Πάνε 2 χρόνια από τις μέρες που η αμερικάνικη στρατιωτική μηχανή εξαπέλυε πυραύλους Κρουζ εναντίον «στρατοπέδων» στο Βόρειο Αφγανιστάν, όπου, όπως είχαν πει αξιωματούχοι της κυβέρνησης Κλίντον, υπήρχαν «βάσιμες υποψίες» ότι βρισκόταν ο Οσάμα μπιν Λάντεν, ο Σαουδάραβας που οι ΗΠΑ κατηγορούν ως το μυαλό πίσω από τις βομβιστικές επιθέσεις στο Νταρ-ες-Σαλαάμ και στο Ναϊρόμπι. Δεν τον πέτυχαν, γεγονός που τους όργισε περισσότερο - και, παρά το ότι θα ήθελαν να νομιμοποιήσουν την κυβέρνηση των επικυρίαρχων του 90% του Αφγανιστάν, ισλαμιστών Ταλιμπάν, για λόγους που αφορούν την πετρελαϊκή βιομηχανία, τους άφησαν στο περιθώριο. Χρησιμοποίησαν την περίπτωση Λάντεν ως «απόδειξη» του ότι οι Ταλιμπάν, που κάποτε παρασημοφορούσε ο Ρίγκαν ως «ήρωες της ελευθερίας», έχουν, λέει, μετατραπεί σε υποστηρικτές της τρομοκρατίας.

Την (όψιμη) άποψη των Αμερικανών ότι το Αφγανιστάν αποτελεί λίκνο τρομοκρατίας μοιάζουν να συμμερίζονται και στη Μόσχα επ' εσχάτοις. Αυτή τη βδομάδα, ο Σεργκέι Γιαστρζέμπσκι, ειδικός απεσταλμένος του Ρώσου Προέδρου, πήγε στο Ισλαμαμπάντ, την πρωτεύουσα του Πακιστάν. Κατά τις πληροφορίες που μετέδωσε η ανταποκρίτρια του BBC στην περιοχή, μετέφερε «αδιάσειστα στοιχεία» περί ύπαρξης στρατοπέδων εκπαίδευσης των Τσετσένων αυτονομιστών σε στρατόπεδα στο Βόρειο Αφγανιστάν, ζητώντας από τον στρατηγό Περβέζ Μουσαράφ να βοηθήσει στην καταστροφή τους. Ο απεσταλμένος του Βλάντιμιρ Πούτιν υποσχέθηκε βελτίωση των παραδοσιακά ψυχρών σχέσεων Μόσχας - Ισλαμαμπάντ αν αυτό συμβεί, ενώ αιτιολόγησε την έκκλησή του με το τυπικό επιχείρημα περί της πακιστανικής «επιρροής» στην ηγεσία των Ταλιμπάν.

Η επίσκεψη Γιαστρζέμπσκι ακολουθεί μια συνάντηση Πούτιν - Μουσαράφ που πέρασε μάλλον απαρατήρητη, στο περιθώριο της Συνόδου της Χιλιετίας του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, και μια επίσκεψη στη Μόσχα από τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών του Πακιστάν. Σε περίπτωση που τα πράγματα προχωρήσουν πράγματι, θα ακολουθήσει μια επίσκεψη του Πούτιν στο Ισλαμαμπάντ και, ενδεχομένως, μια «περίοδος μέλιτος». Ωστόσο, τα πάντα εξαρτώνται από το αν ο στρατηγός -και πραξικοπηματίας... παρεμπιπτόντως- Μουσαράφ θα καταφέρει πράγματι να ασκήσει επιρροή στους Ταλιμπάν. Από τις εποχές που η σύνδεση των «φοιτητών» με τους Πακιστανούς ηγέτες ήταν τόσο στενή που το ρωσικό αίτημα θα ικανοποιούνταν άμεσα έχει περάσει πολύς καιρός.

Εξ άλλου, οι Ταλιμπάν το Μάη είχαν προειδοποιήσει ότι θα προβούν σε αντίποινα εναντίον όποιας χώρας αφήσει ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη να περάσουν από τον εναέριο χώρο της για να πλήξουν στόχους στο έδαφος του Αφγανιστάν. Η προειδοποίηση αφορούσε κυρίως τον Ισλάμ Καρίμοφ, πρόεδρο του Ουζμπεκιστάν, από το οποίο πιθανολογούνταν ότι θα πέρναγαν τα μαχητικά. Τελικά, η επίθεση δεν έγινε ποτέ. Αυτό μπορεί τελικά και να «έβλαψε» τους σκοπούς των Ταλιμπάν, αφού αναλυτές έλεγαν πως μια επίθεση από τους Ρώσους μπορεί να απέφερε την ένωσή τους με την αντιπολίτευση (!) προ ενός κοινού εχθρού. Και αυτό παρά το ότι ο εμφύλιος συνεχίζεται: τις τελευταίες ημέρες οι Ταλιμπάν πραγματοποιούν νέες επιθέσεις στο Βορρά, όπου αναφέρουν «νίκες» και κατάκτηση εδαφών.

Το ότι οι συγκρούσεις μεταφέρονται κοντά στη μεθόριο Αφγανιστάν - Τατζικιστάν προκαλεί εκνευρισμό στην κυβέρνηση της γειτονικής χώρας, που «ανησυχεί» για τον κίνδυνο επέκτασης του ισλαμικού εξτρεμισμού στο δικό της εσωτερικό. Τον περασμένο μήνα είχαν υπάρξει συγκρούσεις στο Κιργιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν, όταν ισλαμιστές μαχητές πέρασαν στα εδάφη τους. Την περασμένη Τετάρτη αναφέρθηκαν συγκρούσεις ισλαμιστών μαχητών με στρατιώτες του Κιργιστάν. Η κυβέρνηση του οποίου, αντιδρώντας, προχώρησε σε συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με το Ουζμπεκιστάν. Ο Εμομάλι Ραχμόνοφ, ο πρόεδρος του Τατζικιστάν, δηλώνει ότι οι συγκρούσεις στο Αφγανιστάν «απειλούν την ασφάλεια και τη σταθερότητα» σε ολόκληρη την περιοχή. Οι Αφγανοί πρόσφυγες που φθάνουν κατά χιλιάδες στη χώρα του (135.000 βρίσκονται ήδη εκεί, κατά πληροφορίες) τον ανησυχούν. Και το γεγονός ότι κάπου 25.000 Ρώσοι στρατιώτες βρίσκονται στη χώρα του τον κάνει ακόμη πιο ανήσυχο.

Ο Ισλάμ Καρίμοφ του Ουζμπεκιστάν κάλεσε και πάλι τα Ηνωμένα Εθνη να παρέμβουν για να τερματιστεί ο εμφύλιος. Την άποψή του συμμερίζονται «απίθανοι» παράγοντες, όπως η Ιαπωνία (που θέλει να διαφοροποιήσει τις πηγές από τις οποίες προμηθεύεται πετρέλαιο, κι αν υπάρξει ειρήνη στην περιοχή την κεντρικής Ασίας θα χρηματοδοτήσει έναν αγωγό από Τατζικιστάν μέσω Πακιστάν και Αφγανιστάν προς νότο).

Ωστόσο, παρά την απίθανη συμφωνία των πάντων (από την Ουάσιγκτον ως την Τεχεράνη κι από τη Μόσχα ως το Ισλαμαμπάντ) σχετικά με την αποτροπή των Ταλιμπάν, το ότι θα υπάρξει ειρήνη στη χώρα μοιάζει πολύ μακρινή προοπτική. Τόσο το χειρότερο για το λαό της χώρας, που βρίσκεται σε πόλεμο από την επανάσταση του Σαούρ, πριν 22 χρόνια...