Πέμπτη 13 Νοέμβρη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
ΝΤΕΝΙΣ ΓΚΑΝΣΕΛ
Το κύμα

Συγκρατήστε πως κάτι κινηματογραφικά σοβαρό συμβαίνει στη Γερμανία. Μια αρκετά δυνατή, οικονομικά, καπιταλιστική χώρα στέναζε κάτω από την αμερικάνικη κινηματογραφική παρουσία. Γύρω στα 1970, μια μεγάλη φουρνιά αξιόλογων Γερμανών σκηνοθετών προσπάθησε να σπάσει αυτόν τον κλοιό και να βγει στον κόσμο. Αυτή η κίνηση γέννησε μερικές εξαιρετικές ταινίες. Ταινίες με πολιτική σκέψη και πολιτικές αγωνίες.

Δυστυχώς, κάποιοι από αυτούς τους Γερμανούς σκηνοθέτες μετανάστευσαν στην Αμερική, κάποιοι άλλοι βουβάθηκαν, ένας αυτοκτόνησε! Η πρώτη μεταπολεμική σοβαρή κινηματογραφική κίνηση, για εθνικό γερμανικό κινηματογράφο, διαλύθηκε «στα εξ ων συνετέθη»! Εδώ και κάποια χρόνια, όμως, κάτι σοβαρό άρχισε πάλι να κινείται. Μια νέα φουρνιά αξιόλογων σκηνοθετών, με τις δικές της πολιτικές αγωνίες, όχι πάντα πολιτικά σωστές, πολλές φορές, μάλιστα, μεροληπτικές και προπαγανδιστικές, προσπαθεί να αρθρώσει έναν εθνικό κινηματογραφικό λόγο.

Να σημειώσουμε πως μετά τη διάλυση της «Τσινετσιτά» και το φυσικό χαμό πολλών άριστων Ιταλών δημιουργών, στην ουσία δεν υπάρχει, πια, σοβαρή ευρωπαϊκή κινηματογραφία. Είναι σχεδόν βέβαιο πως αυτό το κενό προσπαθεί να γεμίσει ο σημερινός Γερμανικός Κινηματογράφος. Και ίσως και αυτός να εντάσσεται στη γενική γερμανική πολιτική για ευρωπαϊκή ηγεμονία! Ο χρόνος θα δείξει!

Στο πλαίσιο, λοιπόν, του νέου πολιτικού κύματος της γερμανικής κινηματογραφίας, κινείται και «Το Κύμα», του Ντένις Γκάνσελ. Ενας πολιτικοποιημένος Γερμανός καθηγητής προσπαθεί να διδάξει στους μαθητές του πολιτική. Τα νέα παιδιά, όμως, είναι σχεδόν αλλοτριωμένα. Η πολιτική δεν εντάσσεται στα ενδιαφέροντά τους. Επίσης, πιστεύουν πως ο «αυτόματος πιλότος» της γερμανικής κοινωνίας επιλύει όλα τα άμεσα προβλήματα και προστατεύει τη δημοκρατία τους. Επιπροσθέτως οι νέοι ισχυρίζονται πως έχουν βαρεθεί να ακούν «εξομολογήσεις» και «κριτικές» για τον Χίτλερ και το ναζισμό, τους οποίους Χίτλερ και ναζισμό θεωρούν οριστικά πεθαμένους.

Ο καθηγητής, ευτυχώς, έχει άλλη άποψη. Πιστεύει πως αφού δεν έχουν εξαλειφθεί οι κοινωνικές και πολιτικές αιτίες που γεννούν και τρέφουν τους Χίτλερ και τους ναζισμούς το κύλισμα μιας, ας την πούμε, δημοκρατικής χώρας, όπως είναι η σημερινή Γερμανία, στη φασιστική απολυταρχία δεν είναι απλώς πιθανό, είναι, μάλλον, σχεδόν βέβαιο! Οι Γερμανοί πολίτες, η γερμανική νεολαία, ζώντας μέσα στην ανασφάλεια, στο ρατσισμό, στην ανεργία, εύκολα μπορεί να κυλήσουν στο Δ` Ράιχ! Ο κ. καθηγητής δεν εξαιρεί ούτε τον εαυτό του. Αφού στο «πείραμά» του προς τους μαθητές του δεν μπόρεσε να αντιδράσει ούτε ο ίδιος! (Σιγά σιγά μετατράπηκε και αυτός σε ένα φασιστικό γουρούνι)!

Το «πείραμα» του καθηγητή ήταν να μεταφέρει μέσα στην τάξη του λυκείου, στο οποίο διδάσκει, τους νόμους, την καθημερινότητα και τις αξίες της σημερινής γερμανικής καπιταλιστικής κοινωνίας. Τίποτα άλλο! Ο,τι ισχύει έξω στην κοινωνία! Εστεψε, λοιπόν, τον εαυτό του αρχηγό, μετά από τη «λογική» εκλογή του από τους μαθητές (πολίτες) - ποιος άλλος θα μπορούσε «λογικά» να είναι ο αρχηγός; σας λέει τίποτα το δικό μας «ικανότερος για πρωθυπουργός;» και επέβαλε τους όρους του. Ορους, που προκύπτουν «από τα πράγματα». Το πρώτο που απαίτησε ήταν υπακοή και πειθαρχία. Απαραίτητες - και λογικές - προϋποθέσεις, για μια κοινωνία, η οποία «πρέπει» να λειτουργήσει πάνω σε δοσμένες και απαραβίαστες αρχές και κατευθύνσεις. Στη συνέχεια πόνταρε στην ψυχολογία. Τόνισε την «ιδιαιτερότητα» της τάξης. Την εξυπνάδα της, τον πατριωτισμό της (σε σύγκριση με τις άλλες τάξεις του σχολείου - κοινωνία). Και ζήτησε από τους μαθητές του αυτό το «ξεχωριστό» που τους διακρίνει, να φαίνεται με την πρώτη ματιά. (Δεν είναι κρίμα να κρύβεται; Αφήστε που αυτό σας δίνει και κύρος!) Ζήτησε, όπως επιβάλλεται από τις «συνθήκες», ομοιόμορφο ντύσιμο, ομοιόμορφη συμπεριφορά. Ζήτησε, επίσης, αλληλεγγύη και αλληλοϋποστήριξη. Κατέληξαν («δημοκρατικά») στο σήμα τους και στο χαιρετισμό τους...

Σιγά σιγά, σκαλί το σκαλί, η τάξη και ο καθηγητής (από υπερβάλλοντα ζήλο αυτός), κύλησαν ένα ένα τα στάδια, που, με μαθηματική ακρίβεια, οδηγούν στο φασισμό και στην κόλαση! Οι δραστηριότητες της τάξης, πια, δε χώραγαν μέσα στην αίθουσα. Απλώθηκαν και στο υπόλοιπο σχολείο. Μετά βγήκαν και στους δρόμους! Αγκάλιασαν την πόλη, τη Γερμανία (στη συνέχεια). Βγήκαν εκτός ελέγχου!..

Ολα τα παραπάνω, πιστέψτε με, βγαίνουν αβίαστα, μοιάζουν νομοτελειακά! Τίποτα δε γίνεται, γιατί το απαιτεί το σενάριο. Γίνεται, γιατί το απαιτούν οι συνθήκες! Ακόμα και ο πιο κακόπιστος θεατής, ακόμα και ο φασίστας, θα υποχρεωθεί να δεχτεί πως ο δημιουργός της ταινίας δεν πρόσθεσε τίποτα δικό του. Δεν υπάρχει τίποτα φτιαχτό και ψεύτικο ή προπαγανδιστικό στην ταινία. Η γερμανική κοινωνία, το γερμανικό πολιτικό σύστημα, ο καπιταλισμός δηλαδή, είναι, εκ των πραγμάτων, το έδαφος από το οποίο εξορύσσεται η απολυταρχία και ο φασισμός.

Θεωρώ την ταινία άκρως διδακτική. Πολύ χρήσιμη για τη νεολαία. Ιδιαίτερα σήμερα που η οικονομική κρίση, αλλά και τα άλλα συσσωρευμένα προβλήματα της καπιταλιστικής κοινωνίας, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για φασιστικές εκτροπές και φασιστικές λύσεις (δέστε: νεοναζιστικά και ακροδεξιά κινήματα και κόμματα). Σπεύσετε, λοιπόν, μαζί με τα παιδιά σας.

Θα ήταν άδικο να κλείσουμε αυτό το σημείωμα και να μην αναφερθούμε και στην καλλιτεχνική αξία της ταινίας. Η απαίτηση, για ένα άρτιο καλλιτεχνικό έργο, η φόρμα και το περιεχόμενο να βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία, έχει άριστα καλυφτεί από «Το Κύμα». Ο ρεαλισμός του περιεχομένου του συνυπάρχει αρμονικά και αναπόσπαστα με το ρεαλισμό της φόρμας του. Στην αρχή του σημειώματος γράψαμε πως «κάτι κινηματογραφικά σοβαρό συμβαίνει στη Γερμανία». «Το Κύμα» και ο δημιουργός του εντάσσονται και ταυτίζονται με αυτό το όμορφο και ελπιδοφόρο κινηματογραφικό «κάτι».

Παίζουν: Τζόργκεν Βόγκελ, Φρέντερικ Λου, Μαχ Ρίμλετ, Τζένιφερ Ούλριχ, Κρίστιαν Πολ, κ.ά.


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ