Οι Πρόεδροι των χωρών της Κασπίας (Αζερμπαϊτζάν, Ιράν, Καζαχστάν, Ρωσία και Τουρκμενιστάν), που συνεδρίασαν χτες στην Τεχεράνη, δεσμεύτηκαν να μη χρησιμοποιηθεί το έδαφος των χωρών τους σε επίθεση κατά χώρας που βρέχεται από αυτήν τη θάλασσα. Αυτό σημειώνουν, σε σχετική Διακήρυξή τους, σε μια σημαντική στιγμή για το Ιράν, αφού άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο στρατιωτικής επίθεσης εναντίον του.

Επίσης, οι 5 Πρόεδροι αναφέρουν στη Διακήρυξή τους πως το καθεστώς της Κασπίας θάλασσας, που είναι και το μεγάλο πρόβλημα των 5 κρατών, θα καθοριστεί με την επεξεργασία ειδικής Συνθήκης, που θα πρέπει να βάλει τέλος στις υπάρχουσες διαφορές τους σχετικά με την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της Κασπίας. Οπως όμως σημειώνεται, έως την κατάληξη της νέας Συνθήκης, στη θάλασσα θα έχουν το δικαίωμα να πλέουν μόνο σκάφη με τις σημαίες των 5 χωρών της Κασπίας.

Η Ρωσία έχει προτείνει τη συγκρότηση ειδικής κοινής δύναμης πολεμικού ναυτικού των 5 χωρών, με την επωνυμία «Κάσφορ», ενώ οι ΗΠΑ έχουν διατυπώσει άλλο σχέδιο «αντιτρομοκρατικής» συνεργασίας, βεβαίως και με τη δική τους συμμετοχή.

Σε ό,τι αφορά τη βόρεια πλευρά της Κασπίας υπάρχουν διμερείς συμφωνίες της Ρωσίας με το Καζαχστάν και το Αζερμπαϊτζάν, καθώς και μια τριμερής συμφωνία αυτών των χωρών που καθορίζει τα σύνορα εκμετάλλευσης του βυθού και του υπεδάφους, ενώ η ναυσιπλοΐα και τα νερά παραμένουν σε κοινή χρήση. Αντίθετα, στα νότια της Κασπίας δεν υπάρχει σχετική συμφωνία, αφού το Ιράν, που έχει το 13% των ακτών της Κασπίας, θεωρεί πως η υφαλοκρηπίδα πρέπει να μοιραστεί ισόποσα μεταξύ των 5 χωρών (δηλαδή από 20%). Επίσης, Ιράν και Τουρκμενιστάν δεν αναγνωρίζουν τις παραπάνω συμφωνίες.

Η ασάφεια που υπάρχει σχετικά με το νομικό καθεστώς της Κασπίας, στη συγκεκριμένη φάση, φαίνεται να βοηθά τη Ρωσία στην ιδιαίτερα σημαντική μάχη των αγωγών φυσικού αερίου, αφού «προκρίνει» τους δικούς της «δρόμους» - σε αντιπαράθεση με τους νέους, που επιδιώκουν να δημιουργήσουν ΗΠΑ και ΕΕ - όπως είναι το σχέδιο για την κατασκευή ενός νέου υποθαλάσσιου αγωγού στην Κασπία που θα στρέψει το φυσικό αέριο του Τουρκμενιστάν και του Καζαχστάν στον ήδη έτοιμο αγωγό Μπακού - Τιφλίδα - Ερζερούμ, δίνοντας παραπέρα εγγυήσεις στην πληρότητα του δρόμου με την επωνυμία Nabucco (Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Τουρκία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Αυστρία).

Ταυτόχρονα, η Ρωσία και συγκεκριμένα το μονοπώλιο της «Γκαζπρόμ» ενδιαφέρεται να παίξει το ρόλο του εγγυητή του «δρόμου» που επιδιώκει να στρέψει το φυσικό αέριο του Ιράν στην κατεύθυνση του Πακιστάν και της Ινδίας, σε αντίθεση με τα σχέδια της ΕΕ να επωφεληθεί η ίδια από αυτόν τον πλούτο.

Ο Ρώσος Πρόεδρος, παρά τις ιρανικές πιέσεις, απέφυγε να δεσμευτεί σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της κατασκευής της πυρηνικής μονάδας στο Μπουσχέρ, που έχει αναλάβει η Μόσχα από το 1994. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν υποστήριξε ότι η «καθυστέρηση οφείλεται στον παρωχημένο εξοπλισμό της μονάδας» που το Ιράν είχε προμηθευτεί από τη γερμανική Siemens πριν την ισλαμική επανάσταση του 1979.

Επισήμανε, δε, ότι είναι αναγκαία μια «ολική επανεξέταση του ζητήματος από νομικής πλευράς αλλά και από την άποψη των οικονομικών οφειλών της κάθε πλευράς», αφού η Μόσχα κατηγορεί την Τεχεράνη για καθυστέρηση στην καταβολή δόσεων 1 δισ. δολαρίων που προβλέπει η συμφωνία. Για πολλούς, η άρνηση Πούτιν να δεσμευτεί σε χρονοδιάγραμμα αποτελεί προσπάθεια να «ισορροπήσει» τις πιέσεις των ΗΠΑ, κατά κύριο λόγο, αλλά και Γαλλίας -Βρετανίας, που υποστηρίζουν ότι η Τεχεράνη αποβλέπει στην κατασκευή πυρηνικών όπλων, κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς την ολοκλήρωση του Μπουσχέρ.

Ο Πούτιν επανέλαβε τη ρωσική θέση ότι «δε βλέπει κανέναν κίνδυνο, προς το παρόν, για κατασκευή πυρηνικού οπλοστασίου από την Τεχεράνη» και ότι, κατά συνέπεια, δε συμφωνεί με την επιβολή επιπλέον κυρώσεων.