Η βαθιά κοινωνικοοικονομική κρίση στη Ρωσία δε φαίνεται να μπορεί ξεπεραστεί εύκολα, παρά τις υποτιθέμενες προσπάθειες που καταβάλλονται, τουλάχιστον σε επίπεδο διαχείρισης να σταθεροποιηθεί η οικονομικο-δημοσιονομική κατάσταση στη χώρα. Το ρούβλι, που είχε ενισχυθεί με κάποιους χειρισμούς για μερικές μέρες έναντι του δολαρίου, σημειώνει πάλι πτώση στη διατραπεζική αγορά. Αυτό γιατί η οικονομική κρίση που εκδηλώθηκε στα χρηματιστήρια είναι βαθιά και αφορά σχεδόν σε κάθε τομέα της οικονομικής ζωής. Οφείλεται ακριβώς στη διαδικασία των λεγόμενων "μεταρρυθμίσεων", που πρακτικά σημαίνει την προσπάθεια παλινόρθωσης του καπιταλισμού στη μεγάλη αυτή χώρα.

Με την επικύρωση από την Κρατική Δούμα του Γεβγκένι Πριμακόφ ως πρωθυπουργού, που έγινε δεκτή ευνοϊκά από ευρύτερους πολιτικούς κύκλους της Ρωσίας και του εξωτερικού, θεωρείται τουλάχιστον τυπικά και προσωρινά ότι έληξε η κυβερνητική κρίση, παρότι η ουσιαστική κρίση δεν είναι δυνατόν να ξεπεραστεί με τις όποιες αλλαγές προσώπων. Πάντως, ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης δεν ολοκληρώθηκε την Παρασκευή, όπως είχε αναγγείλει ο Πριμακόφ, πράγμα που αντανακλά τις δεδομένες δυσκολίες και αδιέξοδα.

Μέσα από πολύπλοκες διαβουλεύσεις και διαπραγματεύσεις συνεχίζεται ο διορισμός μεμονωμένων υπουργών. Σύμφωνα με τον Μπ. Γιέλτσιν, η υπόθεση σκοντάφτει, τάχα, στη δυσκολία εξεύρεσης του κατάλληλου υπουργού Οικονομικών και ότι ίσως χρειαστεί μια ακόμα βδομάδα για το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Η πραγματικότητα είναι ότι πάνω και σε αυτή την υπόθεση παίζονται πολλά και αλληλοδιαπλεκόμενα συμφέροντα και αυτές οι αντιφάσεις αντανακλώνται στις διαπραγματεύσεις. Για παράδειγμα, ορισμένοι πολιτικοί, που δέχονται να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση, μετά αρνούνται. Για παράδειγμα, ο αντιπρόεδρος της Κρατικής Δούμας, Βλαντίμιρ Ριζκόφ, στέλεχος του κόμματος "Σπίτι μας - η Ρωσία", ανακοίνωσε αιφνιδίως ότι δεν έχει την απαιτούμενη πείρα για να αναλάβει αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, αρμόδιος για κοινωνικά προβλήματα. Σχετικά μ' αυτό, ο πρόεδρος της ΚΕ του ΚΚΡΟ, Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, χαρακτήρισε "μη φυσιολογικό" τον αργό ρυθμό σχηματισμού της νέας κυβέρνησης και πρόσθεσε: "Αν ο Πρόεδρος Μπορίς Γιέλτσιν έβλεπε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει την κατάσταση, αν είχε διεξαγάγει έγκαιρα ευρείες διαβουλεύσεις, τότε η κυβέρνηση θα είχε σχηματιστεί μέσα σε λίγες μέρες".

Ο Γεβγκένι Πριμακόφ, αναλαμβάνοντας τα πρωθυπουργικά του καθήκοντα, διατηρεί τη "διπλωματική γλώσσα" και δεν εκτίθεται με αναλυτικές δηλώσεις για το τι έχει σκοπό να κάνει. Πάντως, διαβεβαίωσε ότι θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις, όμως με κρατική ρύθμιση της οικονομίας και στήριξη του εγχώριου παραγωγού. Πρώτη προτεραιότητα, η λήψη "έκτακτων μέτρων", τα οποία υποτίθεται ότι θα επιλύσουν "μια για πάντα" το πρόβλημα των καθυστερούμενων μισθών και συντάξεων, που πλήττει εκατομμύρια εργαζομένων και συνταξιούχων. Σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο ΝΤΒ δεν ήταν ιδιαίτερα διαφωτιστικός. Μάλλον ήταν σαφής η προσπάθειά του να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα. Υπογράμμισε ότι η μετάβαση στην αγορά και η οικονομική αποτελεσματικότητα πρέπει να εξυπηρετούν τους ανθρώπους και να οδηγούν σε "μια κοινωνικά προσανατολισμένη οικονομία" και τόνισε ότι προτεραιότητα για την κυβέρνησή του αποτελεί η εξόφληση των χρεών προς τους εργαζομένους και συνταξιούχος, η προετοιμασία της χώρας για το χειμώνα, η αντιμετώπιση των αναγκών σε φάρμακα και η χρηματοδότηση των Ενόπλων Δυνάμεων. Για το σκοπό αυτό, η κυβέρνηση θα καταρτίσει έναν έκτακτο προϋπολογισμό για το τέταρτο τρίμηνο του έτους, προτεραιότητα του οποίου θα είναι η καταβολή των μισθών και των συντάξεων. Ο προϋπολογισμός αυτός θα κατατεθεί στην Κρατική Δούμα "στο άμεσο μέλλον" και θα υπάρχει πρόβλεψη για την κάλυψη των δαπανών του κράτους μέχρι το τέλος του έτους. Από τη μεριά του, ο Α αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιούρι Μασλιουκόφ (μέλος του ΚΚΡΟ), χαρακτήρισε"αντιμεταρρύθμιση" τις "μεταρρυθμίσεις" που εφάρμοσαν μέχρι τώρα οι προηγούμενες κυβερνήσεις και σημείωσε ότι η οποιαδήποτε νομισματική αυστηρότητα πρέπει να ευνοεί τη βιομηχανική πολιτική και να μην έχει επιπτώσεις στον πληθυσμό και ιδιαίτερα στα ασθενέστερα στρώματα. Υπογράμμισε την ανάγκη ομαλής λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος και πάταξης της διαφθοράς, ενώ τόνισε ότι οι ξένες επενδύσεις είναι καλοδεχούμενες από την κυβέρνηση. Στο μεταξύ, για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ρευστότητας, ο νέος διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Σεργκέι Γκεράστσενκο, έχει επισημάνει ότι θα προχωρήσει σε ελεγχόμενη εκτύπωση χρήματος για την αγορά ομόλογων του δημοσίου και ομολογιών τραπεζών. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τις αντιδράσεις των "μεταρρυθμιστών" και ξένων επενδυτών.

Από την άλλη μεριά, οι ιμπεριαλιστικοί οικονομικοί κύκλοι και Δυτικοί ηγέτες πιέζουν με κάθε τρόπο για τη συνέχιση των λεγόμενων "μεταρρυθμίσεων", που θα τους δώσουν την ευκαιρία να συνεχίσουν την καταλήστευση της χώρας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση κάλεσε τη Ρωσία να μην παρεκκλίνει από την πορεία των μεταρρυθμίσεων για ελεύθερη αγορά. Η "τρόικα" της ΕΕ, αποτελούμενη από τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Κλάους Κίνκελ, τον Αυστριακό ομόλογό του Βόλφγκανγκ Σίσελ και την Βρετανίδα υφυπουργό Τζόις Κουίν, καθώς και ο επίτροπος για θέματα Διεθνών Σχέσεων, Χανς βαν ντεν Μπρουκ, επισκέφτηκαν αυτές τις μέρες τη Μόσχα για συνομιλίες με την ηγεσία της Ρωσίας με σκοπό να αποτιμήσουν, όπως ανακοινώθηκε, τα σχέδια της Μόσχας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Σαντέρ, δήλωσε την Πέμπτη ότι η ΕΕ δεν προτίθεται να δώσει χρήματα στη Ρωσία μέχρι να ολοκληρωθούν στη χώρα οι πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Οι πολιτικές δυνάμεις, που υποστήριξαν την υποψηφιότητα του Γεβγκένι Πριμακόφ για την πρωθυπουργία, αναμένουν την εκπόνηση και την εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος εξόδου από την κρίση για να καθορίσουν την παραπέρα στάση τους απέναντι στην κυβέρνηση. Ετσι, το ΚΚΡΟ και οι σύμμαχοί του στη Λαϊκοπατριωτική Ενωση Ρωσίας (ΛΠΕΡ) και στη Δούμα - Αγροτικό Κόμμα και "Ναροντοβλάστιε" - που χαιρέτισαν το διορισμό του Πριμακόφ στο πρωθυπουργικό αξίωμα, άρχισαν τελευταία να αποστασιοποιούνται από την κυβέρνηση, θεωρώντας ανώφελη τη συμμετοχή τους σ' αυτή. Ο πρόεδρος της ΚΕ του ΚΚΡΟ, Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, σε όλες τις τελευταίες συνεντεύξεις του, τονίζει ότι οι κομμουνιστές θα υποστηρίξουν την κυβέρνηση μόνο στα ζητήματα εκείνα, που θα συμπίπτουν με το πρόγραμμα του ΚΚΡΟ. Την ίδια ώρα οι ηγέτες του ΚΚΡΟ δηλώνουν αποφασισμένοι να πραγματοποιήσουν στις 7 Οκτώβρη την πανρωσική κινητοποίηση διαμαρτυρίας, με κύριο αίτημα την παραίτηση του Γιέλτσιν.

Οι άλλες αριστερές δυνάμεις χαρακτήρισαν νέα εξαπάτηση των εργαζομένων την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Πριμακόφ. Σε κοινή δήλωσή τους ο Α γραμματέας της ΚΕ του ΚΕΚΡ, Βίκτορ Τιούλκιν, ο βουλευτής του ΚΕΚΡ στη Δούμα και πρόεδρος της ΕΕ της "Εργαζόμενης Ρωσίας", Βλαντίμιρ Γκριγκόριεφ, και ο πρόεδρος της ΕΕ του Συνεδρίου των Σοβιέτ Εργατών, Αγροτών, Ειδικών και Υπαλλήλων, Αλεξάντρ Νικολάγεφ, αναφέρουν: "Η άνοδος της παλλαϊκής πάλης για την αλλαγή της πολιτικής, για την παραίτηση του Προέδρου, για την αναθεώρηση του Συντάγματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας τρόμαξε την αστική τάξη. Μπροστά στην πραγματική απειλή για τη συντριβή του αντιλαϊκού, αντεθνικού κρατικού συστήματος και την έξοδο στο δρόμο του σοσιαλισμού, συντελέστηκε η συσπείρωση των διαφορετικών ως προς τη μορφή τους, αλλά όμοιων ως προς την ουσία τους πολιτικών δυνάμεων της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας... Η δήλωση για τη δυνατότητα του σχηματισμού της λεγόμενης κεντροαριστερής κυβέρνησης γύρω από τον άνθρωπο, που υπηρέτησε πιστά τους Γκορμπατσόφ - Γιέλτσιν, και τώρα φίλο της Ολμπράιτ και του Κλίντον, είναι απάτη και προδοσία των εργαζομένων που διεξάγουν τον "πόλεμο των σιδηροτροχιών", συνεχίζουν την πικετοφορία μπροστά στο κτίριο της κυβέρνησης, συμμετέχουν στις απεργίες και τις πορείες διαμαρτυρίας. Είναι προδοσία των απλών ανθρώπων, που έχουν ξαναληστευτεί για άλλη μια φορά με τη βοήθεια της εμπνευσμένης από τους εξουσιαστές δημοσιονομικής κρίσης. Ο πραγματικός σκοπός της αντικομμουνιστικής υστερίας, που έχει ξεκινήσει η αστική τάξη πάνω στο κύμα της οικονομικής - νομισματικής χρεοκοπίας των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, είναι να αποσπαστεί η προσοχή από την έκταση καταλήστευσης του πληθυσμού και να "σταθεροποιηθούν" οι άνθρωποι μπροστά στην απειλή της πείνας. Επομένως,σκοπός είναι να σωθεί η εξουσία της αστικής τάξης με τη βοήθεια ενός μεταβατικού προσώπου. Ο κύριος αγώνας είναι μπροστά!".

Βασίλης ΖΟΥΝΗΣ