Την προηγούμενη βδομάδα ασχοληθήκαμε με το πρώτο μέρος της δημοσκόπησης για τις κλιματικές αλλαγές που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας. Παρουσιάσαμε τα περισσότερα ερωτήματα που τέθηκαν και θέσαμε ορισμένα ερωτήματα, σχολιάζοντας ταυτόχρονα κάποιες ενδιαφέρουσες ενδείξεις. Σήμερα παρουσιάζουμε το δεύτερο και τελευταίο μέρος της έρευνας, η οποία αν και προβλήθηκε αρκετά από τα ΜΜΕ, ουσιαστικά αντί να ανοίξει μια σοβαρή συζήτηση, ως προς τα ευρήματα, παρέμεινε σε κάποιες εντυπωσιακές και αμφίβολες ως προς τη γενικότητά τους απαντήσεις. Εκ νέου το περιτύλιγμα έμεινε στον αφρό καταβυθίζοντας το περιεχόμενο. Στη μεταμοντέρνα πραγματικότητα που βιώνουμε το περιεχόμενο για τους πυλώνες του συστήματος, στους οποίους κυρίαρχη θέση καταλαμβάνουν τα ΜΜΕ, το περιεχόμενο είναι σημασίας. Διακαής τους πόθος το «μη περιεχόμενο», η κενολογία, ο εντυπωσιασμός και η στρέβλωση της πραγματικότητας.

Με δεδομένο ότι η έρευνα προέρχεται από ΜΚΟ, θεωρούμε φυσικό να τίθεται το ερώτημα «τι ρόλο μπορούν να παίξουν αυτές οι οργανώσεις στην επίλυση του προβλήματος των κλιματικών αλλαγών;». Οι απαντήσεις ...απρόσμενα θετικές! Και μάλιστα σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, που η δράση τους είναι περιορισμένη, πλην ελάχιστων περιπτώσεων και με δεδομένη την απουσία ισχυρού οικολογικού κινήματος, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες όπως λ.χ. Γερμανία, Γαλλία κλπ. Πολύ σημαντικός ο ρόλος των ΜΚΟ απαντά το 28%, αρκετά σημαντικός το 48%, όχι και τόσο σημαντικός το 16%, καθόλου σημαντικός το 5% και το 3% δεν απαντά. Πολύ και αρκετά σημαντικός, δηλαδή, αθροιστικά φτάνει το 76%. Δεν υπάρχει όμως άλλο ερώτημα που να διευκρινίζεται πώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, όταν υπάρχει το εύρημα που μιλά για την αναγκαιότητα της διεθνούς συνεργασίας για την επίλυση των κλιματικών αλλαγών, μια και είναι παγκοίνως γνωστό ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι πλανητικό και δεν μπορεί κάποια χώρα ή έστω κοινότητα χωρών να το επιλύσει (-ουν). Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συνέβη στο Κιότο. Ακόμα και να επιτυγχάνονταν οι στόχοι που τέθηκαν, πάλι θα υπήρχε πρόβλημα. Παρ' όλα αυτά η άρνηση των ΗΠΑ τίναξε στον αέρα όλη την προσπάθεια. Οσο για τις χώρες που το υπέγραψαν, οι περισσότερες δεν το τηρούν με κλασικό παράδειγμα την Ελλάδα.

Ειλικρινά, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα του παρακάτω ερωτήματος «για τη συνεργασία περιβαλλοντικών ΜΚΟ με επιχειρήσεις τι γνώμη έχετε;». Το 39% απαντούν θετικά, το 19% μάλλον θετικά, το 16% ούτε θετικά - ούτε αρνητικά, το 8% μάλλον αρνητικά, το 13% αρνητικά και δεν απαντούν. Αθροιστικά 57% έχουν θετική και μάλλον θετική γνώμη, το 21% αρνητική, το 16% δεν έχει άποψη (ούτε θετική, ούτε αρνητική) και το 6% δεν απαντά. Πέρα από το γεγονός ότι οι απαντήσεις ελέγχονται ως προς την ειλικρίνειά τους, με δεδομένο ότι απουσιάζουν «ερωτήσεις ελέγχου», η μη κατανόηση του τεθέντος ερωτήματος σχετίζεται με το γεγονός του «περιεχομένου» της συνεργασίας αυτής. Πού ακριβώς θα προσβλέπει; Οι επιχειρήσεις στο πλαίσιο της αγοράς λειτουργούν με μοναδικό κριτήριο το κέρδος. Αν δεν υπάρχει κλείνουν ή ...μεταναστεύουν. Υπάρχει, βέβαια, ένα υποτυπώδες θεσμικό πλαίσιο το οποίο εδώ και δεκαετίες καθορίζεται πλέον όχι από τις εθνικές κυβερνήσεις, αλλά από τις Βρυξέλλες και διεθνείς οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου κ.ά. που αφήνουν το φυσικό περιβάλλον, που θεωρητικά αποτελεί δημόσιο αγαθό, βορά στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Τι ακριβώς θα κάνουν οι ΜΚΟ; Θα πείσουν τους «καλούς βιομηχάνους» να μη ρυπαίνουν ή τους ξενοδόχους να μη χτίζουν στις παραλίες και τα δάση, που τους προσφέρονται στο πιάτο και ανέξοδα; Αγνωσται αι βουλαί των συντακτών του ερωτηματολογίου. Εκτός κι αν η ερώτηση ετέθη εκ του πονηρού, γιατί άλλη χρησιμότητα δεν μπορούμε να εντοπίσουμε! Και με δεδομένο ότι τις επιχειρήσεις τις εμπιστεύονται στην επίλυση των κλιματικών αλλαγών μόνο το 1%, πόθεν προκύπτει αυτό το ποσοστό;

Το τελευταίο ερώτημα της έρευνας τέθηκε ως εξής «για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των κλιματικών αλλαγών, στο χρόνο που έρχεται, μέσα στους επόμενους 12 μήνες, πόσο πιθανό είναι...»: Να μειώσετε την κατανάλωση ενέργειας στο νοικοκυριό σας; Το 14% απαντά πολύ πιθανό, το 35% αρκετά πιθανό, το 19% όχι και τόσο πιθανό, το 14% καθόλου πιθανό, το 16% ότι το έχει κάνει ήδη και 1% ότι δεν το αφορά. Το 49% δηλαδή απαντά θετικά και το 33% αρνητικά. Οχι πως δεν πρέπει να μειώσουμε και για λόγους οικονομίας (νοικοκυριών και εθνικής) την κατανάλωση ενέργειας, με δεδομένο ότι όντως υπάρχει σπατάλη. Αλλά κυρίως η υψηλή κατανάλωση αφορά τον ιδιωτικό τομέα τόσο στο δευτερογενή, όσο και στον τριτογενή. Αλήθεια, τι έδειξαν τα ευρήματα, αφού η έρευνα όπως δηλώνεται ήταν στρωματοποιημένη, ως προς τις απαντήσεις των επιχειρηματιών; Για τα μικρά νοικοκυριά υπάρχει μια οροφή στην εξοικονόμηση. Το κυρίως ζήτημα δεν προέρχεται από αυτά κι ας πάψουμε να βάζουμε στον ίδιο τορβά απλούς πολίτες και επιχειρηματίες. Είναι απλά λαϊκισμός και επιστημονικά είναι ασύμβατο όταν παρουσιάζεται με τον τρόπο αυτό. Να μειώσετε ενεργειακά αποδοτικές συσκευές στο νοικοκυριό σας; Το 13% απαντά πολύ πιθανό, το 25% αρκετά πιθανό, το 20% όχι και τόσο πιθανό, το 29% καθόλου πιθανό, το 8% ότι το έχει κάνει ήδη, το 1% ότι δεν το αφορά και το 4% δεν απαντά. Το 38% δηλαδή απαντά θετικά και το 48% αρνητικά. Οι απαντήσεις διαφοροποιούνται με ενίσχυση των αρνητικών σε σύγκριση με την προηγούμενη υποερώτηση. Η εξήγηση απλή. Η αγορά λιγότερο ενεργοβόρων συσκευών προϋποθέτει μια σημαντική δαπάνη που πολλά νοικοκυριά (τα περισσότερα) δεν μπορούν να υποστούν, ανεξαρτήτως επιθυμιών..., αλλά και ενημέρωσης.

Θα μειώνατε τη χρήση ΙΧ αυτοκινήτου που κάνετε; Το 14% απαντά πολύ πιθανό, το 20% αρκετά πιθανό, το 13% όχι και τόσο πιθανό, το 15% καθόλου πιθανό, το 19% ότι το έχει κάνει ήδη και το 18% ότι δεν το αφορά. Το 34% δηλαδή απαντά θετικά και το 28% αρνητικά. Υποθέτουμε ότι τα ευρήματα αφορούσαν μόνο τους κατόχους ΙΧ αυτοκινήτων. Στο 19% που απαντά ότι έχει μειώσει τις μετακινήσεις με ΙΧ ενδιαφέρον έχει από πού προέρχεται η ομάδα αυτή. Από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπου αντικειμενικά λόγω κυκλοφοριακού είναι δύσκολες οι μετακινήσεις συν την ύπαρξη του μετρό ή από στρώματα που αντικειμενικά εξαιτίας του υψηλού κόστους μετακίνησης με ΙΧ αδυνατούν να το χρησιμοποιούν καθημερινά; Πάντως το 28% εξακολουθεί να είναι προσκολλημένο με τη χρήση του ΙΧ και νομίζουμε ότι το ποσοστό αυτό είναι εξαιρετικά μεγαλύτερο με βάση άλλες έρευνες, γιατί όλη η πολιτική των τελευταίων δεκαετιών είναι σταθερά αυτοκινητοπροσανατολισμένη και υπάρχει μόνιμη φροντίδα του κράτους για την απαξίωση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Ας μην ξεχνάμε ότι εταιρείες αυτοκινήτων, ελαστικών και πετρελαίου αποτελούν τα πρώτα βιολιά του καπιταλιστικού συστήματος... Να εγκαταστήσετε συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σπίτι σας; Το 12% απαντά πολύ πιθανό, το 20% αρκετά πιθανό, το 18% όχι και τόσο πιθανό, το 40% καθόλου πιθανό, το 5% ότι το έχει κάνει ήδη, το 1% ότι δεν το αφορά και το 4% δεν απαντά. Το 32% δηλαδή απαντά θετικά και το 59% αρνητικά. Αναμενόμενο, αν σκεφτούμε ότι δεν υπάρχει η παραμικρή κρατική υποστήριξη και τα κόστη είναι υψηλά. Ας προσθέσουμε ότι για τους ηλιακούς θερμοσίφωνες λ.χ. υπάρχει πρόβλημα στις πολυκατοικίες - λόγω χώρου - οπότε ένα μεγάλο μέρος των ερωτώμενων και να ήθελαν δε θα μπορούσαν. Αντί επιλόγου, θα λέγαμε ότι είναι αρκετά ασαφή και αδιευκρίνιστα πολλά από τα ερωτήματα. Αλλά και χρήσιμες οι ενδείξεις για κάποιες τάσεις του πληθυσμού. Ισως πρέπει να υπάρξει κάποια πρωτοβουλία για την ύπαρξη μιας συστηματικότερης και αρτιότερης μελέτης με συνεντεύξεις για να αποτυπωθούν οι γνώσεις και οι στάσεις του πληθυσμού για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, αφού για τις πολιτικές ο δρόμος ακόμα είναι μακρύς. Οσο τουλάχιστον είναι κυρίαρχος ο δικομματισμός.