Το θέμα της έκθεσης στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις: «Σε μια εποχή με μεγάλο έλλειμμα ανθρωπιάς, έχει σημασία να οργανώνονται εκδηλώσεις, που βοηθούν όσους συνανθρώπους μας το έχουν ανάγκη. Να γράψετε ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου σας, όπου θα εξηγείτε γιατί πρέπει να στηρίζονται τέτοιες προσπάθειες. Παράλληλα, να αναφερθείτε στη συμβολή της παιδείας στην καλλιέργεια της ανθρωπιστικής συνείδησης, ιδιαίτερα των νέων». Η τελευταία φράση μάλλον για ξεκάρφωμα μπήκε από τους αρμόδιους. Να θολώσουν τα νερά, μην φανούν πεντακάθαρα τα συχαρίκια τους προς τις κυρίες της φιλοπτώχου. Διόλου τυχαία, μεγάλο κανάλι έβαλε δημοσιογράφους του - κι αυτοί δέχτηκαν - να διαλαλούν πόσο σημαντικός ήταν ο έρανος που διοργάνωσε πρόσφατα η σύζυγος ενός από τα αφεντικά του σταθμού, και πόσο επηρέασε τη θεματολογία των πανελλαδικών.

Φυσικά το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη «να σε κάψω Γιάννη, να σ' αλείψω λάδι» τακτική των μεγαλοκεφαλαιούχων. Ούτε στην οσφυοκαμψία διαφόρων περί αυτούς. Η έκθεση είναι από τα σημαντικότερα μαθήματα όσον αφορά τη διαμόρφωση συνείδησης στη νεολαία. Το πλάσιμο ξεκινά από τα «αγαθά της αποταμίευσης» και την «ξανθοπουλική» επιβίωση του στερημένου από τα πάντα, αλλά ιώβεια υποταγμένου μέρμηγκα. Συνεχίζεται στο «νόημα των Ολυμπιακών Αγώνων», ως χονδροειδής απόπειρα εξωραϊσμού της εμπορευματοποίησης και της φαρμακοτεχνίας, άντε και με κάποιο ευχολόγιο για «καλλιέργεια της άμιλλας». `Η στη «σημασία της Ολυμπιακής εκεχειρίας», για είκοσι μέρες κι ενώ πριν και μετά δολοφονούνται μαζικά γυναικόπαιδα στη Μέση Ανατολή. Και φτάνει μέχρι τη «φιλανθρωπία» ως δήθεν λύση για τα προβλήματα σε ένα σύστημα, σε έναν κόσμο που αυτός είναι και τάχα δεν αλλάζει.

Πέρα από αγαθές προθέσεις και τις περί αντιθέτου διαβεβαιώσεις, τέτοια διδάσκονται στα σχολεία. Τέτοια θέματα μας έβαζαν να «αναπτύξουμε», να ασπαστούμε και να προπαγανδίσουμε παραπέρα. Τέτοια γράφουν και σήμερα. Τέτοια αγορεύονται στα χρυσοπληρωμένα φροντιστήρια ως «προετοιμασία» των υποψηφίων. Τέτοια είναι γραμμένα στα βιβλία με «πρότυπα» εκθέσεων, που πωλούν οι εκδοτικές επιχειρήσεις. Τέτοιες ιδεοληψίες εισβάλλουν στα μυαλά των παιδιών από την πιο ευαίσθητη ηλικία τους. Γιατί το Σύστημα δουλεύει με σύστημα και τα στριμώχνει στο καλούπι του από νωρίς. Και ένα παιδί όταν βρίσκεται μόνο του μπροστά σε μια κόλλα χαρτί, αμνός προς βαθμολόγηση, περικυκλωμένο πανταχόθεν από αυτή την προπαγάνδα, όταν δάσκαλοι, καθηγητές, εκδότες, φροντιστηριάρχες, τηλεοράσεις, υπουργείο, με αυτά τα ιδεολογήματα το γαλουχούν, ακόμα κι αν είναι «υποψιασμένο», δυσκολεύεται να αρθρώσει την άλλη άποψη. Φοβούμενο την αποτυχία ως «εκτός θέματος», με «ελλιπή ανάπτυξη» κι «αδύναμη στοιχειοθέτηση».

Ωστόσο εκτός θέματος, ελλειπείς κι αδύναμες είναι οι ιδέες τους και η χοντροκομμένη προσπάθειά τους να σιγάσουν τη νεανική φλόγα. Τη λαχτάρα για ένα κόσμο καλύτερο, δίκαιο και όμορφο, μακριά από «ασπιρίνες», ημίμετρα και φτιασιδώματα της ασχήμιας. Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς που στην ψυχή τους παρέμειναν νέοι και όρθιοι, έχουν σημαντικό αγώνα να δώσουν για την προστασία της νεανικής συνείδησης. Για τη διασφάλιση του μέλλοντός μας.