Οι αντιπροσωπείες Σέρβων και Κοσσοβάρων Αλβανών είχαν κάθε λόγο να "πανηγυρίζουν" μετά τη λήξη των συνομιλιών στο Ραμπουγέ της Γαλλίας. Οι πρώτοι, επειδή θεώρησαν πως διασφάλισαν το πολιτικό πλαίσιο μίας συμφωνίας, που θα προβλέπει καθεστώς ευρείας αυτονομίας στο Κοσσυφοπέδιο εντός του πλαισίου της εδαφικής κυριαρχίας της Σερβίας και εν συνεπεία της ΝΟ Γιουγκοσλαβίας. Οι δεύτεροι, γιατί με την επιμονή τους να μην υπογράψουν ένα προσχέδιο συμφωνίας, που θα περιέχει όρο για αφοπλισμό των ανταρτών και δε θα προβλέπει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με στόχο την ανεξαρτητοποίηση της επαρχίας, έδειξαν ότι δεν ενέδωσαν στις πιέσεις, ούτε "ξεπούλησαν" το βασικότερο από τους στόχους του ανταρτικού "Απελευθερωτικού Στρατού Κοσσυφοπεδίου", αλλά και του "Δημοκρατικού Συνδέσμου" του Ιμπραήμ Ρουγκόβα: Το ελεύθερο Κοσσυφοπέδιο...

Και οι ξένοι μεσολαβητές; Τι πέτυχαν; Ουσιαστικά τίποτε άλλο πέραν της απλής διαβεβαίωσης των δύο πλευρών πως μετά από διαβουλεύσεις με στελέχη τους σε Βελιγράδι και Πρίστινα θα επανέλθουν στη Γαλλία στις 15 Μάρτη για να συζητήσουν και, εάν τύχει... να υπογράψουν κάποια συμφωνία!

Ομως, αυτή η απλή διαβεβαίωση μόνον επιτυχία των 17ήμερων συνομιλιών στο Ραμπουγέ δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Σε γενικές γραμμές αυτά που έγιναν στο Ραμπουγέ συνοψίζονται στα ακόλουθα:

- Η διαβεβαίωση των μεγάλων δυνάμεων για την (έστω και "προσωρινή", τουλάχιστον μέχρι το 2001) παραμονή του Κοσσυφοπεδίου στο πλαίσιο της σερβικής εδαφικής κυριότητας. Επιβεβαιώθηκε πως βασικός άξονας του σχεδίου "ειρήνης" (;) που προωθούν οι Αμερικανοί στην περιοχή αποτελεί η παροχή ενός καθεστώτος ευρείας αυτονομίας στο Κοσσυφοπέδιο (πράγμα στο οποίο συναινεί και το Βελιγράδι) τρίχρονης διάρκειας, όπου θα μπουν τα θεμέλια για τη δημιουργία μηχανισμών που θα επιτρέπουν εκλογές, θεσμούς για τη διακυβέρνηση της επαρχίας από τοπική κυβέρνηση, εγκαθίδρυση νέου, και αποδεσμευμένου από το Βελιγράδι, δικαστικού συστήματος.

- Η δυσκολία των Ευρωπαίων και των Αμερικανών να συνεννοηθούν βρίσκοντας κοινή "γλώσσα" αντιμετώπισης του ζητήματος του Κοσσυφοπεδίου.

- Η συνειδητοποίηση του ρήγματος στους κόλπους της οργάνωσης των λεγόμενων ανταρτών του "Απελευθερωτικού Στρατού", τουλάχιστον από την πλευρά της Ουάσιγκτον.

- Επιπλέον, φάνηκε πως το ΝΑΤΟ, παρά τις διαρκείς απειλές - τουλάχιστον γι' αυτή την περίοδο... - δεν μπορεί να κάνει χρήση στρατιωτικής βίας κατά των Σέρβων, δίχως την "ασπίδα" της "πολιτικής" φόρμουλας μίας συμφωνίας "ειρήνης" και την προηγούμενη αποδοχή της από ένα "ενιαίο" μέτωπο Κοσσοβάρων Αλβανών.

Μετά την οριστική λήξη των συνομιλιών στο Ραμπουγέ (απόγευμα της περασμένης Τρίτης), ο Σέρβος Πρόεδρος, Μίλαν Μιλουτίνοβιτς, έφθασε στο Βελιγράδι έκδηλα ικανοποιημένος. Τουλάχιστον προς το παρόν είχε τη συγκατάθεση των ξένων δυνάμεων πάνω στη χορήγηση καθεστώτος ευρείας αυτονομίας υπό τον όρο παραμονής του Κοσσυφοπεδίου στη Σερβία. Απ' την άλλη, δεν πραγματοποιήθηκαν οι απειλές του ΝΑΤΟ για την εξαπόλυση αεροπορικών βομβαρδισμών κατά σερβικών στόχων, ενώ, βοηθούμενος και από στάση των Κοσσοβάρων Αλβανών, δεν ενέδωσε στις πιέσεις για αποστολή ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στην επαρχία. Ωστόσο, η ικανοποίηση του Μιλουτίνοβιτς πήγαζε από την πρόσκαιρη νίκη μίας πολύ δύσκολης μάχης και όχι του πολέμου. Μετά από τους - μάλλον θαυμαστούς - δαιδαλώδεις χειρισμούς της κυβέρνησης Μιλόσεβιτς.

Ποια θα είναι η "επόμενη" κίνηση του Βελιγραδίου; Η κατάσταση είναι ρευστή και γι' αυτό τα σχέδια του Προέδρου Μιλόσεβιτς θα μεταβάλλονται και με βάση τις τρέχουσες και πολύ ρευστές εξελίξεις, δεδομένων μάλιστα και των γνωστών αντιδράσεων που προβάλλει η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου. Φαίνεται, όμως, πως είναι διατεθειμένος να μην ενδώσει στο αίτημα των ΗΠΑ και της ΕΕ για αποστολή ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στο Κοσσυφοπέδιο, τουλάχιστον μέχρι την τελευταία στιγμή. Κάποιοι σχολιαστές ισχυρίζονται πως είναι περισσότερο διατεθειμένος να υποστεί αεροπορικούς βομβαρδισμούς και ακολούθως να αποδεχτεί την άφιξη πολυεθνικών, ακόμη και ΝΑΤΟικών, στρατευμάτων στο έδαφός του, ίσως, με τον όρο να απουσιάζουν απ' αυτά Αμερικανοί στρατιώτες. (Κάτι τέτοιο θα βόλευε τρόπον τινά και την Ουάσιγκτον...).

Μέσα σ' όλα αυτά, το Βελιγράδι φροντίζει να έχει καλυμμένα τα "νώτα" του, πυκνώνοντας στρατιωτικές δυνάμεις γύρω και μέσα στο Κοσσυφοπέδιο.

Σύμφωνα, μάλιστα, με πηγές της CIA που επικαλείται η εφημερίδα "Ουάσιγκτον Ποστ", αυτές τις μέρες στο Κοσσυφοπέδιο υπάρχουν 12.000 Σέρβοι στρατιώτες, 14.000 άνδρες ειδικών δυνάμεων της Αστυνομίας, εκ των οποίων 6.500 είναι συγκεντρωμένοι βόρεια της Πρίστινα.

Και το ΝΑΤΟ; Γιατί δεν πραγματοποίησε τις απειλές για αεροπορικούς βομβαρδισμούς σερβικών στόχων; Σύμφωνα πάλι με δημοσίευμα της παραπάνω αμερικανικής εφημερίδας, για την ώρα, το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας και το Πεντάγωνο των ΗΠΑ αρνούνται να χρησιμοποιήσουν βία κατά Σέρβων και να τους εμποδίσουν να πυκνώσουν τα στρατεύματά τους μέσα και έξω από το Κόσσοβο. Πηγές της CIA (που επικαλείται η "Ουάσιγκτον Ποστ") υποστηρίζουν πως οι ΗΠΑ (και εν συνεπεία το ΝΑΤΟ) θα χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα των όπλων μόνον εάν "το επίπεδο βίας γίνει απαράδεκτο". Τι εννοούν, όμως, μ' αυτό οι Αμερικανοί; Ανώτατο στέλεχος της κυβέρνησης Κλίντον είπε ότι η χρήση βίας μπορεί να γίνει "μόνον για την αναχαίτιση μίας μεγάλης σερβικής στρατιωτικής επιχείρησης ή για να υπογράψει ο Μιλόσεβιτς τη συμφωνία". Την τακτική αυτή επιβεβαίωσε και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ρόμπιν Κουκ, που είπε πως τα μέλη του ΝΑΤΟ υποστηρίζουν "τη λήψη ΝΑΤΟικής δράσης στην περίπτωση που το Βελιγράδι εκφράσει μία δυσανάλογη απαίτηση ή λάβει αιματηρά αντίποινα κατά του άοπλου πληθυσμού των Κοσσοβάρων Αλβανών"...

Ενας από τους τρόπους με τους οποίους σκόπευαν οι ΗΠΑ και ΕΕ να "στριμώξουν" τους Σέρβους και να εφαρμόσουν τα αποσχιστικά σχέδιά τους στην πιο ευαίσθητη περιοχή των Βαλκανίων ήταν η συγκρότηση ενιαίου μετώπου από την πλευρά των Κοσσοβάρων Αλβανών. Αυτόν θεωρούσαν ως τον πιο αποτελεσματικό "Δούρειο Ιππο", προκειμένου να μεθοδευτεί και να υπογραφεί μία "αντιπροσωπευτική συμφωνία", που θα κατέληγε μετά από μερικά χρόνια στην ανεξαρτητοποίηση του Κόσσοβου και κατ' επέκταση στη γενικότερη σύρραξη στη Βαλκανική Χερσόνησο. Ομως, φαίνεται ότι πρέπει να διανυθεί αρκετός δρόμος μέχρι την επίτευξη αυτού του στόχου... Και αυτό επειδή στους κόλπους των Κοσσοβάρων Αλβανών δεν υπάρχει απλά... "διάσταση απόψεων", αλλά ουσιαστικό ρήγμα ανάμεσα σε στελέχη (νεαρότερα όπως ο Χασίμ Χάτσι), που έχουν δεθεί στο άρμα της παρελκυστικής πολιτικής της Ουάσιγκτον, και σε πιο "σκληροπυρηνικά" στελέχη (όπως ο πολιτικός εκπρόσωπος της ανταρτικής οργάνωσης "KLA", Αντέμ Ντεμάτσι), που δε δέχονται υπονόμευση του βασικότερου στόχου τους, αυτού της ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου.

Υπό το βάρος αυτού του ρήγματος, ελάχιστοι θα μπορούσαν να δουν ως αξιόπιστο "συνομιλητή" την άτυπη κυβέρνηση που επιχείρησαν να συγκροτήσουν την περασμένη Τετάρτη παρατάξεις όπως ο "Δημοκρατικός Σύνδεσμος" του Ιμπραήμ Ρουγκόβα, τα προβαλλόμενα ως ανερχόμενα στελέχη του "KLA" (Χασίμ Χάτσι) και η "Ενωση Δημοκρατικού Κινήματος" του Ρέξχεπ Κιόστζα. Πώς θα μπορούσε άλλωστε με διχασμένη την αυτονομιστική ανταρτική οργάνωση;

Και όμως! Δε θα πρέπει κανείς να αποκλείει τίποτε, ίσως, γιατί ακόμη και αυτή η εξέλιξη δεν αποκλείεται να δρομολογήθηκε από τους Αμερικανούς, με στόχο την πολιτική απομόνωση αντιδραστικών στελεχών όπως ο Αντέμ Ντεμάτσι. Ισως, μάλιστα, αυτό το σκοπό εξυπηρετούσαν και οι δηλώσεις του προβαλλόμενου ως "ανεξάρτητου" Βετόν Σουρόι, ο οποίος είναι εκδότης με σημαντική επιρροή στην Πρίστινα και ένα από τα μέλη της κοσσοβάρικης αλβανικής αντιπροσωπείας στο Ραμπουγέ. "Ο Αντέμ Ντεμάτσι είναι μόνον ένας από τα 2.000.000 Κοσσοβάρων Αλβανών", δήλωσε ο Σουρόι προσπαθώντας να υποτιμήσει τη βαρύτητα και την επιρροή της προσωπικότητας του Ντεμάτσι στον "Απελευθερωτικό Στρατό του Κοσσυφοπεδίου".

Αν και όλα θα διευκρινιστούν και θα καθοριστούν από την έκβαση της τελικής αναμέτρησης ισχύος εντός του "KLA", ο Αντέμ Ντεμάτσι δε θα πρέπει από κανέναν να υποτιμηθεί. Οταν δήλωνε την περασμένη Πέμπτη στην εφημερίδα "ΚΟΧΑ ΝΤΙΤΟΡΕ" πως "οι προσπάθειες για σχηματισμό κοινής αλβανικής ηγεσίας δεν είναι τίποτε άλλο από μάταιες και ιδιωτικές προσπάθειες ανθρώπων που απέτυχαν στη διάρκεια των συνομιλιών στο Ραμπουγέ", κάτι παραπάνω υπονοούσε. Ιδίως σε μία φάση που εντός των κόλπων του "KLA" οι "ψίθυροι" μεταβάλλονται σε διαμαρτυρίες περί "πραξικοπηματικής ανάληψης της ηγεσίας της οργάνωσης από στελέχη που πήγαν στο Ραμπουγέ σε βάρος άλλων που παρέμειναν στην Πρίστινα..." ("ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ ΠΟΣΤ", 24/2/99).

Πάντως, φαίνεται ότι, έστω και μακριά από το Ραμπουγέ, ο Ντεμάτσι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επίδραση αρκετών στελεχών της κοσσοβάρικης αλβανικής αντιπροσωπείας. Δημοσιεύματα του ξένου Τύπου τον κατονομάζουν ως εκείνον που επηρέασε εμφανώς τον Χασίμ Χάτσι - αγαπημένο συνομιλητή της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ - κάνοντάς τον να αρνηθεί την τελευταία στιγμή να υπογράψει μία συμφωνία που δε θα προβλέπει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος ή θα προχωρεί στον αφοπλισμό των ανταρτών. Λέγεται, δηλαδή, πως ο Χάτσι, ενώ είχε πείσει ως επί το πλείστον την κοσσοβάρικη αντιπροσωπεία - και κείνη με τη σειρά της τους ξένους μεσολαβητές - αρνήθηκε να βάλει την υπογραφή του μετά από τηλεφωνική συνομιλία με τον Ντεμάτσι. (Αυτό κατά κάποιο τρόπο εξηγεί το "μυστήριο" γιατί οι ξένοι μεσολαβητές ήταν αισιόδοξοι μέχρι την ύστατη στιγμή...).

Πού θα καταλήξουν όλα αυτά; Ο Κρίστοφερ Χιλ ("μεσολαβητής" απεσταλμένος της κυβέρνησης Κλίντον) δήλωσε πριν λίγες μέρες με νόημα: "Δεν υπάρχει αμφιβολία για το ρήγμα εντός του "KLA". Αλλά ο καθένας καταλαβαίνει, ότι εάν (οι αντάρτες) δεν ταχθούν με την πλευρά των Αμερικανών, τότε θα αντιμετωπίσουν πολλούς και πραγματικούς μπελάδες"!

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ