Μάθαμε από την εφημερίδα ότι «έφυγε» από τη ζωή ο παλαίμαχος κομμουνιστής Αγγελος Αναστασίου.

Επιτρέψτε μου να σας μιλήσω κι εγώ για τον δικό μου σύντροφο, τον Αγγελο. Δε θα σας πω λεπτομέρειες για την αγωνιστική ζωή του, στοιχεία από την οποία θα βρείτε στην ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ («Ριζοσπάστης» 16.4.2008). Δε θα βρεθεί αγώνας αποφασιστικός του εθνικοαπελευθερωτικού και επαναστατικού κινήματος που να μην ήταν πρωτοπόρος. Ο ίδιος δε μιλούσε γι' αυτά. Είχε εκείνη τη σεμνότητα του αυθεντικού λαϊκού αγωνιστή, που έχει τον αγώνα τρόπο ζωής του και θεωρεί άσκοπη περιαυτολογία την όποια ανάδειξη της δικής του συνεισφοράς.

Τα ανδραγαθήματά του τα μάθαινα στη γειτονιά μας από παιδί ακόμα και αργότερα από τους συντρόφους που τον γνώρισαν στις μάχες.

Ηταν ο παιδικός μου θρύλος. Ηταν ο άνθρωπος «επικίνδυνος κομμουνιστής» για την αστική εξουσία, τις αρχές, τους χαφιέδες και τα τσιράκια τους. Ο θρύλος του κυκλοφορούσε ψιθυριστά από στόμα σε στόμα, παρά τις αλλεπάλληλες παρατεταμένες φυλακίσεις και εξορίες του, παρά την εξαφάνισή του για συνωμοτικούς λόγους σε καιρούς παρανομίας. Ηταν ο πρώτος σύντροφός μου.

Το σπίτι του είναι ακριβώς δίπλα στο πατρικό μου. Μικρό παιδί θυμάμαι το δέος, με το οποίο τον πρωτοαντίκρισα μετά από κάποια εξαφάνισή του. Δε θα ξεχάσω το βλέμμα του, τη γλυκύτητα και τον ανθρωπισμό να αναβλύζει από όλη την ύπαρξη του αυθεντικού επαναστάτη, που δεν κουραζόταν από τα ατελείωτα αφελή παιδικά μου ερωτήματα.

Δε θα ξεχάσω το γδούπο από τα άρβυλα των ΕΣΑτζήδων και το βρόντημα της πόρτας του πατρικού μου μέσ' στα μεσάνυχτα, με τη μάνα μου έγκυο στο μικρό μου αδελφό. «Πού τον κρύβετε;», ούρλιαζαν, σπρώχνοντας τη μάνα και τον πατέρα μου. Δε θα ξεχάσω την αγαλλίαση που νιώσαμε όταν επιβεβαιώσαμε ότι για άλλη μια φορά τους είχε ξεφύγει πηδώντας από ταράτσα σε ταράτσα.

Επί χούντας, απέναντί μας ένας «καλός» γείτονας είχε παραχωρήσει σε ασφαλίτες μέρος του σπιτιού του ως παρατηρητήριο. Ολα ήταν μάταια. Ο Αγγελος μέχρι και κρύπτες είχε κατασκευάσει σε διπλούς τοίχους για παράνομο υλικό. Πάντα τους ξέφευγε.

Δε θα ξεχάσω τα λόγια του στις ατελείωτες συζητήσεις που ξεκίναγα μαζί του από παιδί και αργότερα, στην εφηβεία, όταν δούλευε στην ΚΟΠ. Δεν ήταν σπουδαγμένος διανοούμενος. Ηταν εργάτης κομμουνιστής. Ηξερε, όμως, να θέτει απλά και σταράτα τα ουσιώδη. Ατελείωτες συζητήσεις για το σοσιαλισμό και όταν ερχόμουν στην Ελλάδα, τον καιρό που είχα την τύχη να με σπουδάζει ο λαός της πρώτης νικηφόρας σοσιαλιστικής επανάστασης. Ενιωθα την αγάπη και την ανησυχία του, μην τυχόν και καβαλήσω το καλάμι της μικροαστικής διανόησης και ξεστρατίσω από το δρόμο του κινήματος.

Ηταν από τους ανθρώπους που έχουν τα ιδανικά τους τρόπο ζωής, στάση ζωής. Καμία σχέση μ' εκείνους που αλλάζουν ιδεολογίες στην κάθε καμπή της ιστορίας σα να 'ναι πουκάμισα, έτσι για να συνταχθούν με τους εκάστοτε ισχυρούς. Η ζωή του όλη ήταν το δίκιο του αγώνα. Ηταν πάντα εκεί, αλύγιστος στις δοκιμασίες, ακλόνητος στις επάλξεις, με τη Θοδώρα πάντα στο πλευρό του. Παλικαρίσια πάλεψε και με την ύπουλη αρρώστια που τον κατέτρωγε τα τελευταία χρόνια.

Μα γιατί λέω «ήταν»; Μήπως έφυγε ο Αγγελος; Μήπως φεύγουν οι αυθεντικοί λαϊκοί αγωνιστές, οι προ-Αγγελοι του κομμουνισμού από τη ζωή του κινήματος;

Δεν έφυγες, Αγγελε. Ζεις στις καρδιές μας. Εγινες κι εσύ ένας από τους χιλιάδες φάρους στο δρόμο για την απελευθέρωση του κόσμου της δουλειάς, στο δρόμο για τον κομμουνισμό.

Χανιά 16.4.2008