοράστηκε το 1963 ήταν 31 χρόνων. Διασκευάστηκε και οι θέσεις από 750 συνολικά που προβλέπονταν αρχικά έγιναν 1.668. Μετέφερε κυρίως μετανάστες και παρέμεινε στην "ενεργό υπηρεσία" μέχρι το 1980. Δηλαδή ταξίδευε και σε ηλικία 48 χρονών.

Το "Βρεττανίς" επίσης του Ομίλου Χανδρή, ενώ η ηλικία του φτάνει τα 66 χρόνια (ναυπηγήθηκε το 1932), εξακολουθεί να ναυλώνεται σε κρουαζιέρες στην Καραϊβική.

Το άνοιγμα μιας νέας μεταναστευτικής αγοράς για τους Ελληνες, όπως ήταν η Βραζιλία, τα ανθρακωρυχεία του Βελγίου και η ανασυγκροτούμενη βιομηχανία της Δυτικής Γερμανίας, που χρειάζονταν εργατικά χέρια, δημιούργησε νέα δεδομένα. Στη γραμμή της Β. Αμερικής μπήκε το αεροπλάνο, οπότε και αλλάζει ο τρόπος εκμετάλλευσης των πλοίων της κατηγορίας αυτής. Τα μετατρέπουν σε "κρουαζιεράδικα" για ν' αποφέρουν ακόμη μεγαλύτερα κέρδη.

Σημειώσεις:

(1) Κ. Μοσκώφ, "Η Εθνική και κοινωνική συνείδηση στην Ελλάδα", σελ. 251.

(2) Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος.

(3) Στοιχεία από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα.

(4) Γραμματεία Υπουργικού Συμβουλίου, "Οι Ελληνικές Κυβερνήσεις".

(5) Α. Ι. Τζαμτζή, "Μητρώο Ελληνικών Υπερωκεανίων" σελ. 13.