Κρατική παρέμβαση είναι και το σύνολο της οικονομικής πολιτικής. Οι παρεμβάσεις στις εργασιακές σχέσεις και η υιοθέτηση των αρχών της ελαστικοποίησής τους που ισοδυναμεί με τη νομιμοποίηση της κατάργησης του δικαιώματος στην εργασία, με την ακύρωση του 8ωρου που καταχτήθηκε από τον 19ο αιώνα, με τις ρυθμίσεις για την απλήρωτη εργασία και την περικοπή των υπερωριών, με το μοίρασμα μιας θέσης εργασίας σε δύο και τρεις εργαζόμενους

***

Motion Team

Οι μισθοί και το μεροκάματο «χάνουν» συνέχεια από την αγοραστική τους δύναμη. Οι ανατιμήσεις στην αγορά έχουν γίνει φαινόμενο καθημερινότητας, ενώ στον αντίποδα όλων αυτών, τα επιχειρηματικά κέρδη γνωρίζουν μια πρωτόγνωρη άνθηση, με ποσοστά αύξησης που, πολλές φορές, ξεφεύγουν πέρα από κάθε φαντασία

Κατ' αρχήν, οι εργαζόμενοι και οι λαοί της ΕΕ, ειδικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, δε βρίσκονται απλά αντιμέτωποι με μια κρατική παρέμβαση γενικά και αφηρημένα. Απέναντί τους έχουν μια ολοκληρωμένη παρέμβαση κρατικομονοπωλιακού - και μάλιστα διακρατικού - χαρακτήρα, με στόχο την αναπαραγωγή και προσαρμογή του συνόλου των οικονομικών - παραγωγικών - κοινωνικών σχέσεων στις χώρες - μέλη, στις σύγχρονες ανάγκες του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτό που με μια κουβέντα λέμε καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Αποκλειστική επιδίωξη αυτής της παρέμβασης, που προβλέπει την προώθηση αντιδραστικών και αντιλαϊκών μέτρων, είναι η ενίσχυση της κυριαρχίας και της απρόσκοπτης κερδοφορίας του κεφαλαίου, η στήριξη των επιχειρηματικών ομίλων της ΕΕ στην αναμέτρησή τους με ανταγωνιστές από τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, η διευκόλυνση των διαδικασιών της συγκέντρωσης των κεφαλαίων και συγκεντροποίησης της παραγωγής.

Τι άλλο από μορφή ανοιχτής παρέμβασης στην οικονομία, είναι η Συνθήκη του Μάαστριχτ, το Λευκό Βιβλίο, η Συνθήκη του Αμστερνταμ ή η Στρατηγική της Λισαβόνας; Ισχυρισμοί ότι παρεμβάσεις αυτού του είδους - που βαφτίζονται, μάλιστα, «πολιτικές απελευθέρωσης» - αποβλέπουν στην αποδέσμευση της οικονομίας από τον κρατικό παρεμβατισμό, είναι ολοφάνερο ότι αποτελούν δόλωμα και προσπαθούν να κρύψουν τον αντιδραστικό χαρακτήρα των αναδιαρθρώσεων, ώστε να αποτραπούν και να αποφεύγονται οι λαϊκές αντιδράσεις.

Εξαιρετικής σημασίας είναι να συνειδητοποιείται ότι όταν σε μια κοινωνία που είναι χωρισμένη σε τάξεις και στηρίζεται στην εξουσία των εκμεταλλευτριών τάξεων επί των εκμεταλλευομένων, κάθε βήμα ενίσχυσης της «ελευθερίας» σε τομείς της οικονομίας, αποτελεί ενίσχυση της εξουσίας και της θέσης εκείνων, που λόγω της ισχύος που διαθέτουν καθορίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Με δυο λόγια, πίσω από κάθε κρατική παρέμβαση για «ελευθερία» ή για «απελευθέρωση» αγορών και οικονομικών σχέσεων, κρύβονται πολιτικές για την παραπέρα στήριξη και ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων.

Το παράδειγμα με τις τιμές των εμπορευμάτων στην αγορά, είναι από τα χαρακτηριστικά. Οταν οι τιμές καθορίζονται με αγορανομικές διατάξεις, όλοι όσοι παρεμβάλλονται στην αλυσίδα «πρώτη ύλη -παραγωγή - εμπορία - κατανάλωση», γνωρίζουν με απόλυτη ακρίβεια τα δεδομένα που υπάρχουν. Ο παραγωγός των αγροτικών προϊόντων ξέρει πόσο θα πουλήσει τη σοδειά του, το γάλα, το κρέας. Η μεταποίηση γνωρίζει και πόσο οφείλει να πληρώσει τις πρώτες ύλες και πόσο δικαιούται να εισπράξει από τη διάθεση των εμπορευμάτων. Το ίδιο συμβαίνει και με το εμπόριο, αλλά και με τον τελικό καταναλωτή. Αυτόν που πρέπει να κάνει τα κουμάντα του με τον οικογενειακό προϋπολογισμό έτσι, ώστε να μπορεί να προγραμματίσει πώς, με βάση το δοσμένο εισόδημα, θα ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Μια τέτοια διαδικασία για τους καπιταλιστές, που θέλουν να αγοράζουν πρώτες ύλες και εργατική δύναμη όσο πιο φτηνά γίνεται και να πωλούν τα παραγόμενα είδη όσο μπορούν πιο ακριβά, είναι ασύμφορη. Γι' αυτό, επινοήθηκε και η πολιτική «απελευθέρωσης των τιμών», που προπαγανδίστηκε ως η πολιτική που θα ενίσχυε τον επιχειρηματικό ανταγωνισμό και ως εκ τούτου - μας έλεγαν - θα υπάρχει κατακόρυφη πτώση των τιμών. Το τι έγινε στην πραγματικότητα από αυτή την παρέμβαση του κράτους και ποιος ωφελήθηκε από αυτήν την «ελευθερία», το βλέπουμε σήμερα όλοι μας: Οι αγροτοκτηνοτρόφοι εισπράττουν επί μία δεκαετία ίδιες, αν όχι χαμηλότερες, τιμές. Οι μισθοί και το μεροκάματο «χάνουν» συνέχεια από την αγοραστική τους δύναμη. Οι ανατιμήσεις στην αγορά έχουν γίνει φαινόμενο καθημερινότητας, ενώ στον αντίποδα όλων αυτών, τα επιχειρηματικά κέρδη γνωρίζουν μια πρωτόγνωρη άνθηση, με ποσοστά αύξησης που, πολλές φορές, ξεφεύγουν πέρα από κάθε φαντασία.

Το πλέον παραδοσιακό και αρκετά οφθαλμοφανές κανάλι παρέμβασης του κράτους στην καπιταλιστική οικονομία, είναι ο κρατικός προϋπολογισμός. Αυτό το σημαντικότατο εργαλείο αναδιανομής εισοδημάτων, ανάμεσα στις τάξεις και τις κοινωνικές ομάδες, οι κυβερνήσεις το αξιοποιούν, ανάλογα με τις ανάγκες που έχει κατά καιρούς η οικονομική ολιγαρχία, καθορίζοντας σχέσεις και αναλογίες. Για να κατανοηθεί το μέγεθος της κρατικής παρέμβασης που γίνεται μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, ας έχουμε υπόψη μας ότι για το 2008 που διανύουμε, το κράτος θα διαχειριστεί - ανακατανείμει περί τα 100 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 41% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Αυτό κι αν είναι κρατική παρέμβαση. Αλλά, εξίσου ξεκάθαρη κρατική παρέμβαση είναι: Η εισοδηματική πολιτική για τους δημόσιους υπαλλήλους, το ύψος της οποίας αποτελεί «μπούσουλα» και για τις αυξήσεις του μεροκάματου στον ιδιωτικό τομέα. Η φορολογική πολιτική που καθιστά υποζύγια των κρατικών εσόδων τους μισθοσυντήρητους και τα άλλα λαϊκά στρώματα, για να προσφέρει απλόχερα φοροαπαλλαγές στην πλουτοκρατία. Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας, ένας κατ' εξοχήν αντιδραστικός φόρος, που πλήττει κατά κύριο λόγο εκείνους που καταναλώσουν το σύνολο του εισοδήματός τους, υπέρ εκείνων που, λόγω υψηλών εισοδημάτων, έχουν την πολυτέλεια να κάνουν μεγάλες αποταμιεύσεις. Τα συνεχώς αυξανόμενα ποσά που δίνονται με τη μορφή κινήτρων σε διάφορους επιχειρηματικούς ομίλους στο όνομα των επενδύσεων. Ο κρατικός δανεισμός και η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, που στην ουσία ισοδυναμεί με σκανδαλώδη πριμοδότηση των τραπεζιτών.

Κρατική παρέμβαση είναι και το σύνολο της οικονομικής πολιτικής. Οι παρεμβάσεις στις εργασιακές σχέσεις και η υιοθέτηση των αρχών της ελαστικοποίησής τους που ισοδυναμεί με τη νομιμοποίηση της κατάργησης του δικαιώματος στην εργασία, με την ακύρωση του 8ωρου που καταχτήθηκε από τον 19ο αιώνα, με τις ρυθμίσεις για την απλήρωτη εργασία και την περικοπή των υπερωριών, με το μοίρασμα μιας θέσης εργασίας σε δύο και τρεις εργαζόμενους, τι είναι αν δεν είναι κρατική παρέμβαση; Με κρατική παρέμβαση επιχειρείται η κατάργηση του κοινωνικού χαρακτήρα της ασφάλισης και συνταξιοδότησης των εργαζομένων. Της εμπορευματοποίησης της Παιδείας, της Υγείας κ.ο.κ.

Κλασική περίπτωση κρατικής παρέμβασης είναι οι λεγόμενες κρατικές προμήθειες και παραγγελίες. Ενα ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό των φόρων που πληρώνουμε στον κρατικό προϋπολογισμό, στην πραγματικότητα γίνονται, για κάποιους κέρδη, επειδή μόνο αυτοί έχουν, δήθεν, τη δυνατότητα να προμηθεύσουν το δημόσιο με οτιδήποτε έχει ανάγκη: Από τα στυλό και τη γραφική ύλη των δημόσιων υπηρεσιών, μέχρι τα μαχητικά αεροσκάφη και το πετρέλαιο, που καταναλώνουν τα υπουργεία για θέρμανση. Εκεί, δηλαδή, που οι κρατικές υπηρεσίες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να παραλαμβάνουν πετρέλαιο με τα βυτιοφόρα των κρατικών ΕΛΠΕ, μέσω, ας πούμε, ενός ενιαίου δημόσιου λογιστικού ισοζυγίου παράδοσης - παραλαβής, χωρίς να βγαίνουν και να μπαίνουν χρηματικά ποσά στα κρατικά ταμεία, με την ανοιχτή παρέμβαση του κράτους, τα ΕΛΠΕ παραδόθηκαν στον Λάτση και οι κρατικές υπηρεσίες αναζητούν στην αγορά ...προμηθευτές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πρόσφατη είναι και η κρατική παρέμβαση, για να παραδοθεί ολόκληρο το πακέτο των προμηθειών του δημοσίου σε λογισμικό και άλλο υλικό ηλεκτρονικών υπολογιστών στη γνωστή Microsoft.

Από τις πιο καραμπινάτες περιπτώσεις έντονης - εντονότατης - κρατικής παρέμβασης, είναι η περιβόητη πολιτική της «απελευθέρωσης των αγορών». Μια πολιτική που στο όνομα δήθεν της προόδου και του εκσυγχρονισμού, το μόνο που έκανε ήταν να προσφέρει χώρο για την κερδοφόρα δράση μεγάλων πολυεθνικών ομίλων. Ετσι, μόνο χάρη στην παρέμβαση του κράτους, κατόρθωσαν να φυτρώσουν σαν μανιτάρια τόσοι και τόσοι επιχειρηματικοί όμιλοι και άλλοι γιγαντώθηκαν ακόμα περισσότερο, σε κλάδους όπως οι επικοινωνίες, η ενέργεια, οι μεταφορές κ.ο.κ.

Στο χώρο της ενέργειας, εμφανίστηκαν αρκετές δεκάδες ιδιωτικές επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα λειτουργεί ένας στενός πυρήνας αυτών, όπου περιλαμβάνονται ο «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ», η «ΤΕΡΝΑ ενεργειακή», ο «ΡΟΚΚΑΣ», ο «ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΣ» κλπ. Στις τηλεπικοινωνίες, επίσης φιγουράρουν δεκάδες ήδη εταιρείες, με μεγαλύτερες την ΤΙΜ, την VODAFONE, την Q-TELEKOM, TELLAS, την LANNET, την ALTEC, την VIVODI, την FORTHNET κλπ. Εταιρείες που ήδη κάνουν τζίρους αρκετών εκατομμυρίων και δισεκατομμυρίων ευρώ.

Παρόμοιου είδους κρατική παρέμβαση είναι και οι ιδιωτικοποιήσεις των τραπεζών, των ΔΕΚΟ και άλλων επιχειρήσεων που ανήκαν αποκλειστικά στο Δημόσιο. Οπως πριν πενήντα χρόνια, με παρέμβαση του κράτους, υιοθετήθηκαν οι τότε ανάγκες του κεφαλαίου για τη δημιουργία κρατικών μονοπωλίων στον τομέα των υποδομών, στις σημερινές συνθήκες εξέλιξης του συστήματος, επίσης με κρατική παρέμβαση, οι επιχειρήσεις αυτές παραδόθηκαν στους ιδιώτες, μοιράζοντας κάθε χρόνο εκατομμύρια ευρώ, με τη μορφή μερίσματος, σε διάφορα κοράκια που έσπευσαν να αποκτήσουν μετοχές. Και αυτή η παρέμβαση του κράτους, είχε και έχει πολλαπλές συνέπειες και για τους εργαζόμενους στις πρώην ΔΕΚΟ και για όλους εμάς τους υπόλοιπους. Οι μεν πρώτοι, με ειδικό νόμο, που και αυτό αποτελεί κρατική παρέμβαση, τέθηκαν σε ειδικό καθεστώς εργασιακών σχέσεων και αμοιβών, αφού τσαλαπατήθηκαν καταχτήσεις δεκαετιών, οι υπόλοιποι καλούμαστε να πληρώνουμε όλο και πιο ακριβά τιμολόγια, αφού έτσι επιτάσσει ο στόχος της κερδοφορίας των επιχειρήσεων αυτών.

Μετά από τόσα χρόνια συνεχούς κερδοφορίας, επιχειρηματικών εξαγορών και συγχωνεύσεων και των ραγδαίων ανακατατάξεων ανάμεσα στους διάφορους επιχειρηματικούς ομίλους, οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου πράγματι αντιμετωπίζουν ένα αντικειμενικό πρόβλημα. Ο πλούτος που έχουν αρπάξει από την απλήρωτη εργασία, τα κεφάλαια που διαθέτουν έχουν τέτοια μεγέθη, που δεν είναι εύκολο να βρίσκουν πάντα κερδοφόρους κλάδους και τομείς για αποδοτικές τοποθετήσεις. Δημιουργούνται έτσι τα περιβόητα λιμνάζοντα κεφάλαια, που πάντα αναζητούν διέξοδο, αφού, από τη στιγμή που θα μείνουν αδρανή, παύουν να αποτελούν κεφάλαιο. Εδώ το λόγο έχει το πολιτικό προσωπικό της άρχουσας τάξης και οι αλλεπάλληλες κρατικές παρεμβάσεις στον τομέα της οικονομίας, προκειμένου να βρίσκει και να παραχωρεί ζωτικό χώρο στις διάφορες επιχειρηματικές ομάδες.

Σ' αυτά τα πλαίσια πεντακάθαρη κρατική παρέμβαση είναι οι λεγόμενες «συμπράξεις» δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αφού το κράτος με ειδικούς νόμους και αποφάσεις, αποποιείται της υποχρέωσης που έχει να ιδρύει, να κατασκευάζει και να συντηρεί ακόμα και τα ίδια τα κρατικά κτίρια και τις δημόσιες υποδομές, εδώ συγκαταλέγονται οι πολιτικές εμπορευματοποίησης της Παιδείας και της Υγείας. Εδώ ανήκουν οι κρατικές παρεμβάσεις για το χωροταξικό, την κατάργηση του άρθρου 24 για τα δάση, οι ρυθμίσεις για τη δυνατότητα οικοδόμησης στον αιγιαλό κλπ.

Το κράτος δε διέκοψε και ποτέ δεν πρόκειται να διακόψει την παρέμβασή του στον τομέα των οικονομικών σχέσεων. Ακόμη και για τη σωτηρία επιχειρήσεων που κινδυνεύουν με χρεοκοπία, όταν εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν γενικότερο πρόβλημα στην καπιταλιστική οικονομία. Αλλο είναι το ζητούμενο: Ποιον εκφράζει και ποιον υπηρετεί! Σήμερα είναι εργαλείο στα χέρια της πλουτοκρατίας, για να προσπορίζεται ακόμα μεγαλύτερα κέρδη, σε βάρος ολόκληρης της κοινωνίας. Οι εργαζόμενοι έχουν ανάγκη από άλλο κράτος. Το δικό τους. Το κράτος της λαϊκής εξουσίας και οικονομίας, το οποίο με βάση τις ανάγκες του λαού, θα επεξεργάζεται στο επιτελείο του κεντρικού σχεδιασμού, μια ολοκληρωμένη πολιτική προς όφελος του λαού. Μια πολιτική που στον επίκεντρό της θα είναι η πραγματική ανάπτυξη της κοινωνίας, έτσι ώστε μέσα από τη σχεδιασμένη ενίσχυση κλάδων και τομέων της παραγωγικής δραστηριότητας, να αυξάνεται ο πλούτος της κοινωνίας, προκειμένου να μπορεί να ικανοποιηθεί ο στόχος - νόμος της ολόπλευρης κάλυψης των συνεχώς αυξανόμενων υλικών και πνευματικών αναγκών του λαού.