Κυριακή 11 Φλεβάρη 2007
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 14
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Με αφορμή μια δημοσκόπηση

...ή πώς οι δημοσκοπήσεις χρησιμοποιούνται ως εργαλεία ιδεολογικής χειραγώγησης

...Οι δημοσκοπήσεις στις σημερινές συνθήκες, συχνά, μετατρέπονται σε εργαλεία ιδεολογικής χειραγώγησης: Αντί να καταγράφουν απόψεις, σκοπός τους είναι να τις διαμορφώσουν. Επομένως, η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δε θα πρέπει να τις δέχονται άκριτα, πολύ περισσότερο δεν πρέπει αυτές να αποτελούν κριτήριο για τους κοινωνικούς αγώνες και την ταξική πάλη...

Motion Team

...Οι δημοσκοπήσεις στις σημερινές συνθήκες, συχνά, μετατρέπονται σε εργαλεία ιδεολογικής χειραγώγησης: Αντί να καταγράφουν απόψεις, σκοπός τους είναι να τις διαμορφώσουν. Επομένως, η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δε θα πρέπει να τις δέχονται άκριτα, πολύ περισσότερο δεν πρέπει αυτές να αποτελούν κριτήριο για τους κοινωνικούς αγώνες και την ταξική πάλη...
Στις 28/1/2007 δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» μια δημοσκόπηση της εταιρείας VPRC, η οποία απασχόλησε και τα δελτία ειδήσεων. Η δημοσκόπηση αφορούσε στην άποψη των Ελλήνων σχετικά με τις μορφές πάλης και τις διεκδικήσεις του μαζικού λαϊκού κινήματος. Πριν από το σχολιασμό των ευρημάτων της δημοσκόπησης θα θέλαμε να διευκρινίσουμε ότι υπήρξαν κάποιες φορές στο παρελθόν, που οι δημοσκοπήσεις απέκλιναν από την πραγματικότητα πέρα από τα όρια του στατιστικού σφάλματος. Αυτό, δυο πράγματα μπορεί να σημαίνει: είτε ότι έχουν πρόβλημα επιστημονικής στήριξης, είτε ότι είναι κατασκευασμένες. Αλλά για τη συγκεκριμένη δημοσκόπηση ας υποθέσουμε ότι πληροί όλες τις επιστημονικές προϋποθέσεις. Αλλωστε, αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε εύκολα να δούμε αν ισχύει ή όχι. Ας δούμε, λοιπόν, πού υπάρχει πρόβλημα, γιατί θεωρούμε ότι υπάρχει και είναι μεγάλο.

Καταγράφουμε, κατ' αρχάς, μερικά από τα ευρήματα της δημοσκόπησης.

Στο ερώτημα «οι άνθρωποι πρέπει να υπακούουν στους νόμους χωρίς εξαιρέσεις ή υπάρχουν κάποιες εξαιρετικές περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι θα πρέπει να ακολουθούν τη συνείδησή τους, έστω κι αν αυτό σημαίνει ότι παραβιάζουν το νόμο;», οι ερωτώμενοι απάντησαν ως εξής: α) «Πρέπει να υπακούουν στους νόμους χωρίς εξαιρέσεις», ποσοστό 66%, β) «να ακολουθούν τη συνείδησή τους έστω κι αν αυτό σημαίνει παραβίαση του νόμου», ποσοστό 31%.

Στο ερώτημα «τον τελευταίο καιρό γίνεται συχνά λόγος για το πανεπιστημιακό άσυλο που ισχύει σήμερα. Εσείς τι νομίζετε; Μάλλον πρέπει να υπάρχει παν/κό άσυλο ή πρέπει να καταργηθεί;», οι ερωτώμενοι απάντησαν ως εξής: α) «μάλλον πρέπει να διατηρηθεί», ποσοστό 51% και β) «μάλλον δεν πρέπει», ποσοστό 40%.

Στο ερώτημα «υπάρχουν διάφορες ενέργειες με τις οποίες ο κόσμος ή οι οργανώσεις μπορούν να διαμαρτυρηθούν για μια απόφαση της κυβέρνησης, με την οποία διαφωνούν πολύ έντονα. Από τις παρακάτω ενέργειες ποιες θα λέγατε ότι εγκρίνετε και ποιες ότι δεν εγκρίνετε;», οι ερωτώμενοι απαντάνε ως εξής:

α) Τις πορείες και τις διαδηλώσεις εγκρίνουν ή μάλλον εγκρίνουν ένα ποσοστό 77%, ενώ απορρίπτουν ή μάλλον απορρίπτουν ένα ποσοστό 18%.

β) Τις απεργίες εγκρίνουν ή μάλλον εγκρίνουν ένα ποσοστό 76%, ενώ απορρίπτουν ή μάλλον απορρίπτουν ένα ποσοστό 18%.

γ) Τις πανελλαδικές απεργίες εγκρίνουν ή μάλλον εγκρίνουν ένα ποσοστό 76%, ενώ απορρίπτουν ή μάλλον απορρίπτουν ένα ποσοστό 19%.

δ) Τις αφίσες και τις προκηρύξεις σαν τρόπο να διαμαρτυρηθούν εγκρίνουν ή μάλλον εγκρίνουν ένα ποσοστό 62%, ενώ απορρίπτουν ή μάλλον απορρίπτουν ένα ποσοστό 34%.

ε) Τις καταλήψεις κτιρίων εγκρίνουν ή μάλλον εγκρίνουν ένα ποσοστό 21%, ενώ απορρίπτουν ή μάλλον απορρίπτουν ένα ποσοστό 72%.

στ) Τις καταλήψεις εθνικών δρόμων εγκρίνουν ή μάλλον εγκρίνουν ένα ποσοστό 18%, ενώ απορρίπτουν ή μάλλον απορρίπτουν ένα ποσοστό 79%.

ζ) Την καταστροφή πραγμάτων εγκρίνουν ή μάλλον εγκρίνουν ένα ποσοστό 1%, ενώ απορρίπτουν ή μάλλον απορρίπτουν ένα ποσοστό 99%.

Κατ' αρχάς, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι πέρα από τις όποιες σκοπιμότητες της όποιας δημοσκόπησης, δεν είναι περίεργο να καταγράφονται αντιφατικές απόψεις και τάσεις. Η αντιφατικότητα στη συνείδηση των μαζών είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο. Επομένως, δεν κατηγορούμε καμία δημοσκόπηση, ούτε και τη συγκεκριμένη, ως αντιεπιστημονική, αν αυτή καταγράφει τέτοια (αντιφατικά) συμπεράσματα.

Αν, λοιπόν, πρόκειται από τεχνικής άποψης για μια εμπεριστατωμένη δημοσκόπηση (αριθμός δείγματος, τυχαίο δείγμα κ.λπ.), ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ «ΣΤΗΣΙΜΟ» ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. Ξεκινώντας από την πρώτη ερώτηση που παραθέσαμε, Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΜΟΙΑΖΕΙ ΟΥΔΕΤΕΡΗ ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΤΕΤΟΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. ΚΑΙ ΑΥΤΟ, ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΣΤΕ; ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ; Ή για να το πούμε αλλιώς, πόσο διαφορετικές θα ήταν οι απαντήσεις, αν η ερώτηση ήταν «οι άνθρωποι πρέπει να υπακούουν στους νόμους που προστατεύουν την πλουτοκρατία;».

Παρακάτω: Η πλειοψηφία των ερωτώμενων είναι υπέρ της διατήρησης του παν/κού ασύλου και αυτό ΠΑΡΑ ΤΗ ΛΥΣΣΑΛΕΑ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ. Σε αυτό το σημείο δυο πράγματα πρέπει να σημειώσουμε: α) Η επίδραση αυτής ακριβώς της λυσσαλέας προπαγάνδας φαίνεται ξεκάθαρα από το ότι το ποσοστό εκείνων που επιθυμούσαν τη διατήρηση του παν/κού ασύλου ήταν αρκετά μεγαλύτερο έξι μήνες πριν και β) ακόμα κι έτσι, τα αποτελέσματα θα ήταν πολύ διαφορετικά αν η ερώτηση που ετίθετο ήταν «αν είστε υπέρ της διατήρησης του παν/κού ασύλου από τη στιγμή που κάτι τέτοιο επιθυμούν οι εταιρείες, προκειμένου ευκολότερα το παν/μιο να δουλεύει για λογαριασμό τους;».

Οσον αφορά στη γνώμη που έχουν οι πολίτες για τις μορφές πάλης, τα αποτελέσματα είναι άκρως εντυπωσιακά. ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΑΔΙΑΛΕΙΠΤΗ ΚΑΤΑΣΥΚΟΦΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΟΦΟΡΩΝ, ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΠΕΡΓΙΩΝ, ΤΩΝ ΠΟΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΩΝ. Τα αποτελέσματα θα ήταν ακόμα εντυπωσιακότερα, πιστεύουμε, αν η ερώτηση ήταν του τύπου «είστε σύμφωνοι με τις απεργίες και τις διαδηλώσεις που υπερασπίζονται τα δίκαια των αδυνάτων;». Φαίνεται, βέβαια, ότι η αστική προπαγάνδα είναι περισσότερο αποτελεσματική στα ζητήματα των καταλήψεων (το λύκειο της Αμαρύνθου χρησιμοποιήθηκε αριστοτεχνικά, καθώς και οι παλαιότερες κραυγές στις κινητοποιήσεις των αγροτών, για την «Ελλάδα που κόβεται στα δύο»).

Επομένως, το ζήτημα δεν είναι μόνο η επιστημονική αρτιότητα των όποιων δημοσκοπήσεων ΑΛΛΑ ΚΑΙ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΕΣ ΝΑ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Ερωτήσεις που μοιάζουν αντικειμενικές και ουδέτερες μπορούν με τον πιο έξυπνο τρόπο να καθοδηγήσουν τον ερωτώμενο, χωρίς καλά - καλά να το καταλάβει.

Πάντως, ξέχωρα από τα παραπάνω, θα θέλαμε να θέσουμε ένα ερώτημα στην «έγκριτη» και «αντικειμενική» εφημερίδα που ενδιαφέρεται, υποθέτουμε, για την αλήθεια και μόνο για αυτήν: ΠΩΣ ΕΡΜΗΝΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΤΗΣ ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΡΩΤΩΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ, ΕΝΩ «ΞΕΧΝΑΕΙ» ΝΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΑΠΕΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΡΕΙΕΣ; Μας είναι λίγο δύσκολο να πιστέψουμε ότι αυτού του είδους η παρουσίαση δε σχετίζεται με τις πρόσφατες λαϊκές κινητοποιήσεις που στο επίκεντρό τους βρισκόταν και βρίσκεται η Παιδεία και συγκεκριμένα η αντίθεση του ελληνικού λαού στις επιχειρούμενες αναδιαρθρώσεις. Αναδιαρθρώσεις που, όπως είναι γνωστό, στοχεύουν στην πλήρη υποταγή της Παιδείας στις ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου.

Θα μπορούσε, ίσως, κάποιος να αντιτείνει πως και οι ερωτήσεις που εμείς προτείνουμε είναι στημένες και κατευθύνουν τον ερωτώμενο. Ομως, ούτε στημένες είναι, ούτε κατευθύνουν, για έναν και μόνον απλό λόγο: Εκφράζουν την πραγματικότητα, πραγματικές κοινωνικές σχέσεις και αποκαλύπτουν τη συγκαλυμμένη, από την αστική προπαγάνδα, αλήθεια.

Οι δημοσκοπήσεις είναι σίγουρα χρήσιμα εργαλεία καταγραφής κοινωνικών τάσεων, απόψεων και στάσεων. Ωστόσο, στις σημερινές συνθήκες, συχνά, ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ. ΑΝΤΙ ΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΝ ΑΠΟΨΕΙΣ, ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΤΙΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΟΥΝ. Επομένως, η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δε θα πρέπει να τις δέχονται άκριτα, πολύ περισσότερο δεν πρέπει αυτές να αποτελούν κριτήριο για τους κοινωνικούς αγώνες και την ταξική πάλη.


Βασίλης ΛΙΟΣΗΣ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ