Κυριακή 17 Αυγούστου 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Τοιχογραφία μιας εποχής - καταγγελία μιας κοινωνίας

Πάνω από 200 χαρακτικά του Φρ. Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη έως 20 Οκτώβρη

Από τη σειρά «Ταυρομαχίες»
Από τη σειρά «Ταυρομαχίες»
Υπήρξε πρωτοπόρος της τέχνης στην εποχή του. Πρόδρομος του μοντερνιστικού κινήματος στον 20ό αιώνα. Το ζωγραφικό και χαρακτικό του έργο άσκησε σημαντική επίδραση σε καλλιτέχνες όλων σχεδόν των μεταγενέστερων σχολών και κινημάτων: από τον Ζερικό, τον Ντελακρουά, τον Μανέ και τον Ντομιέ... ως την Καίτε Κόλβιτς και τον Πικάσο. Πνεύμα ανήσυχο, βασανισμένο από τη δίψα της ζωής και την αγωνία του θανάτου. Μία συνείδηση άγρυπνη, που επαναστατεί και καταγγέλλει. Ο λόγος για τον Ισπανό ζωγράφο - χαράκτη Φρανσίσκο Γκόγια (1746 - 1828) και την έκθεση με τίτλο «Ο ύπνος της λογικής γεννά τέρατα», με την οποία η Εθνική Πινακοθήκη συμμετέχει στις εκδηλώσεις που οργανώνονται σε διάφορες χώρες, με αφορμή τα 180 χρόνια από το θάνατό του.

Η έκθεση, σε επιμέλεια της Μαριλένας Κασιμάτη, περιλαμβάνει σπάνια και πολύτιμα πρωτότυπα χαρακτικά, που αγοράστηκαν ανάμεσα στα έτη 1961 και 1965 από το διευθυντή της Πινακοθήκης (1949 - 1971) Μαρίνο Καλλιγά, ο οποίος προνόησε, να πλουτίσει τις συλλογές του Ιδρύματος, αγοράζοντας από τη Γενεύη όλα τα έργα, που περιλάμβαναν οι τέσσερις παρουσιαζόμενες σειρές χαρακτικών του Γκόγια: «Τα καπρίτσια» (80 χαρακτικά), «Δεινά του πολέμου» (80 χαλκογραφικές πλάκες), «Ταυρομαχίες» (33 χαλκογραφίες) και «Τρέλα» (18 χαρακτικά).

«Και δεν υπάρχει γιατρικό» από τη σειρά «Δεινά του πολέμου». Συμπυκνωμένη βία και εκφραστική κραυγή του ηρωικού άσπρου. Η ένταση φτάνει στο έπακρο κυρίως με την τολμηρή επιλογή του Γκόγια να δείξει στο άκρο δεξιά τις κάννες μόνο των όπλων και όχι τους ίδιους τους αυτουργούς
«Και δεν υπάρχει γιατρικό» από τη σειρά «Δεινά του πολέμου». Συμπυκνωμένη βία και εκφραστική κραυγή του ηρωικού άσπρου. Η ένταση φτάνει στο έπακρο κυρίως με την τολμηρή επιλογή του Γκόγια να δείξει στο άκρο δεξιά τις κάννες μόνο των όπλων και όχι τους ίδιους τους αυτουργούς
Πρόκειται για δημιουργίες ενός επαναστάτη, θεματολογικά και μορφολογικά, δημιουργού επηρεασμένου από το Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση, που αναπαριστούν πολλά ιστορικά γεγονότα και καταγγέλλουν το τυραννικό καθεστώς του Καρόλου, τον επεκτατικό πόλεμο, την υποκρισία και δολιότητα του κλήρου. Σημείο αναφοράς έχουν την ηρωική αντίσταση του λαού, τα βάσανα, τα πάθη, αλλά και την «τρέλα» του ανίσχυρου λαϊκού ανθρώπου.

Ο Γκόγια είναι ένας δημιουργός που γεφυρώνει δύο εποχές. Ως αυλικός ζωγράφος του Καρόλου Δ' δημιουργεί έργα που εγγράφονται στα τελευταία σκιρτήματα του ροκοκό, ενώ, ως καλλιτέχνης με ιστορική συνείδηση των μεγάλων αλλαγών που συντελούνται στην εποχή του, γίνεται ο κατ' εξοχήν μάρτυράς της. Ο Γκόγια σπαράσσεται από αντινομίες και αναπτύσσει μια τραγική συνείδηση που θα εκφραστεί ιδιαίτερα στα χαρακτικά του και στην αποκαλούμενη «Μαύρη ζωγραφική». Μια ζωγραφική με φανταστικά και τρομαχτικά τέρατα με τα οποία καλύπτονταν οι τοίχοι της «Επαυλης του Κουφού», όπου ο ζωγράφος έζησε απομονωμένος από το 1819 έως το 1824.

Ο Γκόγια δε «φωτογραφίζει». Από ένστικτο αναπλάθει τον κόσμο που αισθάνεται και μέσα στον οποίο ζει. Η τέχνη του κινείται ενάντια στο φορμαλισμό, τη συμβατικότητα και το κατεστημένο, που είναι οι κρυφές πληγές της ζωγραφικής της εποχής του. Αυτή την εξέγερση την εκφράζει με τελείως διαφορετικό τρόπο από το νεοκλασικό κίνημα. Σπάζοντας τους δεσμούς του με την παράδοση, ο Γκόγια αποχτάει το δικαίωμα να εκφράσει με την τέχνη του μια πραγματικότητα υποκειμενική, η οποία δίνει ζωή σε αισθήματα, ανησυχίες, αβεβαιότητες, συγκεχυμένες συγκινήσεις, χωρίς να ανατρέχει σε προκαθορισμένα σχήματα.

«Οι εκτελέσεις της 3ης Μάη 1808». Ζωγραφίστηκε από τον Γκόγια το 1814 και αποτελεί ύμνο στον πατριωτισμό των Ισπανών κατά των εισβολέων
«Οι εκτελέσεις της 3ης Μάη 1808». Ζωγραφίστηκε από τον Γκόγια το 1814 και αποτελεί ύμνο στον πατριωτισμό των Ισπανών κατά των εισβολέων
Την τέχνη του χαράκτη, ο Φρ. Γκόγια τη διδάχτηκε, όπως είχε εξομολογηθεί ο ίδιος, μελετώντας τον Ρέμπραντ. Εναν καλλιτέχνη που θαύμαζε απεριόριστα. Διαθέτοντας εκπληκτικές σχεδιαστικές ικανότητες, που του επέτρεπαν να απεικονίζει τις πιο τολμηρές συλλήψεις της φαντασίας του και ό,τι μπορούσε να αποτυπώσει η γυμνασμένη και διεισδυτική όρασή του, ο Γκόγια οδηγεί την τέχνη της χαλκογραφίας σε κορυφαία επιτεύγματα. Οι συνθέσεις του οργανώνονται θεατρικά, ενώ η κίνηση αποτυπώνεται με «κινηματογραφική» ενάργεια. Αξιοθαύμαστη είναι η χρήση του σκιοφωτισμού: με την ακουατίντα - μία τεχνική η οποία δίνει έναν τόνο που ξεφεύγει από την αντίθεση άσπρου - μαύρου, δημιουργώντας ζωγραφικά αποτελέσματα και αναιρώντας τις εντάσεις της γραμμής - δημιουργεί μια υποβλητική ατμόσφαιρα, ενώ ένας ιδεατός «προβολέας» ρίχνει κάποτε το ανελέητο φως του στα σημεία δράσης που θέλει να τονίσει ο χαράκτης.


Λεπτομέρειες από το «Οι εκτελέσεις της 3ης Μάη 1808»
Λεπτομέρειες από το «Οι εκτελέσεις της 3ης Μάη 1808»

Λεπτομέρειες από το «Και δεν υπάρχει γιατρικό»
Λεπτομέρειες από το «Και δεν υπάρχει γιατρικό»

Η σειρά «Καπρίτσια» ξεκινά με την αυτοπροσωπογραφία του Φρ. Γκόγια
Η σειρά «Καπρίτσια» ξεκινά με την αυτοπροσωπογραφία του Φρ. Γκόγια

Από τη σειρά «Δεινά του πολέμου». Γυναίκες, θύματα της αγριότητας και ωμότητας των στρατιωτών
Από τη σειρά «Δεινά του πολέμου». Γυναίκες, θύματα της αγριότητας και ωμότητας των στρατιωτών

Από τη σειρά «Τρέλα»
Από τη σειρά «Τρέλα»

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ