Η ανάγκη κάθε εργαζόμενος να συνειδητοποιήσει ότι «η Παιδεία πρέπει να γίνει υπόθεση της εργατικής τάξης» αναδεικνύεται αυτή τη φορά, μπροστά στις αγωνιστικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν συνδικάτα, σπουδαστικοί-φοιτητικοί σύλλογοι, ενώσεις γονέων κτλ. κλιμακώνοντας τη δράση τους ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος.

Είναι καθαρό ότι για την αστική τάξη, η συνταγματική αναθεώρηση θα αξιοποιηθεί ως μοχλός ραγδαίας επιτάχυνσης της πλήρους παράδοσης της Παιδείας στους νόμους της αγοράς. Με την αναθεώρηση του άρθρου 16 θα μπει και η τυπική σφραγίδα του νόμου στη διαδικασία που εξυπηρέτησε η συνθήκη της Μπολόνια, στηρίζει ο νέος «νόμος-πλαίσιο» για την ανώτατη εκπαίδευση, δηλαδή το «κόψιμο» και «ράψιμο» της εκπαιδευτικής διαδικασίας με βάση τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Η «εξαφάνιση» απ' το Σύνταγμα φράσεων όπως «η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται» ή «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου» θα παρασύρει τα δημόσια ιδρύματα στον «κατήφορο» του ανταγωνισμού με βάση ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, θα ενισχύσει τη σχέση τους με τις επιχειρήσεις, θα παρέχουν εκπαίδευση με πληρωμή. Είναι σαθρά τα επιχειρήματα όσων μιλούν για δικαίωμα «επιλογής» μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών ιδρυμάτων, αφού η «ελεύθερη αγορά» σαρώνει τα «δικαιώματα» και δημιουργεί «ευκαιρίες», που καθορίζονται κάθε φορά από το ...βάρος που έχει το «πουγκί» κάθε οικογένειας.

Η ανάγκη να δυναμώσει ο αγώνας για την υπεράσπιση και τη διεύρυνση της δημόσιας Παιδείας δεν αφορά μόνο στο δυσβάστακτο οικονομικό βάρος της εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης, που δεν μπορεί να σηκώσει η εργατική - λαϊκή οικογένεια. Ούτε μόνο στη γνώση την οποία η αστική τάξη θέλει να προσαρμόσει απόλυτα στα μέτρα της κυριαρχίας της, ώστε να διασφαλίζει φτηνά εργατικά χέρια που θα αξιοποιεί όπως, όταν και όσο επιβάλλουν τα συμφέροντά της.

Το περιεχόμενο και ο προσανατολισμός της Παιδείας, το κρίσιμο ζήτημα της «παραγωγής» νέας γνώσης, της έρευνας, συνδέονται με την κοινωνία. Η πορεία που θα ακολουθήσει η εξέλιξη της επιστήμης συνδέεται με το σε ποιας τάξης τις ανάγκες αυτή θα υποταχθεί. Με το αν, για παράδειγμα, η ιατρική θα αναπτυχθεί με προτεραιότητα την ελαχιστοποίηση του επαγγελματικού κινδύνου, και όχι το πόσο γρήγορα θα μπορεί κάθε αστός ή αστή να αποκτά τη μύτη ή το στήθος της αρεσκείας τους. Με το αν και πόσο έγκαιρα θα διερευνηθεί η επικινδυνότητα των συνθηκών εργασίας των χιλιάδων εργαζομένων (στην πλειοψηφία τους νέοι και γυναίκες) που απασχολούνται στην παραγωγική διαδικασία και στον τομέα των υπηρεσιών, την ώρα που οι γιατροί εργασίας ονομάζουν τα τηλεφωνικά κέντρα «φάμπρικα του 21ου αιώνα», ή τα θανατηφόρα και όχι μόνο δυστυχήματα στους τόπους δουλιάς αυξάνονται.

Είναι βέβαια αναμφισβήτητο: Η ανατροπή της εξουσίας της τάξης που σήμερα θέλει την Παιδεία εργαλείο για τη διαιώνιση της εκμετάλλευσης των πολλών και της κερδοσκοπίας των λίγων αποτελεί βασική προϋπόθεση, για να γίνει η Παιδεία εργαλείο στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας που θα υπηρετεί τις ανάγκες της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Κι αυτό είναι ζήτημα που αφορά όλες τις γενιές των εργαζομένων. Αφορά στο ποιος καρπώνεται το προϊόν των ίδιων των παραγωγών του πλούτου, σημερινών κι αυριανών. Στο πώς με τους αγώνες τους θα δυναμώσουν την πάλη τους ώστε οι καρποί των κόπων τους να είναι δική τους ιδιοκτησία, για τις δικές τους ανάγκες, για την ανάπτυξη μιας κοινωνικής παραγωγής που θα λειτουργεί με το σχέδιο που χαράσσουν τα συμφέροντα των εργαζομένων και όχι της πλουτοκρατίας.

Η θετική πείρα που άρχισε να συσσωρεύεται από τον περασμένο Μάη μπορεί να αξιοποιηθεί ως γόνιμη βάση για την ενίσχυση της κοινής δράσης ανάμεσα στο φοιτητικό-σπουδαστικό και το εργατικό κίνημα. Οι φοιτητές κι οι σπουδαστές που βρέθηκαν με ντουντούκες και ανακοινώσεις σε εργοστάσια, στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη, σ' άλλους τόπους δουλιάς, τα ταξικά συνδικάτα που στάθηκαν στο πλευρό μαθητών που περιφρουρούσαν οργανωμένα την κατάληψη του σχολείου τους, ανέδειξαν αυτό που μια 20χρονη φοιτήτρια περιέγραφε με απλά λόγια σε μια από τις δεκάδες μαζικές πορείες που «δόνησαν» το κέντρο της Αθήνας: «Ο αγώνας δε θα έχει αποτελέσματα αν δεν ενωθεί το κίνημα των φοιτητών, των σπουδαστών, των μαθητών, με το κίνημα όλων των εργαζομένων».

Η ενίσχυση της κοινής δράσης σημερινών κι αυριανών εργαζομένων, πιο σωστά η ανάπτυξη του αγώνα για την Παιδεία από το εργατικό κίνημα ως πρωτοπορία του αγώνα που θα τραβά σε κοινή πάλη το φοιτητικό, το σπουδαστικό, το μαθητικό κίνημα για Παιδεία των σύγχρονων αναγκών, αποκλειστικά δημόσια δωρεάν για όλους, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αποδυνάμωση του κοινού τους αντιπάλου. Δηλαδή, της τάξης που, ρυθμίζοντας σήμερα τη «στρόφιγγα» της γνώσης, σε σχολεία, σχολές, πανεπιστήμια, καθορίζει την ομηρία των επόμενων γενιών των εργαζομένων. «Πλάθει» ανάλογα την κριτική σκέψη, τα δικαιώματα, τις «απαιτήσεις», τις προσδοκίες των αυριανών εργαζομένων, από σήμερα κιόλας.

Κι όλα αυτά, την ώρα που βαθαίνουν διαρκώς οι ταξικοί φραγμοί στη μόρφωση. Παράλληλα με τους ανήλικους μαθητές που αναγκάζονται να παρατήσουν το σχολείο για να κυνηγήσουν από πολύ νωρίς το μεροκάματο, αυξάνονται και οι φοιτητές-σπουδαστές που υποχρεώνονται να δουλέψουν, πριν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Οι περισσότεροι από αυτούς, με τα επιχειρήματα του «προσωρινού», της «ανάγκης συνδυασμού σπουδών-εργασίας» πουλάνε από πολύ νωρίς την εργατική τους δύναμη σε πολύ χαμηλή τιμή. Δουλεύουν χωρίς ασφάλιση, με ωράριο που εξαρτάται απ' τις «ανάγκες της επιχείρησης», με όρους που δεν ελέγχει και δεν προβλέπει καμία συλλογική σύμβαση, παρά μόνο η ασυδοσία του εργοδότη.

Μέσα σ' αυτά τα δεδομένα, αποτελεί κρίσιμο ζήτημα η ένταξη όλων αυτών των νέων στο μαζικό κίνημα, σε οργανωμένους αγώνες. Η ενεργός τους συμμετοχή όχι μόνο στους φοιτητικούς-σπουδαστικούς-μαθητικούς αγώνες, αλλά και στα συνδικάτα. Ωστε να ωριμάσει η πολιτική τους συνείδηση. Να αντιληφθούν πως αυτοί που σήμερα ...ωρύονται για τους «αιώνιους φοιτητές», που στα βιβλία και στα αμφιθέατρα διδάσκουν τις αξίες της «ανταγωνιστικότητας» και της «επιχειρηματικότητας», που εθίζουν στη λογική της «επιχείρησης-οικογένειας», που συκοφαντούν και εξαφανίζουν έννοιες όπως αυτή της «ταξικής πάλης», είναι οι ίδιοι που «βάζουν πλάτη» στην εκμετάλλευσή τους. Που σχεδιάζουν την ολοκλήρωση αύριο της ενσωμάτωσής τους, της ταξικής τους υποταγής, μέσα από την παραγωγή όλο και μεγαλύτερης υπεραξίας για το κεφάλαιο.

Ο συντονισμένος αγώνας σημερινών και αυριανών εργαζομένων γίνεται όλο και πιο επιτακτικός. Η ευθύνη του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και αυτή που αναλογεί στις συνεπείς αγωνιστικές δυνάμεις που δρουν μέσα στο φοιτητικό κίνημα, είναι πολύ σοβαρή. Σημερινοί και αυριανοί εργαζόμενοι πρέπει από κοινού να δυναμώσουν την παρέμβασή τους, να εμπνεύσουν δημιουργικά τον προβληματισμό της νεολαίας, να σταθεροποιήσουν τις αγωνιστικές τους πρωτοβουλίες, μέσα σε τόπους δουλιάς αλλά και σχολές. Με στόχο την αγωνιστική, την ταξική αφύπνιση της νεολαίας, την ένταξή της στην οργανωμένη πάλη. Με επιδίωξη όχι απλά την αμφισβήτηση, αλλά την ολομέτωπη σύγκρουση με την πολιτική που θέλει τη μόρφωση έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα με την οποία προσπαθούν να κρατήσουν τους εργάτες δεμένους χειροπόδαρα.