ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ - ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ.-

Παρά την έξαρση των συγκρούσεων στο Κοσσυφοπέδιο, οι αληθινοί πρωταγωνιστές της πιο επικίνδυνης βαλκανικής κρίσης φαίνεται να έχουν κατά κάποιον τρόπο αλλάξει. Οι πραγματικοί αντίπαλοι αυτής της σύρραξης δε φαίνεται να είναι οι Κοσσοβάροι Αλβανοί και ο γιουγκοσλαβικός στρατός και αυτό γιατί φαίνεται πως η έκβαση πολλών μελλοντικών εξελίξεων θα κριθεί από το αποτέλεσμα της αναμέτρησης ανάμεσα σε Βελιγράδι και ΗΠΑ - ΝΑΤΟ.

Για την ώρα, καμία από τις αμφότερες πλευρές δε φαίνεται διατεθειμένη να υποχωρήσει ούτε στο ελάχιστο. Το Βελιγράδι δηλώνει ετοιμοπόλεμο, ξεκαθαρίζοντας ότι δε θα παραχωρήσει ούτε σπιθαμή γης. Αλύγιστη τακτική ακολουθούν οι ΗΠΑ, που απέστειλαν χτες τον γνωστό "μεσολαβητή" Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ όχι για να προβεί σε νέες διαπραγματεύσεις, αλλά για να επαναδιαβιβάσει απλώς τελεσιγραφικά το γνωστό μήνυμα: "Είτε υποχωρείτε, είτε θα υποστείτε τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς!".Σε μία προσπάθεια να τονιστεί, αυτή τη φορά, η "σοβαρότητα" των απειλών, ο γγ του ΝΑΤΟ, Χαβιέ Σολάνα εξουσιοδοτήθηκε να διατάξει ανά πάσα στιγμή την εξαπόλυση βομβαρδισμών.

Το στίγμα του μηνύματος που θα έστελνε ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ στον Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς έδωσε ο ίδιος ο αξιωματούχος στη διάρκεια δηλώσεων πριν τη χτεσινοβραδινή συνάντησή του με τον Σέρβο ηγέτη. "Είμαστε στα πρόθυρα στρατιωτικής δράσης. Οι συνέπειες θα είναι σαφείς και αυστηρές. Δεν είναι πολύ αργά για να το αποφύγουμε, αλλά τα περιθώρια έχουν ελαχιστοποιηθεί", είπε ο Χόλμπρουκ, φτάνοντας στο Βελιγράδι από τις Βρυξέλλες, όπου είχε συναντηθεί με ανώτατους ΝΑΤΟικούς αξιωματούχους, αλλά και με τους υπουργούς Εξωτερικών χωρών της ΕΕ.

Μάλιστα, μετά το τέλος συνάντησης του Χόλμπρουκ με τον Βρετανό και Γάλλο υπουργό Εξωτερικών, οι τελευταίοι δεν έκρυψαν την απαισιοδοξία τους και γι' αυτή την αποστολή του Αμερικανού αξιωματούχου στο Βελιγράδι. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ιμπέρ Βεντρίν, είπε πως δεν είναι αισιόδοξος για την πιθανότητα επίτευξης διπλωματικής προόδου.Ο Βρετανός ομόλογός του, Ρόμπιν Κουκ, είπε ότι ο Μιλόσεβιτς δεν έχει άλλη επιλογή από το να αποδεχτεί την παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων στο Κοσσυφοπέδιο, "γιατί τα γεγονότα των τελευταίων βδομάδων δείχνουν πως με κάθε άλλο τρόπο παρακωλύεται μία συμφωνία εκεχειρίας".

Νωρίτερα και ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζόε Λόχαρντ,ξεκαθάρισε πως η αποστολή του Χόλμπρουκ στο Βελιγράδι "δεν είναι η διαπραγμάτευση, αλλά εντούτοις θα καταβληθεί προσπάθεια για μία ειρηνική λύση". Ο ίδιος πρόσθεσε ότι ο Πρόεδρος Κλίντον είχε την Κυριακή τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ, τον Γάλλο Πρόεδρο Ζακ Σιράκ και τον Γερμανό καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ενώ έστειλε επιστολή στον Ρώσο Πρόεδρο Μπορίς Γιέλτσιν, που είναι αντίθετος σε στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ στη σερβική επαρχία.

Σε εξίσου αυστηρούς τόνους ανταπάντησε και το Βελιγράδι. Ο Γιουγκοσλάβος υπουργός Εξωτερικών, Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς, είπε πως όσοι ξένοι διπλωμάτες και εάν έρθουν στο Βελιγράδι, "καμία πίεση δε θα αλλάξει την αρχική μας στάση". Και στη συνέχεια υπογράμμισε: "Καμία απολύτως χώρα στον κόσμο δε μένει να παρακολουθεί απαθώς τρομοκρατικές επιθέσεις στο έδαφός της με δεμένα τα χέρια".

Εξίσου σοβαρό μήνυμα έστελνε την ίδια περίπου ώρα και ο γιουγκοσλαβικός στρατός, που κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι υποστηρίζουν την τρομοκρατία των Κοσσοβάρων Αλβανών. Μάλιστα, κατέστησε σαφές ότι ο στρατός δε θα σταματήσει τις επιχειρήσεις του στο Κοσσυφοπέδιο, εάν οι Κοσσοβάροι Αλβανοί δε σταματήσουν τις "προβοκατόρικες ενέργειες" και εάν το ΝΑΤΟ δεν πάψει να απειλεί τη ΝΟ Γιουγκοσλαβίας.

Πάντως, αρκετά ειδησεογραφικά πρακτορεία, μεταξύ των οποίων και το ΑΠΕ, δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για την πραγματική εικόνα των διαθέσεων που επικρατούν μεταξύ των Γιουγκοσλάβων στρατηγών. Οπως σημείωνε χτες ο ανταποκριτής του ΑΠΕ στο Βελιγράδι, "αρκετοί στρατηγοί στις ιδιωτικές συζητήσεις τους εκφράζουν φόβους για την επικείμενη αναμέτρηση με τη Δύση"... Αρκετά χαρακτηριστική ήταν η πρόσφατη δήλωση του Σέρβου στρατηγού Πάβκοβιτς, που πριν λίγες μέρες είχε πει πως "και οι τελευταίοι Δυτικοί διπλωμάτες που έχουν μείνει στο Βελιγράδι θα έδιναν πολλά για να μάθουν τι συμβαίνει πίσω από τα μονίμως κλειστά παράθυρα της έδρας του Γενικού Επιτελείου του γιουγκοσλαβικού στρατού"...

Στο μεταξύ, οι μάχες στο Κοσσυφοπέδιο έχουν ανάψει για τα καλά. Ωστόσο, οι πληροφορίες για το τι ακριβώς γίνεται στα πεδία μάχης είναι συγκεχυμένες και αυτό επειδή δεν μπορούν να διασταυρωθούν από τρίτες πηγές. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο - από τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία... - ότι η νέα "έκρηξη" των μαχών έχει πυροδοτηθεί και από το γεγονός της αποχώρησης των διεθνών επιβεβαιωτών του ΟΑΣΕ το περασμένο Σαββατοκύριακο. Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι έχει αυξηθεί ο αριθμός των προσφύγων. Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι ξεπερνούν τις 25.000.

"Ο Πρόεδρος Μιλόσεβιτς πρέπει να γνωρίζει ότι το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να δράσει εάν αποτύχει και αυτή η τελευταία προσπάθεια", δήλωσε ο γγ του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, Χαβιέ Σολάνα. Ωρες πριν, το Συμβούλιο του ΝΑΤΟ είχε εξουσιοδοτήσει τον γγ να διατάξει αεροπορικές επιδρομές στη ΝΟ Γιουγκοσλαβίας. Οπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση, "ο Χαβιέ Σολάνα έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει, μετά από περαιτέρω διαβουλεύσεις, μία ευρείας κλίμακας αεροπορική επιχείρηση, εάν χρειαστεί, όχι μόνον εναντίον της σερβικής αντιαεροπορικής άμυνας, αλλά και εναντίον του συνόλου των σερβικών δυνάμεων" (!). Αυτό το σημείο της ανακοίνωσης ερμηνεύτηκε από ΝΑΤΟικούς αξιωματούχους ως ένταξη σε μία δεύτερη φάση αεροπορικών επιχειρήσεων, που θα περιλαμβάνουν μία ευρύτερη λίστα στόχων και θα δίνει το πράσινο φως για επιχειρήσεις "με ένα πιο εντατικό βήμα".

Μάλιστα, ο ΝΑΤΟικός στρατηγός, Κλάους Νάουμαν,δήλωσε στο δίκτυο CNN ότι η "Συμμαχία" διαθέτει ένα "πολύ ουσιαστικό και λεπτομερές σχέδιο για τέτοιους παρατεταμένους βομβαρδισμούς". Διευκρίνισε ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να εξαπολύσει αεροπορικές επιθέσεις εντός ωρών, αλλά αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για το στρατιωτικό σχεδιασμό, υπογραμμίζοντας ότι είναι σημαντικό να υπάρξει ένα στοιχείο αιφνιδιασμού.

"Η Ρωσία αντιτίθεται πλήρως στο ενδεχόμενο ΝΑΤΟικών αεροπορικών επιδρομών κατά της ΝΟ Γιουγκοσλαβίας. Δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν οι προσπάθειες για την επίτευξη πολιτικής λύσης", επέμεινε κατηγορηματικά και σε χτεσινές δηλώσεις του ο Ρώσος πρωθυπουργός Γεβγένι Πριμακόφ.

Οταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους εάν η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο θα οδηγήσει σε ματαίωση της επίσκεψής του στις ΗΠΑ, ο Πριμακόφ απάντησε εκφράζοντας την ελπίδα "πως δε θα γίνουν επιδρομές". Και κατέληξε σημειώνοντας: "Η βαλκανική ιστορία και η παγκόσμια εμπειρία μάς έχει δείξει πως η προσπάθεια για εύρεση γρήγορης λύσης σε ένα πρόβλημα με τη χρήση βίας συνήθως έχει άλλα αποτελέσματα και οδηγεί σε κλιμάκωση της έντασης"...

Η στάση της Μόσχας απέναντι στους αμερικανικούς και ΝΑΤΟικούς χειρισμούς της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο δεν προκαλεί έκπληξη σε κανέναν. Είναι μία σταθερή πολιτική, αλλά χωρίς πραγματικό αντίκρισμα, μια που - όπως σημειώνουν πολλοί Δυτικοί διπλωμάτες - η Μόσχα βρίσκεται στο χείλος εάν δεν είναι ήδη εν μέσω μιας οικονομικής καταστροφής και κατάρρευσης της άλλοτε υπολογίσιμης στρατιωτικής και διπλωματικής της μηχανής.