Μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει το ελληνικό κοινό τη μυθολογία του, αλλά και το νόημα και την αλληγορική διάσταση που έδωσαν στα αρχαία θέματα οι Ολλανδοί και Φλαμανδοί καλλιτέχνες του 16ου και 17ου αιώνα, προσφέρει η έκθεση που εγκαινιάστηκε πριν λίγες μέρες στην Εθνική Πινακοθήκη. «Ελληνες θεοί και ήρωες την εποχή του Ρούμπενς και του Ρέμπραντ», είναι ο τίτλος της και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών και το Μουσείο Ντόρντρεχτ της Ολλανδίας.

Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται μαζί έργα Φλαμανδών και Ολλανδών ζωγράφων του 16ου και 17ου αιώνα, που πραγματεύονται θέματα από τη μυθολογία και την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας. Είναι σημαντικό για τους επισκέπτες να δουν μαζί έργα των δύο αυτών σχολών, οι οποίες είναι διαφορετικές μεταξύ τους. Οι θεατές έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τις εντυπωσιακές ομοιότητες, αλλά και τις ουσιαστικές διαφορές των έργων, οι οποίες συνδέονται με τις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές που σημειώθηκαν μετά το 1580, όταν χωρίστηκαν οι Κάτω Χώρες. Η μεν Φλάνδρα εξακολούθησε να επηρεάζεται από την Ισπανία, ενώ η Ολλανδία απομακρύνθηκε από την επιρροή της.

Οι περιπέτειες του Οδυσσέα και του Αχιλλέα, οι έρωτες του Δία και των άλλων θεών του Ολύμπου, οι άθλοι του Ηρακλή, τα κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα ονόματα και οι ιστορίες των μεγάλων πρωταγωνιστών της ιστορίας και της μυθολογίας, ενέπνευσαν τους καλλιτέχνες που αντιπροσωπεύονται στην έκθεση. Συγκεκριμένα, εκτίθενται δημιουργίες των: Ρέμπραντ, Ρούμπενς, Βαν Ντάικ, Μπρέγκελ, Γιόρντανς, Τενχάχελ, Ιαν Στιν, Φέρντιναντ Μπολ κ.ά.

Οι 74 παρουσιαζόμενοι πίνακες, προέρχονται από κρατικές και ιδιωτικές συλλογές από όλον τον κόσμο (Λονδίνο, Παρίσι, Αμβέρσα, Βουδαπέστη, Μαδρίτη, Βιέννη, Νέα Υόρκη, Ουάσιγκτον κ.ά.) και πολλοί από αυτούς σπάνια ταξιδεύουν σε άλλες χώρες. Ανάμεσά τους τα έργα του Ρέμπραντ: «Αθηνά» και «Φιλήμων και Βακχίς», δύο από τα ελάχιστα - επτά στο σύνολο - δείγματα της «ζωγραφικής της ιστορίας» με μυθολογικά θέματα του μεγάλου καλλιτέχνη. Αντίθετα, για τον Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, η μυθολογία ήταν βασική πηγή εικονογραφίας για την τέχνη της αυλής της καθολικής Φλάνδρας, που τελούσε κάτω από τον έλεγχο των Ισπανών αντιβασιλέων. Στην Εθνική Πινακοθήκη εκτίθενται έξι έργα του Ρούμπενς: «Το λουτρό της Αρτεμης», «Η αρπαγή του Γανυμήδη», «Ο Αλέξανδρος στέφει τη Ρωξάνη», «Η κεφαλή της Μέδουσας» (μαζί με τον Φρανς Σνάιντερς), «Η πτώση του Φαέθοντος», «Το συμπόσιο του Αχελώου» (μαζί με τον Γιαν Μπρέγκελ).

Στην έκθεση «Ελληνες θεοί και ήρωες την εποχή του Ρούμπενς και του Ρέμπραντ», τα περισσότερα έργα είναι δείγματα «ζωγραφικής της ιστορίας» με μυθολογικά και ιστορικά θέματα. Τα δημοφιλέστερα μυθολογικά θέματα, όπως είναι η Αφροδίτη και ο Αδωνις, η Κρίση του Πάριδος ή η Αρτεμις και ο Ακταίων αντιπροσωπεύονται από πολλά παραδείγματα, χωρίς να παραλείπονται και κάποια άλλα που απεικονίστηκαν σπάνια. Τα πορτρέτα με μυθολογική μεταμφίεση αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία: πρόκειται για προσωπογραφίες μελών των ανώτερων κοινωνικών τάξεων και ευγενών που παίζουν το ρόλο μυθολογικών μορφών. Η έκθεση περιλαμβάνει ακόμη μια ομάδα έργων όπου το κύριο θέμα είναι το τοπίο, ενώ η μυθολογική σκηνή αποτελεί ένα απλό συμπλήρωμα. Οι πίνακες παρουσιάζονται λίγο - πολύ με χρονολογική σειρά, αν και σε πολλές περιπτώσεις επιχειρείται μια αντιπαράθεση παρόμοιων ή σχετικών θεμάτων.

Το κύριο μέρος της έκθεσης, που φιλοξενείται στην Πινακοθήκη, συμπληρώνουν και 50 χαρακτικά ανάλογης θεματολογίας, τα οποία εκτίθενται στο Ολλανδικό Ινστιτούτο (Μακρή 11, Μακρυγιάννη). Επιμελητές της έκθεσης στο σύνολό της είναι, από ολλανδικής πλευράς ο αναπληρωτής διευθυντής του Μουσείου Ντόρντρεχτ, Πέτερ Σχουν, ο ειδικός ερευνητής Σάντερ Πάαρλμπεργκ και από ελληνικής πλευράς, η επιμελήτρια της Πινακοθήκης, Αγγέλα Ταμβάκη. Η έκθεση, που στις 3 Φεβρουαρίου θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Ντόρντρεχτ στην Ολλανδία, συνοδεύεται από κατάλογο - σε τρεις εκδόσεις: αγγλικά, ολλανδικά και ελληνικά - με κείμενα ειδικών που διαφωτίζουν τη συγκεκριμένη περίοδο. Μπορείτε να την επισκεφτείτε καθημερινά (και Σάββατο) από 9π.μ. έως 3μμ, εκτός Τρίτης. Επίσης, θα είναι ανοιχτή τα απογεύματα της Δευτέρας και της Τετάρτης (6μ.μ. - 9μ.μ.), αλλά και την Κυριακή (10π.μ. - 2μ.μ).