Τη χρονιά που μαινόταν ήδη ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Αγγλος Ερνεστ Σάκλετον και η ομάδα του, αποτελούμενη από 27 άντρες, έδωσαν τη δική τους μάχη. Οχι μέσα στα χαρακώματα της Δυτικής Ευρώπης, αλλά εναντίον φονικών παγόβουνων, άθλιων καιρικών συνθηκών και έλλειψης τροφής, που έκαναν την επιβίωση να μοιάζει αδύνατη.

Ηταν το 1915, όταν ξεκίνησαν για μια τολμηρή αποστολή στο Νότιο Πόλο και τίποτα δε θα μπορούσε να τους προϊδεάσει για την κατάληξή της. Το πλοίο τους, το «Endurance», έπεσε πάνω σε πάγο και καταστράφηκε, αναγκάζοντας την αποστολή να περιφέρεται για αρκετούς μήνες με τις σωσίβιες λέμβους ανάμεσα στους πάγους, πριν καταφέρει να εντοπίσει ένα μικρό κομμάτι γης (το νησί Ελέφαντας), όπου μπορούσε να σταθεί.

Από εκεί, ο Σάκλετον και πέντε μέλη της ομάδας, χρειάστηκε να διασχίσουν με μια λέμβο 800 μίλια άγριας θάλασσας, μέχρι να φτάσουν στη Νότια Τζόρτζια. Ενημέρωσαν φαλαινοθήρες, που είχαν εκεί τον οικισμό - βάση τους και στη συνέχεια οργάνωσαν μια επιτυχημένη επιχείρηση διάσωσης για τους υπόλοιπους που είχαν μείνει πίσω.

Το γεγονός και μόνο ότι μια τέτοια αποστολή έγινε στην πραγματικότητα και μάλιστα χωρίς θύματα, είναι αξιοθαύμαστο. Και φαίνεται απίστευτο το γεγονός ότι γνωρίζουμε τόσα για αυτήν την περιπέτεια, επειδή βρέθηκε κάποιος ανάμεσα στο πλήρωμα, που κατέγραψε τα γεγονότα με την κινηματογραφική του κάμερα.

Πρόκειται για τον Φρανκ Χάρλεϊ, επίσημο φωτογράφο της αποστολής, που, χωρίς να το φαντάζεται, δημιούργησε ουσιαστικά ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο. Ενα ντοκουμέντο που, χάρη στις προσπάθειες του Εθνικού Κινηματογραφικού Αρχείου του Λονδίνου, θα συνεχίσει να μεταφέρει εικόνες μιας άλλης εποχής και στην τρίτη χιλιετία. Το ντοκουμέντο αυτό, προβλήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, στα πλαίσια του 13ου Πανοράματος Πανευρωπαϊκού Κινηματογράφου - διοργανώθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» - και προκάλεσε τη συγκίνηση του κοινού.

Η κινηματογραφική προσέγγιση του Χάρλεϊ ήταν εξαιρετικά απλή: Γυρνούσε την κάμερα, κάθε φορά, σε αυτό που ήθελε να καταγράψει και έλπιζε ότι οι αυτοσχέδιοι υπότιτλοι θα εξηγούσαν αυτό που έδειχνε.

Ωστόσο, παρά το σχετικό ερασιτεχνισμό, σπάνια μπορεί να θαυμάσει κανείς τόσο ζωντανές και καθηλωτικές εικόνες. Από τη γεμάτη ελπίδα πόζα του Σάκλετον μπροστά στο φακό, στην αρχή του φιλμ - μέχρι τα γεμάτα απόγνωση πρόσωπα των αντρών του, λίγους μήνες αργότερα.

Και καθώς βλέπουμε το πλοίο να στέκεται μόνο του ανάμεσα σε αχανείς εκτάσεις πάγου, συνειδητοποιούμε πως η συγκλονιστική φωτογραφία του Χάρλεϊ είναι ικανή να υπερκαλύψει την έλλειψη ήχου, με την απίστευτη έντασή της.

Το παγιδευμένο πλοίο αρχικά υψωνόταν, καθώς τα κομμάτια πάγου, που το πίεζαν, εισχωρούσαν στα ύφαλα και το σήκωναν ψηλά, πριν το πλοίο γείρει και τελικά βυθιστεί στα παγωμένα νερά.

Οσο βρισκόταν ακόμα στην επιφάνεια, ο Χάρλεϊ και οι υπόλοιποι του πληρώματος δεν αρκέστηκαν στο φως της ημέρας, για να το απαθανατίσουν. Θέλοντας να αφήσουν πίσω τους τις εικόνες που έζησαν, φώτισαν με προβολείς το βράδυ το πλοίο, για να αποτυπωθεί η εικόνα του. Τα κομμάτια πάγου, που κάλυπταν το σκάφος, τα κατάρτια του, τα σχοινιά. Ενα άσπρο φάντασμα, στο μαύρο της πολικής νύχτας.

Μέτρα φιλμ αφιερώθηκαν στα δεκάδες σκυλιά που είχαν πάρει μαζί, για να τους βοηθήσουν στην εξερεύνηση της Ανταρκτικής σύροντας τα έλκηθρα. Σκληροτράχηλοι άντρες, μπροστά στο φακό έπαιρναν στην αγκαλιά τους κουτάβια, για να τα ζεστάνουν. Πάλευαν εν είδει αστεϊσμού, με τα πιο μεγαλόσωμα της αγέλης.

Το τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ είναι αφιερωμένο στο ζωικό και υδάτινο βασίλειο των πόλων. Τους βασιλικούς πιγκουίνους που συστηματικά απέφευγαν τα μέλη της αποστολής. Τα θαλάσσια λιοντάρια, που έψαχναν θέση στους λείους βράχους για να μαζέψουν λίγες από τις ακτίνες του ήλιου. Τις νεκρές φάλαινες, που κομμάτιαζαν οι φαλαινοθήρες με μακριά μαχαίρια, βουτηγμένοι στο αίμα και το λίπος.

Ολες, εικόνες που θα ζήλευε και ένας σύγχρονος κινηματογραφιστής. Και αυτό, ενώ ο Σάκλετον αγωνιζόταν να διασχίσει τα 800 μίλια που τον χώριζαν από τις ακτές της Νότιας Τζόρτζια και ο Χάρλεϊ - όντας ένας από όσους έμειναν πίσω, να περιμένουν τον καπετάνιο τους - υπερνικούσε το φόβο και την αγωνία του. Και επέμενε να τιμά την τέχνη του. Την τέχνη του Κινηματογράφου.