Πιάσανε τον Θοδωρή! Τον πήραν χαράματα από το σπίτι της αρραβωνιαστικιάς του. Με μια επιχείρηση που απευθυνόταν περισσότερο στη γειτονιά και λιγότερο στην οικογένειά του, η αστυνομία έζωσε το τετράγωνο. Μπάτσοι ανέβηκαν στις ταράτσες, περιπολικά απέκλεισαν τους δρόμους.

Οι διαβάτες, οι εργάτες που κατέβαιναν στο λιμάνι απ' το Χατζηκυριάκειο, τάχυναν το βήμα, κατέβασαν το κεφάλι, έστριβαν στις πρώτες ελεύθερες γωνίες και χάνονταν προς τις αντίθετες άκριες του δρόμου. Αμίλητοι, τρομοκρατημένοι, ίδιες σκιές που επέστρεφαν στα σκοτάδια της μέσα τους νύχτας.

Βγήκε ατάραχος από την εξώπορτα, υποβασταζόμενος από δύο γορίλες με γκρίζα κουστούμια. Η καλή του, η Δέσποινα, καθηγήτρια Αγγλικών, πρόβαλε δακρυσμένη πίσω τους στο μισόφωτο. Η μάνα της δίπλα της, πιο περήφανη, την κρατούσε παρηγορώντας την.

Επιασε το χέρι του τρυφερά κι ένιωσε, χωρίς να το αντιληφθούν οι άγριοι φύλακες του Θοδωρή, ένα μουσκεμένο, τσαλακωμένο χαρτάκι στην ιδρωμένη του παλάμη. Ηταν μια μικρή μπαλίτσα χαρτιού, που 'χε κρύψει ανάμεσα στα δάχτυλά του. Η κοπέλα καρδιοχτύπησε. Τον έβλεπε να φεύγει. Πότε πάλι θ' αντάμωναν; Πότε θα γινόταν ο γάμος τους, που 'χε προγραμματιστεί σ' ένα μήνα; Αχ, τι παιχνίδια της έπαιζε η ζωή! Επρεπε όμως να τ' αντέξει, να μη δείξει αδυναμία.

Τον κοίταξε βαθιά στα μάτια, όλο ζεστό παράπονο, πλημμυρισμένη από αγάπη. Εκείνος της ανταπέδωσε τρυφερά με το βλέμμα του την αφοσίωσή του. Της μηνούσε όμως και για το χαρτάκι, κατεβάζοντας τα μάτια του προς το χέρι της. Εκείνη το κατάλαβε αμέσως και του 'πε ένα «ναι» με τα βλέφαρα, σαν τότε, που παιδί τη ρωτούσε με τα μάτια αν τον αγαπά. Παλιές, γλυκές μνήμες που φύγανε για πάντα...

Τον πήραν βιαστικά και βίαια, μέσα στην κλούβα που περίμενε στο δρόμο. Κάποια παράθυρα μισάνοιξαν. Λυπημένα πρόσωπα σιωπηλά τον αποχαιρετούσαν...

- Ολοι μέσα! Κλείστε τα παράθυρα! ούρλιαξε ένας ξερακιανός, λαδένιος μπάτσος.

Τα παράθυρα έκλεισαν βιαστικά και με θόρυβο. Ετριξαν φοβισμένα απ' τον αγέρα, λες, του μίσους, π' άφησε πίσω της η άγρια φωνή.

Η Δέσποινα με τη μάνα της έμειναν μόνες, ξερές, στο άνοιγμα της θύρας τους.

- Τι θα κάνουμε μάνα;

- Τίποτε παιδί μου, τίποτε. Θα περιμένουμε το τέλος του εφιάλτη. Κάνε κουράγιο κόρη μου, ο Θεός είναι μεγάλος...

- Ναι μάνα, ναι. Και μόνη της ψιθύρισε όλο πικρή οργή: «Ο Θεός, ο Θεός... Ποιος Θεός;».

Τότε ένιωσε σαν ξένο, αγαπημένο όμως σώμα του έρωτά της, το μικρό χαρτάκι στη σφιγμένη της χούφτα.

Μπήκαν μέσα. Χωρίς να πει τίποτε μπήκε στο δωμάτιό της, εκεί που κοιμήθηκε με τον καλό της τη νύχτα, μαγεμένη από τα λόγια, τα χάδια, τα χείλη του. Ενα αναφιλητό την έπνιξε.

Κάθισε στο άστρωτο κρεβάτι τους απ' όπου τον σήκωσαν πριν λίγο, μισοκοιμισμένο ακόμη. Ανοιξε το χέρι της και με αργές, προσεκτικές κινήσεις ξετσαλάκωσε το χαρτί. Ενα απλό χαρτί της κουζίνας, όχι μεγαλύτερο από δυο τετραγωνικά εκατοστά.

«Δέσποινα σ' αγαπώ

Ειδοποίησε την Εφη.

Δικός σου για πάντα».

Τίποτε άλλο. Μια επιβεβαίωση των αισθημάτων του και μια παράκληση που την ένιωσε σαν εντολή, σαν επιθυμία του, σαν προειδοποίηση για έναν κίνδυνο που απειλούσε άλλους αγαπημένους, δικούς της ανθρώπους.

Κοίταξε λίγο χαμένα το δωμάτιό της που 'χε πάρει φως και τα έπιπλα σχήμα και χρώμα. Βιβλία σε μια μικρή βιβλιοθήκη, έργο των χεριών του, από τα πρώτα φοιτητικά του δώρα. Μια ολόκληρη μέρα παιδευόταν! Αγόρασε ξύλα, βίδες, πρόκες και της έφτιαξε «το ουράνιο τόξο των ονείρων της» - έτσι της βάφτισε τα τρία ξύλινα ράφια. Κι αυτή γελούσε ευτυχισμένη.

Δάκρυσε, μα την ίδια στιγμή ένα πείσμα την έπιασε πίσω απ' τους ατμούς των δακρύων. «Να μην τους περάσει, να μην πιάσουν άλλους! Την Εφη πρέπει να βρει, την Εφη, να την ενημερώσει. Την Εφη, την Εφη...».

Ξαφνικά, κάτι σαν δηλητήριο πλημμύρισε τα σπλάχνα της. «Πώς ήρθαν οι μπάτσοι στο σπίτι της; Αυτή δεν ήταν "χτυπημένη". Το μόνο της παράπτωμα για τη "δημόσια ασφάλεια", ήταν ο έρωτάς της για τον Θοδωρή. Αλλά πού το ήξεραν αυτοί ότι την προηγούμενη νύχτα κοιμήθηκαν μαζί;».

Δεν το συνήθιζαν. Κρατούσαν τους τύπους. Αυτή τη φορά όμως το αποφάσισαν γιατί είχε καταλάβει αυτός από τις παρακολουθήσεις της αστυνομίας, κάτι σαν απειλή, που 'παιρνε το σχήμα της σύλληψης, της βίαιης προσαγωγής. Τους το 'χε πει κι ο Ιορδάνης που 'χαν συναντήσει το απόγευμα. Του 'χε πει να προσέξει. Αυτός του 'βαλε την ιδέα να μην πηγαίνει πια σπίτι του. «Κοιμήσου απόψε στη Δέσποινα», τον είχε συμβουλέψει.

«Ο Ιορδάνης!» ψιθύρισε σαν πεθαμένη. «Γιατί να τους το πει αυτό; Μπα, έχει πανικοβληθεί και ψάχνει για αίτιους. Την Εφη πρέπει να βρει! Την Εφη...».

Ντύθηκε βιαστικά και κατέβηκε στην κουζίνα. Η μάνα της ταράχτηκε σαν την είδε. Πού πήγαινε τόσο νωρίς με τα χάλια που είχε;

- Πού πας Δέσποινα πρωί πρωί;

- Εχω κάτι δουλειές μάνα. Θα περάσω και από το Πανεπιστήμιο για κάτι χαρτιά... της δικαιολογήθηκε.

Η ηλικιωμένη γυναίκα δε συνέχισε. Ηξερε κι αυτή από τέτοια βάσανα. Στην Κατοχή είχε μπλέξει, νεαρούλα, με την «Αλληλεγγύη», την οργάνωση που 'χε σκοπό τη βοήθεια των πεινασμένων, των κατατρεγμένων αγωνιστών, την επιβίωση των συνανθρώπων τους. Μετά την απελευθέρωση αποτραβήχτηκε. Ετσι δεν την ενόχλησε κανείς στις μεγάλες συλλήψεις, τις διώξεις, τις εκτοπίσεις που ακολούθησαν.

Υστερα ήρθαν τα παιδιά και τους αφοσιώθηκε ολόψυχα. Εξάλλου, ο Βαγγέλης ο άντρας της, τραπεζικός υπάλληλος, δεν είχε μπλέξει ποτέ του με τα πολιτικά. «Μόνο ζημιά κάνουν όλ' αυτά» της έλεγε. Τώρα, τι να πει η δύσμοιρη, που 'μεινε μόνη της μετά τον πρόωρο χαμό του, με την κόρη της να σπουδάζει και το γιο της ξενιτεμένο;

- Αχ, αναστέναξε. Κορούλα μου να προσέχεις!

- Ναι μανούλα, μη φοβάσαι. Ολα θα πάνε καλά. Ο Θεός είναι μεγάλος...

Την παρηγορούσε τώρα αυτή. Μέσα της είχε δυναμώσει. Το μικρό φύτρο της πίστης της σκλήρυνε, έγινε δεντράκι που τη σκίασε πονετικά.

-Δε θ' αργήσω μάνα. Γεια σου.

Τη φίλησε συγκινημένη και βγήκε στο δρόμο που 'χε ξαναγίνει σιωπηλός, ήσυχος, χωρίς ίσκιους.

* Από το μυθιστόρημα «Το δόκανο», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»