Η μετέπειτα ταραγμένη εποχή του μεσοπολέμου ολοκληρώθηκε με το Δεύτερο Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Οι πολεμοκάπηλες δυνάμεις βρήκαν την ολοκλήρωσή τους στο φασισμό, το Ναζισμό και τη Νέα Τάξη του Τρίτου Ράιχ. Το τέλος του πολέμου βρήκε τον πλανήτη χωρισμένο σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα: το δυτικοσυμμαχικό καπιταλιστικό με επικεφαλής τις ΗΠΑ και το ανατολικό σοσιαλιστικό με επικεφαλής την ΕΣΣΔ. Η δημιουργία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας του ΝΑΤΟ το 1949 υποχρέωσε την αντίπαλη δημιουργία του Συμφώνου της Βαρσοβίας το 1955. Οι αντίπαλοι στρατιωτικοί συνασπισμοί έριχναν βαριά τη σκιά της απειλής ενός νέου ολοκληρωτικού πολέμου. Τότε αρχίζει η ολοκληρωμένη και συνειδητή εμφάνιση του παγκόσμιου κινήματος ειρήνης. Δύο ήταν οι κύριες αιτίες που η πλειοψηφία της ανθρωπότητας εντάχθηκε λίγο πολύ στις δραστηριότητές του. Η μία ήταν ο φόβος του πυρηνικού ολοκαυτώματος, που μία πρώτη γεύση του γνώρισε στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Η άλλη ήταν η ύπαρξη του ευρύτερου σοβιετικού χώρου, που η ίδια η φύση του τον υποχρέωνε να πρωτοστατεί και να ενισχύει το κίνημα ειρήνης. Δεν είναι τυχαία η δημόσια ομολογία του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ ότι, "το γεγονός αυτός οδήγησε το κίνημα ειρήνης στην οπισθοχώρηση". Ο αγώνας κατά της πυρηνικής απειλής ξεκινούσε από τη μείωση των εξοπλισμών και κατέληγε στην καθολική καταστροφή όλων των πυρηνικών όπλων. Τέσσερις λέξεις συνόψιζαν τον αντιπυρηνικό αγώνα: "Παγκόσμιος ελεγχόμενος πυρηνικός αφοπλισμό". Ο έλεγχος θα γινόταν από τον ΟΗΕ κι από διεθνείς πρωτοβουλίες.

Η κατανάλωσή τους ανανεώνει τη διευρυμένη τους αναπαραγωγή, τα τελειοποιεί, και στηρίζει τη λειτουργία του οικονομικού συστήματος που τα παράγει ως έσχατη μορφή εμπορευματικής οικονομίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται υπό το συνεχές άγχος των περιφερειακών πολέμων και υπό τη συνεχή απειλή ενός ολοκληρωτικού ολοκαυτώματος. Αυτό ακριβώς είναι το βαθύτερο νόημα της σημερινής κατάστασης στη Γιουγκοσλαβία, ανεξάρτητα από εθνικές διαφορές και γεγονότα που κι αυτά έχουν την αξία τους. Πίσω από τον ανελέητο αγώνα ελέγχου γεωστρατηγικών χώρων μείζονος οικοδομικής σημασίας και ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, βρίσκεται ο υπέρτατος νόμος της εξασφάλισης της παραγωγής, εμπορίας και κατανάλωσης οπλικών ανταλλακτικών αξιών, δηλαδή εμπορευμάτων που κινούν τον πόλεμο και όλη τη λεγόμενη ειρηνική οικονομία. Πρόκειται για ένα υποχρεωτικά παγκόσμιο οικονομικό καθεστώς που στις μέρες μας ονομάστηκε "παγκοσμιοποίηση της ελεύθερης αγοράς".

Είναι το καθεστώς που, πέρα από κάθε σχεδιασμένη παραγωγή αξιών χρήσης για τον άνθρωπο, παράγει "ελεύθερα" το θάνατο ως ανταλλακτική αξία. Γι' αυτό και κορωνίδα του κινήματος ειρήνης είναι η μετατροπή της πολεμικής βιομηχανίας σε παραγωγή αγαθών για τον άνθρωπο.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ