Κι ενώ ο Οργανισμός διαπιστώνει ότι «η βαριά πολλαπλή χρήση ναρκωτικών αυξάνεται» η λογική που διατρέχει την έκθεση για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η χορήγηση υποκαταστάτων. Μάλιστα η Ελλάδα -μαζί με τη Φιλανδία και τη Σουηδία- δέχονται έμμεσες βολές γιατί οι «υπηρεσίες παρέχουν περιορισμένη γεωγραφική κάλυψη και ίσως να μη φτάνουν σε ορισμένους πιθανούς πελάτες».

Πρόκειται για μια επιλογή που αντικαθιστά μια ουσία με μια άλλη και αντί να αντιμετωπίσει την εξάρτηση οδηγεί σ' αυτό που διαπιστώνει ο Οργανισμός -δηλαδή στους χρονίως πάσχοντες τοξικομανείς. Είναι μ' άλλα λόγια μια πολιτική διαχείρισης του προβλήματος της πολυτοξικομανίας που βρίσκεται μακριά από εκείνες τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που προβάλλουν και ενθαρρύνουν αξίες αντίθετες σε μια ναρκωμένη ζωή.

Ο οργανισμός αναφέρει ότι η εκτίμηση της ΕΕ για την ύπαρξη 1,5 εκατομμυρίου προβληματικών χρηστών ναρκωτικών - εξαρτημένων κυρίως από ηρωίνη - παρέμεινε, σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση, σε μεγάλο βαθμό σταθερή. (Σύμφωνα με το ΕΚΠΝΤ ως προβληματική χρήση ναρκωτικών ορίζεται η «ενδοφλέβια ή μακροχρόνια χρήση οπιούχων, κοκαΐνης και αμφεταμινών»).

Αναφορικά με την κάνναβη, η έκθεση αναφέρει ότι περίπου ένας στους πέντε Ευρωπαίους έχει δοκιμάσει τουλάχιστον μία φορά - δηλαδή τουλάχιστον 45 εκατομμύρια από όλους εμάς. Ο αριθμός αυτός είναι περίπου κατά πέντε εκατομμύρια μεγαλύτερος από την προηγούμενη εκτίμηση.

Περίπου 15 εκατομμύρια, σχεδόν ένα στα 16 άτομα του πληθυσμού ηλικίας μεταξύ 15 και 64 ετών, έκαναν χρήση κάνναβης κατά τους 12 τελευταίους μήνες.

Η έκθεση προσθέτει ότι η χρήση κάνναβης είναι ακόμη υψηλότερη μεταξύ των νεαρών ατόμων. Περίπου ένα στα τέσσερα νεαρά άτομα (25%) ηλικίας 15 έως 16 ετών και σχεδόν ο μισός πληθυσμός (40%) των ατόμων ηλικίας 18 ετών έχουν δοκιμάσει κάνναβη. Μεταξύ των νεαρών ενήλικων, τα νούμερα κυμαίνονται από 17% περίπου στη Φινλανδία και τη Σουηδία έως 40% περίπου στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δανία

Αναφορικά με την κοκαΐνη, ο οργανισμός αναφέρει ότι αν και η κοκαΐνη χρησιμοποιείται λιγότερο συχνά από ό,τι οι αμφεταμίνες ή η έκσταση, η χρήση της αυξάνεται - και ειδικότερα στις κοινωνικά δραστήριες ομάδες - και εξαπλώνεται σε έναν ευρύτερο πληθυσμό.

Η έκθεση επισημαίνει ότι υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για τη βαριά πολλαπλή χρήση ναρκωτικών, η οποία παρατηρείται στους «κύκλους της ουσίας έκσταση-ρέιβ».

Ο οργανισμός αναφέρει: «Τα πρότυπα χρήσης ναρκωτικών κατά το σαββατοκύριακο, καθώς και "ψυχαγωγικής" χρήσης αφορούν όλο και περισσότερο συνδυασμούς παράνομων και νόμιμων ναρκωτικών, συμπεριλαμβανόμενων του αλκοόλ και των ηρεμιστικών. Υπάρχει σημαντική αύξηση στη χρήση κοκαΐνης, συχνά σε συνδυασμό με μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ. Η κατάχρηση υγραερίου αναπτήρων, αεροζόλ και κόλας μεταξύ των μαθητών είναι πολλές φορές συχνότερη απ' ό,τι η χρήση αμφεταμινών και έκστασης, και αυξάνεται σε ορισμένες χώρες».

Η έκθεση αναφέρει ότι ο αριθμός νέων κρουσμάτων AIDS μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών εξακολουθεί να μειώνεται στη Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία. Ωστόσο, ο αριθμός των κρουσμάτων AIDS εξακολουθεί να αυξάνεται στην Πορτογαλία, ενώ η μετάδοση του ιού HIV σημείωσε δραματική αύξηση στη Φινλανδία και προβλέπεται ότι θα οδηγήσει σύντομα σε αύξηση των κρουσμάτων AIDS.

Η έκθεση εξηγεί ότι οι περισσότεροι θάνατοι εξαιτίας οπιούχων ουσιών συμβαίνουν μεταξύ χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών που βρίσκονται κοντά στο 30ό ή 40ό έτος της ηλικίας τους, και συνήθως μετά από αρκετά χρόνια χρήσης.

Σε Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, και ως ένα βαθμό στην Αυστρία και Ιταλία, οι αιφνίδιοι συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά θάνατοι σταθεροποιήθηκαν ή μειώθηκαν. Ωστόσο, μετά το μικρό αριθμό τέτοιων θανάτων στις αρχές της δεκαετίας του '90, η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία ανέφεραν έκτοτε σημαντική αύξηση. Μετά τον μεγάλο αριθμό αιφνίδιων συνδεόμενων με τα ναρκωτικά θανάτων που σημειώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η αύξηση συνεχίζεται στη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Στην έκθεση υπάρχει η διαπίστωση ότι, ενώ το ποσοστό αυτών που εντάσσονται σε προγράμματα θεραπείας της εξάρτησης από την ηρωίνη γενικά μειώνεται, οι νέες εισαγωγές για απεξάρτηση από κοκαΐνη ή κάνναβη παρουσιάζουν κάποια αύξηση - ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες.